Η συντριβή θα είναι ξαφνική

Ο Economist με ένα βαρυσήμαντο άρθρο-έκθεση, χτυπάει τον κώδωνα του κινδύνου για την παγκόσμια οικονομία και τη "φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων" που επικρατεί από τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά.

Το άρθρο αναφέρει ότι με μια «γρήγορη» ματιά η οικονομία είναι ανθεκτική, όμως αν παρατηρηθούν τα δεδομένα λίγο καλύτερα, αυτή η φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων είναι κοντά στην κατάρρευσή της κάνοντας λόγο για ένα Διεθνές Νομισματικό Ταμείο που βρίσκεται σε κρίση ταυτότητας και για ένα Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ που έχει παραλύσει.

Ακολουθεί αναλυτικά το άρθρο του Economist:

«Με μια πρώτη ματιά, η παγκόσμια οικονομία φαίνεται καθησυχαστικά ανθεκτική. Η Αμερική ανθεί ακόμη και όταν ο εμπορικός της πόλεμος με την Κίνα κλιμακώνεται.

Η Γερμανία άντεξε την απώλεια των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου χωρίς να υποστεί οικονομική καταστροφή. Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή δεν προκάλεσε πετρελαϊκό σοκ.

Οι αντάρτες Χούτι που εκτοξεύουν πυραύλους δεν έχουν αγγίξει σχεδόν καθόλου την παγκόσμια ροή αγαθών. Ως μερίδιο του παγκόσμιου ΑΕΠ, το εμπόριο ανέκαμψε από την πανδημία και προβλέπεται να αναπτυχθεί κι άλλο φέτος.

Αν το δούμε όμως λίγο βαθύτερα, εδώ και χρόνια η τάξη που διέπει την παγκόσμια οικονομία από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έχει διαβρωθεί. Σήμερα είναι κοντά στην κατάρρευση. Ένας ανησυχητικός αριθμός παραγόντων θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια κάθοδο στην αναρχία, όπου ο πόλεμος είναι και πάλι το καταφύγιο των μεγάλων δυνάμεων.

Ακόμη και αν δεν φτάσουμε ποτέ σε σύγκρουση, οι επιπτώσεις στην οικονομία από την κατάρρευση των κανόνων θα μπορούσαν να είναι γρήγορες και βίαιες.

Η αποσύνθεση της παλιάς τάξης πραγμάτων είναι ορατή παντού. Οι κυρώσεις χρησιμοποιούνται τέσσερις φορές περισσότερο από ό,τι στη δεκαετία του 1990- η Αμερική επέβαλε πρόσφατα «δευτερογενείς» κυρώσεις σε οντότητες που υποστηρίζουν τους ρωσικούς στρατούς. Ένας πόλεμος επιδοτήσεων βρίσκεται σε εξέλιξη, καθώς οι χώρες προσπαθούν να αντιγράψουν την τεράστια κρατική υποστήριξη της Κίνας και της Αμερικής για την πράσινη παραγωγή. Αν και το δολάριο παραμένει κυρίαρχο και οι αναδυόμενες οικονομίες είναι πιο ανθεκτικές, οι παγκόσμιες ροές κεφαλαίων αρχίζουν να κατακερματίζονται.

Οι θεσμοί που διασφάλιζαν το παλιό σύστημα είτε έχουν ήδη εκλείψει είτε χάνουν γρήγορα την αξιοπιστία τους. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου κλείνει 30 χρόνια τον επόμενο χρόνο, αλλά θα έχει περάσει περισσότερα από πέντε χρόνια σε ακινησία, λόγω της αμερικανικής αμέλειας.

Το ΙΜΦ και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ

Το ΙΜΦ (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) βρίσκεται σε κρίση ταυτότητας, παγιδευμένο ανάμεσα στην πράσινη ατζέντα και τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έχει παραλύσει.

Υπερεθνικά δικαστήρια όπως το Διεθνές Δικαστήριο χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο ως όπλα από εμπόλεμες πλευρές. Τον περασμένο μήνα Αμερικανοί πολιτικοί, συμπεριλαμβανομένου του Μιτς Μακόνελ, του ηγέτη των Ρεπουμπλικάνων στη Γερουσία, απείλησαν το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο με κυρώσεις εάν εκδώσει εντάλματα σύλληψης για τους ηγέτες του Ισραήλ, το οποίο κατηγορείται επίσης για γενοκτονία από τη Νότια Αφρική στο Διεθνές Δικαστήριο.

Δυστυχώς, η ιστορία δείχνει ότι βαθύτερες, πιο χαοτικές καταρρεύσεις είναι δυνατές – και μπορούν να χτυπήσουν ξαφνικά μόλις αρχίσει η παρακμή. Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος σκότωσε μια χρυσή εποχή παγκοσμιοποίησης που πολλοί τότε υπέθεταν ότι θα διαρκούσε για πάντα.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, μετά το ξέσπασμα της ύφεσης και τους δασμούς Smoot-Hawley, οι εισαγωγές της Αμερικής κατέρρευσαν κατά 40% μέσα σε δύο μόλις χρόνια. Τον Αύγουστο του 1971 ο Ρίτσαρντ Νίξον ανέστειλε απροσδόκητα τη μετατρεψιμότητα των δολαρίων σε χρυσό- μόλις 19 μήνες αργότερα, το σύστημα σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών του Bretton Woods κατέρρευσε.

