ΤΣΕΡΝΟΜΠΙΛ! Η Ραδιενέργεια και οι Επιπτώσεις της.

 

Σαν σήμερα έγινε η θανατηφόρα έκρηξη του Τσέρνομπιλ . H Oυκρανία τίμησε την 29η μαύρη επέτειο της χειρότερης πυρηνικής καταστροφής στην Ιστορία, το δυστύχημα στον πυρηνικό σταθμό του Τσερνόμπιλ, που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 100 χιλιομέτρων από το Κίεβο, την ώρα που καθυστερεί η ολοκλήρωση των εργασιών κατασκευής μια νέας σαρκοφάγου στον αντιδραστήρα που εξερράγη.
Στις 01:23 το πρωί τοπική ώρα, ακριβώς τη στιγμή που σημειώθηκε η έκρηξη, εκατοντάδες άνθρωποι εναπόθεσαν λουλούδια και αναμμένα κεριά στο μνημείο που έχει ανεγερθεί στη μνήμη των θυμάτων του Τσερνόμπιλ στο Σλαβούτιτς, σε απόσταση 50 χιλιομέτρων από τον πυρηνικό σταθμό, μετέδωσαν δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου.

Ο πρόεδρος της χώρας Πέτρο Ποροσένκο επισκέφθηκε το Τσερνόμπιλ προκειμένου να αποτίνει φόρο τιμής στα θύματα της πυρηνικής καταστροφής και να εξακριβώσει την πορεία των εργασιών κατασκευής ενός νέου κέλυφους από μπετόν κοντά στον αντιδραστήρα αριθμός 4 του πυρηνικού σταθμού που εξερράγη την 26η Απριλίου του 1986, προκαλώντας την έκλυση ραδιενεργών υλικών αντίστοιχη με τουλάχιστον 200 βόμβες της Χιροσίμα και μολύνοντας μεγάλο τμήμα της Ευρώπης, ιδίως την Ουκρανία, τη Λευκορωσία και τη Ρωσία.
Χάρη στα κεφάλαια που έχει αποδεσμεύσει η διεθνής κοινότητα, «ελπίζουμε» ότι θα ολοκληρώσουμε την κατασκευή της νέας σαρκοφάγου προκειμένου να «προστατεύσουμε για πάντα» την υφήλιο από τη ραδιενεργό ακτινοβολία του Τσερνόμπιλ, επισήμανε ο ίδιος κατά τη διάρκεια ενός διαγγέλματος προς το Έθνος.

Η επιστημονική επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών που ερευνά τις επιπτώσεις της ακτινοβολίας δεν αναγνωρίζει επίσημα παρά τους θανάτους 31 εργαζομένων και πυροσβεστών που πέθαναν από τα άμεσα αποτελέσματα της έκθεσής του στη ραδιενεργό ακτινοβολία, ενώ η μη κυβερνητική οργάνωση Greenpeace μιλά για τουλάχιστον 100.000 θανάτους που οφείλονται στη μόλυνση από τη ραδιενέργεια, κυρίως μεταξύ των «εκκαθαριστών».

Η ολοκλήρωση της κατασκευής της «σαρκοφάγου» είχε αρχικά προβλεφθεί για τα τέλη του 2015, ενώ πήρε παράταση για τα τέλη του 2017 εξαιτίας «τεχνικών δυσκολιών» που οφείλονται στην περιπλοκότητά του, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (Berd) που διαχειρίζεται τις δωρεές της διεθνούς κοινότητας που χρηματοδοτούν το έργο ύψους 2 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η Ραδιενέργεια και οι Επιπτώσεις της

Το ατύχημα που έγινε πριν από είκοσι χρόνια στην Ουκρανία ήρθε να μας ταρακουνήσει για τα καλά και να φρεσκάρει τη μνήμη μας για το τι εστί ραδιενέργεια. Σήμερα που σε πάρα πολλές χώρες υπάρχουν πυρηνικά εργοστάσια, ξέρουμε πως σε αρκετά από αυτά η λειτουργία προς παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος αποτελεί πρόσχημα. Ο πραγματικός λόγος είναι η παρασκευή ραδιενεργών στοιχείων που χρησιμοποιούνται ως γόμωση των κεφαλών (π.χ. απεμπλουτισμένο ουράνιο) πυρηνικών όπλων ανά τον κόσμο.

 

 Η Λευκορωσία είναι η χώρα που έχει υποστεί τις χειρότερες συνέπειες από την καταστροφή του 1986. Μεγάλες εκτάσεις της είναι μολυσμένες με Καίσιο 137, ένα ραδιενεργό στοιχείο που προκύπτει από τη διάσπαση του Πλουτωνίου, το καύσιμο υλικό του αντιδραστήρα στο Τσερνομπίλ. Αλλά ο πληθυσμός εκεί δεν έχει να πολεμήσει μόνο με τον καρκίνο, του οποίου τα ποσοστά φτάνουν σε ύψη ρεκόρ, αλλά και με τη φτώχεια.

