Η θετική πλευρά της λύπης... Πότε τα αρνητικά συναισθήματα μας κάνουν καλό;

Φαίνεται παράδοξο, αλλά ακόμα και τα αρνητικά συναισθήματα μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμα στη ζωή μας. Η έμφαση που δίνουμε στο να είμαστε διαρκώς χαρούμενοι μπορεί να είναι ένας παραπλανητικός στόχος και πολλές φορές να «σαμποτάρει» τελικά την ψυχική μας ισορροπία.
Μια σύγχρονη έρευνα μας δείχνει ότι το να μπορούμε να βιώνουμε και λύπη έχει επίσης πλεονεκτήματα. Σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου New South Wales, όταν έχουμε πιο πεσμένη διάθεση, δίνουμε περισσότερη προσοχή στο τι συμβαίνει γύρω μας και είμαστε λιγότερο ευάλωτοι στο να εξαπατηθούμε σε σχέση με όσους αναφέρουν ότι είναι περισσότερο χαρούμενοι.
 
Η έρευνα αποκάλυψε ότι οι άνθρωποι που βιώνουν λύπη, μπορούν να προβάλλουν πιο πειστικά και ευσταθή επιχειρήματα σε μια συζήτηση από εκείνους που βρίσκονται σε πιο μια θετική διάθεση. Τα ευρήματα δείχνουν επίσης ότι οι άνθρωποι που δεν έχουν καλή διάθεση έχουν καλύτερη μνήμη, έχουν μεγαλύτερη ικανότητα να επικοινωνήσουν τις σκέψεις τους και έχουν λιγότερες πιθανότητες να κάνουν λάθη στην κρίση τους.
 
H λειτουργικότητα των δύσκολων συναισθημάτων
 
Είναι σημαντικό δούμε γιατί η σοφία της φύσης δεν μας άφησε να είμαστε αποκλειστικά και μόνο χαρούμενοι. Η απάντηση βρίσκεται στην εξέλιξη μας ως είδος μέσα στο χρόνο. «Καθώς εξελιχθήκαμε ως ανθρώπινο είδος, το συναίσθημα άρχισε να έχει μια συγκεκριμένη χρησιμότητα: λειτουργούσε ως σήμα για να μας ενημερώσει για το ποιος είναι πιο κατάλληλος τρόπος να επεξεργαστούμε πληροφορίες», εξηγεί ο καθηγητής Joe Forgas υπεύθυνος της έρευνας.» Μια θετική διάθεση έδινε το σήμα «όλα είναι καλά, η κατάσταση είναι οικεία», ενώ ένα αρνητικό συναίσθημα έδινε το σήμα «να είσαι σε ετοιμότητα». Για αυτό είναι μια πιο αρνητική ματιά προωθούσε ένα πιο προσεκτικό και εξωτερικά εστιασμένο τρόπο επεξεργασίας των πληροφοριών».
 
Ο ψυχολόγος Aaron Ben-Zeév, Καθηγητής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Χάιφα επισημαίνει ότι τα αρνητικά συναισθήματα έχουν μια χαρακτηριστική ιδιότητα: «Το ρίσκο μιας ακατάλληλης απόκρισης στα αρνητικά συναισθήματα είναι μεγαλύτερο από ότι σε σχέση με τα θετικά συναισθήματα». Με απλά λόγια, αν αγνοήσουμε ένα δύσκολο ή αρνητικό συναίσθημα διατρέχουμε μεγαλύτερο κίνδυνο. Αν αγνοήσουμε τον φόβο, την απειλή, την πίεση, το άγχος τότε οι επιπτώσεις μπορεί να είναι πολύ σοβαρές και το κόστος μπορεί να είναι και η ίδια μας η ζωή. Αυτός είναι και ο λόγος που τα αρνητικά συναισθήματα είναι ιδιαίτερα χρήσιμα.
 
Ο μύθος του διαρκώς ευτυχισμένου ανθρώπου
 
Σαν κοινωνία, βομβαρδιζόμαστε με μηνύματα που απεικονίζουν την ιδανική ψυχική κατάσταση ως μια διαρκή ευτυχία, αλλά φυσικά αυτή δεν είναι όλη η αλήθεια. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της έρευνας, η πολύ μεγάλη έμφαση που αποδίδουμε στην ευτυχία στέλνει ένα μήνυμα ότι το να έχουμε αρνητικά συναισθήματα δεν έχει καμία χρησιμότητα και είναι μη λειτουργικό, κάτι που φυσικά δεν ισχύει. Η ψυχολόγος Lyn Everingham συμφωνεί: «Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι είναι απολύτως φυσικό να έχουμε αλλαγές στη διάθεση. Η ζωή μας φέρνει μπροστά σε διάφορες καταστάσεις. Δεν θα ήταν φυσιολογικό να μην αισθανόμαστε λυπημένοι ή αναστατωμένοι μετά από μια δύσκολη μέρα ή μετά από ένα δυσάρεστο γεγονός ή όταν δεν έχουμε κάτι που θέλουμε ή χρειαζόμαστε».
 
Οι άνθρωποι είναι φτιαγμένοι για να βιώνουν όλη την γκάμα των συναισθημάτων και θα πρέπει να αποδεχθούμε ότι η κατά καιρούς αρνητική διάθεση είναι μέρος της φυσιολογικής μας λειτουργίας. Ο μύθος της συνεχόμενης και αδιάλειπτης ευτυχίας δημιουργεί πολύ υψηλές προσδοκίες και μπορεί ακόμα και να μας κάνει να νιώθουμε χειρότερα από ότι αν αποδεχτούμε την φυσιολογικότητα και των αρνητικών συναισθημάτων.
 
Αρνητικά συναισθήματα δεν σημαίνει αδυναμία. Αντίθετα, ο θυμός, η λύπη, η αγωνία, η ματαίωση μας βοηθούν να δούμε τι πραγματικά μπορεί να μας λείπει και να κινητοποιηθούμε για να ζήσουμε με μεγαλύτερη πληρότητα της ζωής μας. Αυτό δε σημαίνει ότι η λύπη και η θλίψη πρέπει να έχουν τον έλεγχο της ζωή μας. Είναι σημαντικό να μην αφήνουμε αυτά τα συναισθήματα να συσσωρεύονται για μεγάλο διάστημα. Στην περίπτωση που επηρεάζουν την καθημερινότητά μας , ένα ειδικός είναι σε θέση να μας βοηθήσει και να μας πει περισσότερα για το πότε τα αρνητικά συναισθήματα σταματούν να είναι λειτουργικά και για το αν χρειάζεται να πάρουμε περαιτέρω υποστήριξη.
 
Βασιλική Ντούμου, Ψυχολόγος υπεύθυνη του

kontasou.com