Η επιστροφή του Τραμπ και ο φόβος για παγκόσμια κατάρρευση

Σήμερα μια παρόμοια ρήξη μοιάζει πολύ πιθανή. Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, με την κοσμοθεωρία του μηδενικού αθροίσματος, θα συνέχιζε τη διάβρωση των θεσμών και των κανόνων. Ο φόβος για ένα δεύτερο κύμα φθηνών κινεζικών εισαγωγών θα μπορούσε να το επιταχύνει. Ένας ευθύς πόλεμος μεταξύ Αμερικής και Κίνας για την Ταϊβάν ή μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας θα μπορούσε να προκαλέσει μια πανίσχυρη κατάρρευση.

Σε πολλά από αυτά τα σενάρια, η απώλεια θα είναι πιο βαθιά από ό,τι πολλοί άνθρωποι νομίζουν. Είναι της μόδας να επικρίνουμε την αχαλίνωτη παγκοσμιοποίηση ως την αιτία της ανισότητας, της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και της παραμέλησης του κλίματος. Όμως τα επιτεύγματα των δεκαετιών του 1990 και του 2000 -το αποκορύφωμα του φιλελεύθερου καπιταλισμού- είναι απαράμιλλα στην ιστορία.

Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι ξέφυγαν από τη φτώχεια στην Κίνα καθώς ενσωματώθηκε στην παγκόσμια οικονομία. Το ποσοστό παιδικής θνησιμότητας παγκοσμίως είναι λιγότερο από το μισό σε σχέση με το 1990.

Το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που σκοτώνεται από κρατικές συγκρούσεις έφθασε σε μεταπολεμικό χαμηλό 0,0002% το 2005- το 1972 ήταν σχεδόν 40 φορές υψηλότερο. Οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι η εποχή της «συναίνεσης της Ουάσιγκτον», την οποία οι σημερινοί ηγέτες ελπίζουν να αντικαταστήσουν, ήταν μια εποχή κατά την οποία οι φτωχές χώρες άρχισαν να απολαμβάνουν την ανάπτυξη που τους έπιασε, κλείνοντας το χάσμα με τον πλούσιο κόσμο.

Η παρακμή του συστήματος απειλεί να επιβραδύνει αυτή την πρόοδο ή ακόμη και να την αντιστρέψει. Μόλις καταρρεύσει, είναι απίθανο να αντικατασταθεί από νέους κανόνες. Αντ’ αυτού, οι παγκόσμιες υποθέσεις θα περιέλθουν στη φυσική τους κατάσταση της αναρχίας που ευνοεί τη ληστεία και τη βία. Χωρίς εμπιστοσύνη και ένα θεσμικό πλαίσιο συνεργασίας, θα γίνει πιο δύσκολο για τις χώρες να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του 21ου αιώνα, από τον περιορισμό των εξοπλισμών στην τεχνητή νοημοσύνη μέχρι τη συνεργασία στο διάστημα.

Τα προβλήματα θα αντιμετωπιστούν από ομάδες χωρών με ίδιες ιδέες. Αυτό μπορεί να λειτουργήσει, αλλά συχνά θα περιλαμβάνει περισσότερο εξαναγκασμό και δυσαρέσκεια, όπως με τους δασμούς άνθρακα της Ευρώπης ή τη διαμάχη της Κίνας με το ΔΝΤ.

Όταν η συνεργασία δίνει τη θέση της στους εξοπλισμούς, οι χώρες έχουν λιγότερους λόγους να διατηρούν την ειρήνη.

Στα μάτια του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, του Βλαντιμίρ Πούτιν ή άλλων κυνικών ηγετών, ένα σύστημα στο οποίο πάνω από όλα είναι ισχύς δεν θα ήταν κάτι καινούργιο. Βλέπουν τη φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων όχι ως θεσμοθέτηση υψηλών ιδανικών, αλλά ως άσκηση ακατέργαστης αμερικανικής ισχύος – μιας εξουσίας που βρίσκεται τώρα σε παρακμή.

Είναι αλήθεια ότι το σύστημα που δημιουργήθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο πέτυχε ένα πάντρεμα μεταξύ των διεθνιστικών αρχών της Αμερικής και των στρατηγικών συμφερόντων της. Ωστόσο, η φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων έφερε επίσης τεράστια οφέλη στον υπόλοιπο κόσμο.

Πολλοί από τους φτωχούς του κόσμου υποφέρουν ήδη από την αδυναμία του ΔΝΤ να επιλύσει την κρίση του δημόσιου χρέους που ακολούθησε την πανδημία του Covid-19.

Χώρες μεσαίου εισοδήματος όπως η Ινδία και η Ινδονησία που ελπίζουν να ανταλλάξουν τον δρόμο τους προς τον πλούτο εκμεταλλεύονται ευκαιρίες που δημιουργούνται από τον κατακερματισμό της παλιάς τάξης, αλλά τελικά θα βασιστούν στο ότι η παγκόσμια οικονομία θα παραμείνει ενοποιημένη και προβλέψιμη.

Και η ευημερία μεγάλου μέρους του ανεπτυγμένου κόσμου, ειδικά των μικρών, ανοιχτών οικονομιών όπως η Βρετανία και η Νότια Κορέα, εξαρτάται εξ ολοκλήρου από το εμπόριο. Υποστηριζόμενη από την ισχυρή ανάπτυξη στην Αμερική, μπορεί να φαίνεται ότι η παγκόσμια οικονομία μπορεί να επιβιώσει ό,τι της ρίχνεται. Δεν μπορεί»

Πηγή: anatropinews.gr

via