Η Ειρήνη της Βεστφαλίας

Περιληπτική ονομασία μιας σειράς τριών συνθηκών που υπογράφτηκαν από το Μάιο έως τον Οκτώβριο του 1648 στις πόλεις της Βεστφαλίας, Μίνστερ και Όσναμπρικ και σφράγισαν το τέλος του Τριακονταετούς Πολέμου (1618-1648), αλλά και του Ογδοηκονταετούς Πολέμου (1568-1648) μεταξύ Ισπανίας και των 17 επαρχιών των Κάτω Χωρών (Ολλανδίας).

Καταπονημένοι από τη μακρά διάρκεια του Τριακονταετούς Πολέμου και από τις συμφορές που προκάλεσε, οι ηγεμόνες και οι αντιπρόσωποι των γερμανικών πόλεων συνήλθαν στη Φραγκφούρτη το Φεβρουάριο του 1643 και εξανάγκασαν τον αυτοκράτορα Φερδινάνδο Γ' να δεχτεί τη σύγκληση συνεδρίου. Το συνέδριο, στο οποίο αντιπροσωπεύτηκαν όλοι οι εμπόλεμοι πλην Δανίας, άρχισε τις εργασίες του στο Μίνστερ και το Όσναμπρικ της Βεστφαλίας, τον Μάιο του 1644.

Μετά από τετραετείς και γεμάτες δυσχέρειες διαπραγματεύσεις, το συνέδριο κατέληξε στις εξής αποφάσεις:
Ανεγνωρίστηκε η θρησκευτική ελευθερία και η ισότητα των δογμάτων. Οι ηγεμόνες διατήρησαν το δικαίωμα επιβολής της θρησκείας τους στους υπηκόους τους (cujus regio, ejus religio).
Η Γερμανία (Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους) έγινε ομοσπονδία ανεξαρτήτων κρατών (350 τον αριθμό), στα οποία δόθηκε το δικαίωμα να συνάπτουν συμμαχίες μεταξύ τους και με ξένα κράτη.
Η Δημοκρατία των Κάτω Χωρών αναγνωρίσθηκε ως ανεξάρτητο κράτος.
Η Ελβετική Ομοσπονδία αναγνωρίσθηκε ως ανεξάρτητο κράτος.
Στη Γαλλία περιήλθαν οι περιοχές Μέτς, Τουλ και Βερντέν και το μεγαλύτερο μέρος της Αλσατίας.
Η Σουηδία προσάρτησε τη Δυτική Πομερανία κι εξασφάλισε τον έλεγχο των ποταμών Όντερ, Έλβα και Βέζερ, θέτοντας έτσι υπό τον έλεγχό της το εμπόριο στη Βόρεια Θάλασσα και τη Βαλτική.
Η Βαυαρία προσάρτησε το Άνω Παλατινάτο και το Βραδεμβούργο επεκτάθηκε αρκετά για να αποτελέσει αργότερα τον πυρήνα της Πρωσίας.


Η συνθήκη ειρήνης μεταξύ Ισπανίας και Κάτω Χωρών υπογράφτηκε στη Χάγη στις 30 Ιανουαρίου 1648 και επικυρώθηκε στο Μίνστερ στις 15 Μαΐου 1648. Οι δύο άλλες υπογράφτηκαν στις 24 Οκτωβρίου 1648, από τον γερμανό αυτοκράτορα Φερδινάνδο Γ' με τη Γαλλία («Συνθήκη του Μίνστερ») και τη Σουηδία («Συνθήκη του Όσναμπρικ»). Οι τρεις αυτές συνθήκες συγκροτούν τη λεγόμενη «Ειρήνη της Βεστφαλίας», που είναι περισσότερο γνωστή ως Συνθήκη της Βεστφαλίας.


Τη συνθήκη του Μίνστερ της 24ης Οκτωβρίου 1648 δεν επικύρωσε η Ισπανία και ο πόλεμος επαναλήφθηκε μεταξύ αυτής και της Γαλλίας επί 12 έτη. Τελικά, η Ισπανία ηττήθηκε και αναγκάσθηκε να υπογράψει τη συνθήκη των Πυρηναίων (7 Νοεμβρίου 1659), με την οποία το Αρτουά και η Φλάνδρα παραχωρήθηκαν στη Γαλλία.
Αποτελέσματα του Τριακονταετούς Πολέμου
H Γερμανία, το κυρίως θέατρο του πολέμου, υφίσταται μεγάλες καταστροφές και καθίσταται ανίσχυρη εξωτερικά και εσωτερικά για τα επόμενα 150 χρόνια.
Η Γαλλία και η Σουηδία ενισχύονται και αποκτούν γόητρο και ισχύ.
Η ανεξιθρησκεία επικρατεί στην Ευρώπη.
Μακροπρόθεσμα, διαμορφώνεται ένα νέο διεθνές πλαίσιο στην Ευρώπη, όπου κυριαρχούν οι αρχές της εθνικής κυριαρχίας, της ειρηνικής συνύπαρξης των κυριάρχων κρατών και της ισορροπίας δυνάμεων. Οι αρχές αυτές μεταλαμπαδεύτηκαν αργότερα και στον υπόλοιπο κόσμο και αποτέλεσαν βασικούς κανόνες του Διεθνούς Δικαίου.