Αυτισμός: Ένας κόσμος μέσα στον κόσμο μας

Όλα τα μονοπάτια οδηγούν στον ίδιο στόχο. Να εκφράσουμε στους άλλους αυτό που είμαστε - Pablo Neruda
ΟΡΙΣΜΟΣ - ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

Ήδη από την δεκαετία του 1940, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι ορισμένα παιδιά παρουσίαζαν μια ιδιαίτερη συμπτωματολογία, διαφορετική από αυτή που παρατηρούσαν στις ψυχώσεις ή σε άλλες διαταραχές. 

Ο όρος αυτισμός πρωτο-περιγράφηκε από τον Dr. Leo Kanner το 1943, και σήμερα μετά από πολλές μελέτες και έρευνες εντάσσεται στις Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές και δεν είναι ψυχιατρική νόσος. Χαρακτηρίζεται από ένα ευρύ και πολύπλοκο φάσμα συμπτωμάτων.

Αυτό το πολύπλοκο φάσμα είναι και ένας από τους λόγους που υπάρχει και δυσκολία στον προσδιορισμό της εμφάνισης της διαταραχής. Υπολογίζεται ότι η συχνότητα του αυτισμού είναι 1 – 2 παιδιά ανά 1.000. Για κάποιο λόγο που δεν υπάρχει εξήγηση, ο αυτισμός υπερτερεί στα αγόρια, καθώς το ποσοστό είναι 4 αγόρια προς 1 κορίτσι.

Η ηλικία που εμφανίζεται τυπικά το σύνδρομο είναι πριν από τα δύο χρόνια. Αυτό το ηλικιακό όριο, μπορεί να δημιουργήσει κάποιες φορές, διαγνωστικά προβλήματα και αδιέξοδα, ιδιαίτερα αν οι γονείς δεν έχουν κάποιο επίπεδο γνώσης της φυσιολογικής εξέλιξης και των εξελικτικών - επικοινωνιακών σταδίων του παιδιού και της αλληλεπίδρασης με τους γονείς και τους οικείους. Μη βλεμματική επαφή, μη αντίδραση σε ακουστικά ερεθίσματα, είναι κάποια τυπικά χαρακτηριστικά που προβληματίζουν και καθώς δεν υπάρχουν τεστ διάγνωσης του αυτισμού, στηριζόμαστε στην επικοινωνία, την συμπεριφορά και την απόκριση σε ερεθίσματα.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ

Ο αυτισμός έχει όπως είπαμε ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων. Δηλαδή, τα συμπτώματα έχουν μεγάλη ποικιλία, διαφορετική ένταση και ποιότητα σε κάθε αυτιστικό άτομο, έτσι ώστε αναφερόμαστε σε ελαφριά , μέτρια ή σοβαρή διαταραχή. Το δεδομένο σε αυτή την διάχυτη διαταραχή είναι ότι επηρεάζει την ανάπτυξη της εγκεφαλικής λειτουργίας και προκαλεί δυσκολίες στην συναισθηματική – κοινωνική απόκριση και στην επικοινωνία.

Το 50% των αυτιστικών ατόμων δεν μπορεί να μιλήσει. Εκεί όπου υπάρχει λόγος υπάρχει και διαταραχή αυτού. Ας αναφέρουμε κάποια μόνο συμπτώματα που είναι τυπικά και εμπίπτουν σε όλο το φάσμα της διαταραχής.

Πολλές φορές το αυτιστικό άτομο χρησιμοποιεί το γ' ενικό αντί για το α' όταν μιλάει για τον εαυτό του.

Ηχολαλία: επαναλαμβάνει λέξεις ή μέρος μιας φράσης που άκουσε και την επαναλαμβάνει συχνά. Μοιάζει σαν να μην μπορεί να επεξεργαστεί την πληροφορία και την αναπαράγει.

Στερεοτυπικές κινήσεις και τελετουργική συμπεριφορά: Συγκεκριμένες επαναλαμβανόμενες κινήσεις των χεριών ή του σώματος

Ο αυτο – ερωτισμός (στην εφηβεία πιο έντονος δικαιολογημένα) , συχνά είναι αντίδραση σε πλήξη ή σε άγχος.

Συχνά επίσης μπορεί να δούμε να αντιλαμβάνεται δύσκολες ας πούμε μαθηματικές έννοιες, αλλά όχι κάποια νοήματα όπως π.χ. Ποιήματα

Παρατηρείται υπερ-ευαισθησία σε αισθητηριακά ερεθίσματα όπως σε έντονους θορύβους, έντονα χρώματα ή ακόμα και αρώματα. Πολλές φορές υπάρχει υπερκινητικότητα, επιθετικότητα ή και αυτο – τραυματισμός. Σαν να προσπαθεί θα λέγαμε να επικοινωνήσει, να “μεταδώσει” την επαφή, αλλά κάτι μπλοκάρει, κάτι σταματά τη δίοδο επικοινωνίας με τον έξω κόσμο. Για αυτό και οι εκρήξεις.

