Τα αντιικά φάρμακα την εποχή των μεταλλάξεων του κορονοϊού

Αντιικά φάρμακα και κορονοϊός.

(άρθρο-Αντιικά φάρμακα και κορονοϊός-) Πριν από μερικούς μήνες πανηγυρίστηκε η κυκλοφορία των αντιικών φαρμάκων κατά του κορονοϊού. Αρχικά το Μolnupiravir της Merck και στη συνέχεια του Paxlovid της αμερικανικής εταιρείας Pfizer. Επειδή μάλιστα το δεύτερο θεωρήθηκε πιο αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση του ιού η χρήση του αυξήθηκε κατακόρυφα το τελευταίο διάστημα.

Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ χορήγησε επείγουσα άδεια χρήσης του φαρμάκου της Pfizer το Δεκέμβριο του 2021 και το Paxlovid -το οποίο αποτελείται από τον συνδυασμό του ενεργού αντιικού nirmatrelvir με το ritonavir που επιβραδύνει τη διάσπαση του πρώτου στο σώμα- χορηγείται μόνο σε όσους έχουν παράγοντες κινδύνου για πιθανή εμφάνιση βαριάς Covid-19.

Σήμερα, πάνω από 160.000 συνταγογραφήσεις του Paxlovid γίνονται στις ΗΠΑ κάθε εβδομάδα, έναντι μόνο 40.000 στα μέσα Απριλίου, σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων (CDC). Και τα δύο φάρμακα πήραν προσωρινή άδεια και στην Ευρώπη και χορηγούνται και στη χώρα μας κατόπιν ειδικής διαδικασίας σε ασθενείς που οι ιατροί τους κρίνουν ότι έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης βαριάς νόσου covid-19.

Αντιικά φάρμακα και κορονοϊός:Σοβαρές παρενέργειες,πολλές από τις οποίες δεν γνωρίζουμε.

Τα αντιικά φάρμακα βέβαια έχουν μια σειρά από σοβαρές παρενέργειες πολλές από τις οποίες δε γνωρίζουμε ακόμη αλλά ο αρχικός ενθουσιασμός για την αποτελεσματικότητά τους εξουδετέρωσε τις φωνές που εξέφραζαν προβληματισμούς όπως έγινε άλλωστε και με το θέμα των εμβολίων. Όμως φαίνεται ότι το τελευταίο διάστημα αρχίζει ο προβληματισμός για τη δράση των φαρμάκων αυτών που εκφράζεται με ισχυρό τρόπο στο περιοδικό Science άρθρο που δημοσιεύθηκε στις 29 Ιουνίου 2022 με τίτλο:

«Bad news for Paxlovid? Coronavirus can find multiple ways to evade COVID-19 drug. Lab studies identify resistance mutations in SARS-CoV-2’s protease, and some circulating variants have them».

Σε απλή μετάφραση «Άσχημα νέα για τον Paxlovid; Ο κορονοϊός μπορεί να βρει πολλούς τρόπους για να αποφύγει το φάρμακο COVID-19. Εργαστηριακές μελέτες εντοπίζουν μεταλλάξεις αντοχής στην πρωτεάση του SARS-CoV-2 και ορισμένες κυκλοφορούσες παραλλαγές τις έχουν».

Αντιικά φάρμακα και κορονοϊός: Ο ιός μπορεί να μεταλλαχθεί με τρόπους που τον καθιστούν λιγότερο ευαίσθητο στο φάρμακο

Τι λέει το άρθρο αυτό; Αντιγράφω: «Μια σειρά από νέες εργαστηριακές μελέτες δείχνουν ότι ο κορονοϊός μπορεί να μεταλλαχθεί με τρόπους που τον καθιστούν λιγότερο ευαίσθητο στο φάρμακο, μακράν το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο από τα δύο από του στόματος αντιικά φάρμακα που είναι εξουσιοδοτημένα για τη θεραπεία του COVID-19 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι ερευνητές βρήκαν μερικές από αυτές τις μεταλλάξεις σε παραλλαγές που κυκλοφορούν ήδη σε μολυσμένα άτομα, εγείροντας νέες ανησυχίες ότι οι γιατροί θα μπορούσαν σύντομα να χάσουν μια από τις καλύτερες θεραπείες τους για την καταπολέμηση του COVID-19.

Δεδομένου του αριθμού των λοιμώξεων,θα έρθουν νέες μεταλλάξεις.

Συνολικά, οι μελέτες δείχνουν ότι «όταν ασκείς πίεση στον ιό, διαφεύγει», λέει ο David Ho, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια, ο οποίος ήταν από τους πρώτους που κατέγραψε μεταλλάξεις αντοχής στα φάρμακα στον HIV πριν από περίπου 3 δεκαετίες. Ο Χο δεν συμμετείχε στις νέες μελέτες, αλλά διεξάγει παρόμοια εργασία για τον SARS-CoV-2. Αν και οι πρόσφατα εντοπισμένες μεταλλάξεις δεν έχουν ακόμη γίνει ευρέως διαδεδομένες, ο Χο και πολλοί άλλοι επιστήμονες πιστεύουν ότι είναι μόνο θέμα χρόνου. «Δεδομένου του αριθμού των λοιμώξεων εκεί έξω, θα έρθει», λέει ο Χο».

Αντιικά φάρμακα και κορονοϊός.Το Paxlovid.