H ΙΑΕΑ (International Agency of Atomic Energy), μια διεθνής οργάνωση με έδρα τη Βιέννη, που σκοπός της είναι να ελέγχει την πυρηνική τεχνολογία των διαφόρων χωρών, με πραγματικά ύπουλο τρόπο τάσσεται υπέρ της ατομικής ενέργειας. Έτσι πολλά από τα τραγικά που συμβαίνουν στη Λευκορωσία απλώς «κουκουλώνονται» και με τρόπο «διπλωματικό» φαίνονται ακίνδυνα και ασήμαντα. Οι πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος από το 1986 μέχρι σήμερα, αλλά και οι εξελίξεις στο μέλλον –παρά τις εκατοντάδες μελέτες που υπάρχουν από πανεπιστήμια, οργανισμούς και υπουργεία υγείας– δεν μπορούν να εκτιμηθούν με ακρίβεια.

 

 Τα μόνα στατιστικά στοιχεία που υπάρχουν είναι οι επιπτώσεις από την πτώση των ατομικών βομβών το 1945 στην Ιαπωνία. Αλλά η περίπτωση αυτή διαφέρει κατά πολύ από το ατύχημα στο Τσερνομπίλ. Εδώ άλλωστε εκλύθηκε ραδιενέργεια τουλάχιστον 100 φορές περισσότερη απ’ ό,τι στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι. Στη Λευκορωσία ζουν σήμερα παιδιά με ραδιενέργεια στο σώμα τους 50 φορές μεγαλύτερη από αυτή που θεωρείται ότι βλάπτει την ανθρώπινη υγεία. «Το 80% της ραδιενέργειας που λαμβάνουν σήμερα οι άνθρωποι στις περιοχές αυτές είναι μέσα στις τροφές και στο νερό», λένε οι Ρώσοι ειδικοί. Τα ζώα, τα φυτά, οι άνθρωποι, όλα είναι σ’ έναν κύκλο. Το έδαφος μολύνει τα φυτά, τα ζώα τρώνε τα φυτά, ο άνθρωπος τρώει και φυτά και κρέας…

Δυστυχώς είναι χιλιάδες οι φτωχοί που επέστρεψαν στα εγκαταλειμμένα σπίτια που είχαν εκκενωθεί άρον-άρον το 1986. Όλοι γνωρίζουν για τον κίνδυνο της ραδιενέργειας, αλλά όταν δεν έχεις πού αλλού να πας, αναγκαστικά μένεις. Τα χρόνια περνούν και ο κόσμος έχει πέσει σ’ ένα είδος λήθαργου για αυτό που τους συμβαίνει. Η προσοχή της Δύσης όσον αφορά βοήθεια, είναι στραμμένη κυρίως στην Ουκρανία. Στα βόρεια σύνορά της, 100 χιλιόμετρα πάνω από την πρωτεύουσά της, έγινε άλλωστε το «μεγαλύτερο πυρηνικό ατύχημα όλων των εποχών».

 Έτσι, το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής βοήθειας πηγαίνει εκεί. Η δουλειά που έχουν μπροστά τους οι Ουκρανοί για να εξαφανιστεί η μαύρη σελίδα της πυρηνικής τεχνολογίας που ακούει στο όνομα Τσερνομπίλ είναι τεράστια. Περίπου 120 τόνοι Ουρανίου (ένας κύβος Ουρανίου σε μέγεθος ζαριού περιέχει τόση ενέργεια όσο 1.500 τόνοι Άνθρακα) που υπάρχουν από τότε που λειτουργούσε ο σταθμός πρέπει να μεταφερθούν και να θαφτούν κάπου με ασφάλεια. Ολόκληρες κτιριακές εγκαταστάσεις και ο εξοπλισμός τους πρέπει να αποσυναρμολογηθούν και να μεταφερθούν κομμάτι-κομμάτι. Δεν υπάρχει μέρος στην Ουκρανία που να μπορεί να δεχτεί με ασφάλεια τους εκατοντάδες τόνους των ραδιενεργών υλικών. Παρά ταύτα, η Ουκρανία παραμένει μια «ατομική» χώρα με 15 εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας σε λειτουργία, που παράγουν το 46% του ηλεκτρισμού της χώρας.

Η Ανατολική Ευρώπη παράγει μεγάλο μέρος της ενέργειάς της με πυρηνική τεχνολογία: εργοστάσια υπάρχουν στη Ρωσία, στην Ουκρανία, στη Σλοβακία, στην Τσεχία, στη Ρουμανία, στη Λιθουανία, στη Σλοβενία και στη Βουλγαρία. Η Δυτική Ευρώπη κατέχει τα σκήπτρα με το 78% της ενέργειάς της να παράγεται στα 59 (!) εργοστάσια ατομικής ενέργειας που έχει.