Οι μόνοι ειδικοί βέβαια που μπορούν να μιλήσουν για αυτή τη δίοδο, είναι οι γονείς. Και αυτοί θα πούνε πως Ναι, σίγουρα υπάρχει και δίοδος, και τρόπος επικοινωνίας, που είναι διαφορετικός από αυτόν που όλοι οι υπόλοιποι έχουμε μάθει, αλλά υπάρχει. Και να μην ξεχνάμε, ότι ο γονιός σε ένα μεγάλο βαθμό είναι και θεραπευτής, καθώς το πρόγραμμα που μαθαίνεται στις δομές παρέμβασης, ακολουθείται πιστά και στο σπίτι.
ΑΙΤΙΕΣ ΑΥΤΙΣΜΟΥ

Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με σιγουριά, παρότι η επιστημονική κοινότητα έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της έρευνας για την απάντηση.

Πάρα πολλά αποτελέσματα μελετών ή θεωριών έχουν διαψευστεί ή δεν “πατάνε” σε επιστημονική τεκμηριωμένα έρευνα.

Εμβόλια, επιπλοκές κατά την σύλληψη ή κατά την προγεννητική και νεογνική περίοδο, είναι κάποιες από αυτές τις απόψεις οι οποίες όμως δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν.

Υπάρχει βέβαια μια ισχυρή γενετική βάση. Η βάση αυτή λέει ότι ο αυτισμός προυποθέτει κληρονομική γνωστική ανεπάρκεια, κάτι που συμπεραίνει ότι ο αυτισμός κληρονομείται όχι πάντα ως συγκεκριμένη νοσολογική οντότητα, αν και ισχύει σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά ως γνωστική ανεπάρκεια που σχετίζεται με την γλώσσα.
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ

Η πράξη έχει δείξει και αποδείξει ότι τα αποτελέσματα είναι θετικά για τα αυτιστικά παιδιά, αν η παρέμβαση γίνει νωρίς.

Εργοθεραπεία, ώστε να αναπτύξει και να διατηρήσει τις απαραίτητες δεξιότητες για την καθημερινότητα, μουσικοθεραπεία, λογοθεραπεία, για την αποκατάσταση του λόγου, Teacch, ψυχολογική υποστήριξη για την αποφόρτιση του άγχους και φαρμακευτική αγωγή συμπληρωματικά, μπορούν να βοηθήσουν το αυτιστικό παιδί να ενσωματωθεί στην κοινωνική πραγματικότητα σε ένα μεγάλο βαθμό.

Συμπερασματικά, οι περισσότερες θεραπευτικές παρεμβάσεις, στρέφονται γύρω από τον άξονα εκπαίδευση – συμπεριφορά, με φαρμακευτική αντιμετώπιση συμπτωμάτων , όταν χρειάζεται.

Το καλύτερο είναι βέβαια, λόγω της ιδιαιτερότητας της διαταραχής, κάθε πρόγραμμα παρέμβασης, να είναι προσαρμοσμένο στις εξατομικευμένες ανάγκες κάθε ατόμου, και να ακολουθείται και στο σπίτι.
 
Πολύ σημαντική είναι η ψυχολογική συμβουλευτική υποστήριξη στους γονείς. Είναι αυτοί που θα περάσουν από αισθήματα ενοχής – ντροπής και απελπισίας. Θυμός, άρνηση, όλα είναι δικαιολογημένα και χρειάζεται να έχουν την κατάλληλη υποστήριξη , ώστε να αποδεχτούν μια διαφορετική οικογενειακή πραγματικότητα, πολύ δύσκολη αλλά και πολύ μοναδική.

Ιδιαίτερα η μητέρα, μπορεί να βιώσει αντιδραστική κατάθλιψη και αρνητική εικόνα για τον εαυτό της. Η συμβουλευτική παρέμβαση εκεί είναι αναγκαία.

Ξέρουμε ότι ο αυτισμός είναι μια διαταραχή που ακολουθεί το άτομο μια ζωή. Μαθαίνουμε και θα μαθαίνουμε ακόμα, το τι ακριβώς είναι ο αυτισμός και πως αντιμετωπίζεται. Ξέρουμε επίσης πως είναι ένας διαφορετικός κόσμος μέσα στον “φυσιολογικό” δικό μας, που θέλει συνεχή φροντίδα και προσπάθεια για να βρίσκουμε γέφυρα επικοινωνίας.

Ακριβή Καρίμπα

Ψυχολόγος με ειδίκευση στη Συμβουλευτική Ψυχοθεραπεία, ψυχοδυναμικής κατεύθυνσης
 
via