«Οι μελέτες αντοχής έρχονται μετά από άλλες πρόσφατες ανησυχίες για το Paxlovid, το οποίο στις Ηνωμένες Πολιτείες παραμένει περιορισμένο στη χρήση σε άτομα με παράγοντες κινδύνου που τους καθιστούν πιο πιθανό να αναπτύξουν σοβαρό COVID-19. Επιβεβαιώνοντας ανέκδοτες αναφορές που αναφέρθηκαν ευρέως από τα μέσα ενημέρωσης, αρκετές μελέτες έχουν βρει ένα μικρό ποσοστό μολυσμένων ατόμων που λαμβάνουν το κανονικό 5ήμερο πρόγραμμα αρχικά αισθάνονται καλύτερα, μόνο για να επανεμφανιστούν τα συμπτώματά τους.

Και έχουν αυξηθεί τα ερωτήματα σχετικά με το εάν το Paxlovid βοηθά όσους δεν διατρέχουν υψηλό κίνδυνο σοβαρής νόσου—η Pfizer σταμάτησε νωρίτερα αυτόν τον μήνα μια μεγάλη δοκιμή του φαρμάκου σε ασθενείς με τυπικό κίνδυνο COVID-19, επειδή απέτυχε να δείξει στατιστικά σημαντική προστασία έναντι του θανάτου ή νοσηλεία σε νοσοκομείο.»

Τα αντιικά φάρμακα δεν αποδείχθηκε ότι βοηθούν τους περισσότερους ανθρώπους να αποφύγουν τη βαριά νόσο

Τι λέει επομένως το άρθρο; Ότι η χρήση και ιδιαίτερα η εκτεταμένη και αλόγιστη των αντιικών φαρμάκων δημιουργεί ανθεκτικά στελέχη του ιού που όχι μόνο μπορούν να διαφύγουν των φαρμάκων αλλά ασφαλώς και να αναζωπυρώσουν την πανδημία. Και επειδή είμαστε η χώρα της αλόγιστης χρήσης των φαρμάκων διαπιστώνω ήδη ότι πολλοί ιατροί χορηγούν τα αντιικά με το παραμικρό είτε λόγω πίεσης των ασθενών είτε από υπερβάλλοντα ζήλο. Τα αντιικά φάρμακα δεν αποδείχθηκε ότι βοηθούν τους περισσότερους ανθρώπους να αποφύγουν τη βαριά νόσο. Μόνο ελάχιστοι επιλεγμένοι ωφελούνται. Επομένως μόνο σε αυτούς με ρίσκο παρενέργειες και εμφάνιση ανθεκτικών στελεχών θα πρέπει να δίνονται.

Τα αντιικά φάρμακα δεν είναι πανάκεια και μπορεί να γίνουν επικίνδυνα.

Το άρθρο συνεχίζει: «Ωστόσο, οι πρόσφατες μελέτες υποδηλώνουν ότι ο ιός είναι έτοιμος να αναπτύξει αντίσταση – μια μοίρα που πλήττει πολλά αντιιικά φάρμακα. Δύο προδημοσιεύσεις που δημοσιεύτηκαν στο ΒioRxiv στις 7 Ιουνίου, για παράδειγμα, δείχνουν ότι ο SARS-coV-2 που αναπτύχθηκε στο εργαστήριο αποκτά γρήγορα την ικανότητα να αποφύγει την επίθεση του nirmatrelvir. Δύο ερευνητικές ομάδες καλλιέργησαν ανεξάρτητα τον κορονοϊό με χαμηλά επίπεδα νιρματρελβίρης, σκοτώνοντας ένα μέρος αλλά όχι όλο τον ιό. Τέτοιες δοκιμές προορίζονται να προσομοιώσουν τι μπορεί να συμβεί σε ένα μολυσμένο άτομο που δεν λαμβάνει ολόκληρο το σχήμα του φαρμάκου ή σε έναν ανοσοκατεσταλμένο ασθενή που έχει πρόβλημα να καθαρίσει από τον ιό.

Μία από αυτές τις μελέτες, με επικεφαλής τον Dirk Jochmans, έναν ιολόγο στο KU Leuven στο Βέλγιο, διαπίστωσε ότι μετά από 12 γύρους θεραπείας με nirmatrelvir, ο SARS-CoV-2 συσσώρευσε τρεις μεταλλάξεις — στις θέσεις 50, 166 και 167 στη σειρά των αμινοξέων. που συνθέτουν το MPRO – που μείωσε την ευαισθησία του ιού στη νιρματρελβίρη 20 φορές, όπως προσδιορίζεται από τη δόση του φαρμάκου που απαιτείται για να σκοτώσει τον μισό ιό σε ένα δείγμα.

Η άλλη μελέτη, με επικεφαλής την Judith Margarete Gottwein, μια ανοσολόγο στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, εντόπισε επίσης πιθανές μεταλλάξεις που προσδίδουν αντίσταση στις θέσεις 50 και 166 στο MPRO. Όταν αυτές οι μεταλλάξεις συνέβησαν μαζί, ο ιός ήταν 80 φορές λιγότερο ευαίσθητος στο nirmatrelvir. «Αυτό μας λέει ποιες μεταλλάξεις πρέπει να αναζητούμε [σε ασθενείς]», λέει ο Gottwein.»
Επομένως προσοχή στα αντιικά φάρμακα. Δεν είναι πανάκεια και μπορεί να γίνουν επικίνδυνα. Μη ζητάμε επίμονα από τον ιατρό μας να τα χορηγήσει και μην τα παίρνουμε με ευκολία όταν αυτός μας τα χορηγεί.

Νικόλαος Παναγιωτόπουλος - Καρδιολόγος

πηγή