Του Ακρίτα Καϊδατζή *
Ένας φιλελεύθερος θα συμφωνούσε, νομίζω, ανεπιφύλακτα με όλα τα παρακάτω: Οτι η προστασία της δημόσιας υγείας, ιδίως στις πρωτοφανείς συνθήκες της πανδημίας που περνάμε, δικαιολογεί μεγάλης έκτασης και έντασης περιορισμούς των ελευθεριών των πολιτών.
Οτι η ρύθμιση της δραστηριότητας των ατόμων οφείλει να γίνεται με προβλέψιμους και διαφανείς κανόνες δικαίου, σε ένα νομοσχέδιο ανά αντικείμενο και όχι με διάσπαρτες διατάξεις. Και, τέλος, ότι τα παραπάνω αποτελούν θεμελιώδεις αρχές της έννομης τάξης που δεν αίρονται ούτε σε περιόδους κρίσης ή έκτακτης ανάγκης. Οτι δηλαδή η κατάσταση ανάγκης δεν συνιστά κατάσταση εξαίρεσης από το δίκαιο, αλλά, το πολύ, αξιώνει προσαρμογή της νομιμότητας στις μεταβαλλόμενες συνθήκες.
Ενόψει των παραπάνω, εικάζω ότι ένας φιλελεύθερος θα προβληματιζόταν πολλαπλά από την απόφαση του αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ. Αναφέρω ενδεικτικά κάποια σημεία προβληματισμού:
1. Η απόφαση επικαλείται ως νόμιμο έρεισμά της μια διάταξη πράξης νομοθετικού περιεχομένου (ΠΝΠ) του περασμένου Μαρτίου, που κυρώθηκε τον Απρίλιο. Εκτοτε όμως μεσολάβησε, τον Ιούλιο, ο νόμος Χρυσοχοΐδη (ν. 4703/2020), που ρυθμίζει συνολικά τις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις. Γιατί η απόφαση αγνοεί τον ολόφρεσκο εκτελεστικό του Συντάγματος νόμο; Και άραγε ο ειδικός αυτός νόμος δεν έχει καταργήσει σιωπηρά διάσπαρτες προγενέστερες διατάξεις όπως αυτή της ΠΝΠ; Πώς είναι δυνατόν, όταν ο νόμος προβλέπει απαγόρευση συναθροίσεων με τη σύμπραξη αστυνομικής αρχής και προέδρου πρωτοδικών, να παραμένει σε ισχύ διάταξη που επιτρέπει απαγόρευση με μονομερή απόφαση του αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ.; Και όταν ο νόμος επιτρέπει τοπικές μόνον απαγορεύσεις για λόγους δημόσιας υγείας, πώς παραμένει σε ισχύ διάταξη που την επιτρέπει για όλη την επικράτεια (κάτι που ούτε το άρθρο 11 του Συντάγματος επιτρέπει);
2. Ας δεχτούμε καλόπιστα ότι η διάταξη της ΠΝΠ παραμένει σε ισχύ. Νέα ερωτήματα ανακύπτουν. Γιατί η απόφαση του αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ. δεν περιέχει καμιά απολύτως αιτιολογία; Με ποιο σκεπτικό δικαιολογείται η απαγόρευση σε όλη την επικράτεια; Για ένα ολόκληρο τετραήμερο; Και γιατί δεν δόθηκε στη δημοσιότητα η γνωμοδότηση της επιτροπής; Μήπως γιατί η απόφαση του αρχηγού επικαλείται μια γνώμη που δόθηκε δέκα μέρες νωρίτερα, στις 4 Νοεμβρίου, απολύτως ανεπίκαιρη για μια επιδημία που εξελίσσεται ραγδαία μέρα με τη μέρα; Και, πάντως, περιέχει η γνώμη ειδική τεκμηρίωση για την αναγκαιότητα της διάρκειας, του εύρους και του πεδίου εφαρμογής της απαγόρευσης;
3. Και πάλι ας δεχτούμε καλόπιστα ότι ο αρχηγός εφάρμοσε με επάρκεια την εξουσιοδοτική διάταξη που επικαλείται. Και πάλι νέα ερωτήματα, συνταγματικά αυτή τη φορά. Ηταν άραγε αναγκαίο για τον επιδιωκόμενο σκοπό να επιβληθεί καθολική αναστολή του δικαιώματος συνάθροισης σε όλη τη χώρα επί τετραήμερο; Δεν μπορούσε ο ίδιος σκοπός να επιτευχθεί εξίσου αποτελεσματικά με λιγότερο επαχθή μέτρα και με τήρηση της αρχής της αναλογικότητας; Δεν θα μπορούσε να επιβληθεί απαγόρευση μόνο στις αστικές περιοχές που υπάρχει κίνδυνος συγκέντρωσης πλήθους; Μόνο για την ημέρα της επετείου του Πολυτεχνείου όπου αναμένονται μεγάλες συναθροίσεις; Ή μόνο για συναθροίσεις με μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων όπου είναι ανέφικτη η τήρηση αποστάσεων και υγειονομικών πρωτοκόλλων;
Θα περίμενα ότι ένας φιλελεύθερος θα έσπευδε να υποβάλει στη βάσανο αυτών και άλλων ερωτημάτων την απόφαση του αρχηγού. Και μόνον αφού τα απαντούσε πειστικά να βεβαίωνε για τη νομιμότητά της. Διαφορετικά, να την κατάγγελλε ως μνημείο κρατικού πατερναλισμού. Δυσκολεύομαι να κατανοήσω γιατί δεν είδα φιλελεύθερους να απαντούν στα ερωτήματα αυτά.
* Ο κ. Ακρίτας Καϊδατζής είναι επίκουρος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου ΑΠΘ.
Πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
via
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Αποποίηση ευθυνών: Το ιστολόγιο δεν παρέχει συμβουλές, προτροπές και καθοδήγηση.
Εισέρχεστε & εξέρχεστε με δική σας ευθύνη :)