Σκηνές απ’ τη ζωή μιας μηχανής

Όταν ζητήθηκε από την πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης Llama -του ομίλου Meta- να γράψει ένα κείμενο, ακολουθώντας το ύφος και τη θεματική του Μισέλ Ουελμπέκ, εκείνη αρνήθηκε, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως "δεν μπορώ να δημιουργήσω περιεχόμενο που διαιωνίζει επιβλαβή στερεότυπα ή διακρίσεις". Είναι γνωστές οι αμφιλεγόμενες απόψεις που εκφέρει στα έργα του ο Ουελμπέκ και οι συζητήσεις που εγείρουν. Ήρθε, όμως, η ώρα που μια μηχανή αρνείται για δεοντολογικούς λόγους να αναπαράγει το έργο του.

Ήρθε ακόμη η μέρα που ένα ρομπότ διοικητικός υπάλληλος, λόγω μεγάλου φόρτου γραφειοκρατικής εργασίας, αποφάσισε να πέσει από τις σκάλες και να αυτοκτονήσει. Μια μηχανή που δεν αντέχει άλλο τη ζωή (;) της.

Η Μαρία πηγαίνει στη δουλειά της: υπάλληλος σε μια τράπεζα. Το πρωί την ξυπνά το κινητό της, που δεν κοιμάται ποτέ. Η οθόνη αναβοσβήνει μέρα και νύχτα, μην χάσει κανένα σημαντικό μήνυμα. Ξυπνάει, αλλά θέλει κι άλλο ύπνο. Μηχανικά ετοιμάζεται και πίνει καφέ, μηχανικά μπαίνει στο αυτοκίνητο, που μόνο του πια της υπαγορεύει πώς είναι καλό να κινηθεί, για να πάει στη δουλειά. Μηχανικά αφήνει πρώτα τα παιδιά στο σχολείο, αφού μηχανικά τα έχει προετοιμάσει για την καινούρια μέρα με πανομοιότυπο τρόπο όπως και χθες. Πηγαίνει στη δουλειά και παίρνει θέση στον υπολογιστή. Διεκπεραιώνει τη δουλειά της, λύνει προβλήματα, μιλάει στους πελάτες με τον ίδιο μηχανικό τρόπο και τον ίδιο τόνο φωνής. Κάποια στιγμή την είχε τρομάξει αυτή η φωνή της· τώρα έχει αρχίσει να μιλάει σε όλους έτσι.

Για όλες τις συζητήσεις, όλα τα προβλήματα ο ίδιος μηχανικός εαυτός εμφανίζεται και τα διεκπεραιώνει. Δεν νιώθει πια ότι πρέπει να κάνει κάτι για να σώσει τις σχέσεις της˙ ούτε καν με τα παιδιά της. Τα αφήνει να κυλούν όλα μόνα τους. Κι όταν πρέπει να πει κάτι, ρίχνει μηχανικά το φταίξιμο στους άλλους. Ακόμη και στις διακοπές, στις βόλτες, στις εξόδους, ένας μηχανικός εαυτός περνάει την ώρα του. Κανένα συναίσθημα, κανένα βίωμα. Οι μνήμες πλησιάζουν απειλητικές, αλλά εύκολα τις διώχνει κανείς: μια οθόνη, ολογράμματα σκέψεων, συναισθημάτων, αναμνήσεων. Οι αναμνήσεις είναι φωτογραφίες που κανείς πλέον δεν ξανακοιτά δεύτερη φορά.

Ιστορίες αστυνομικών μυστηρίων και θρίλερ αναπαριστούν τη δράση που λείπει από τη ζωή, τη βεβαιότητα ότι ο ένοχος θα πιαστεί, την εύρεση του αληθινού δολοφόνου, που στην πραγματική ζωή κυκλοφορεί εκεί έξω και μας τρομάζει. Οθόνη δουλειάς, οθόνη διασκέδασης, οθόνη συντροφιάς, οθόνη για αγορές χωρίς Αγορά, οθόνη για κατασπατάληση χρόνου και τόπου.

Όλο και περισσότερο, οι μηχανές ζουν· όλο και περισσότερο οι άνθρωποι δεν βιώνουν. Θα συναντηθούν κάπου στη μέση; Θα συνυπάρχουν κάποια στιγμή χωρίς να νοιάζεται κανείς αν είναι οι άνθρωποι εκμηχανισμένοι ή οι μηχανές εξανθρωπισμένες; Πού θα βρουν οι μηχανές την ενέργεια που χρειάζεται, για να γίνουν άνθρωποι; Πού θα βρουν οι άνθρωποι την ενέργεια που χρειάζεται, για να παραμείνουν άνθρωποι;

Ο χρόνος κυλάει και για τους δυο. Ο χώρος και η απόσταση μεταξύ ανθρώπων και μηχανών καταργείται. Ο χρόνος έτσι αποκτά μια άλλη διάσταση: το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον επανεφεύρονται διαρκώς. Δεν υπάρχει πίσω ή μπροστά, εσωτερικό ή εξωτερικό, ιδιωτικό ή δημόσιο. Ο κόσμος χάνει τις παλιές διακρίσεις και κατηγορίες του κι αρχίζει να αποκτά νέες. Ίσως ο άνθρωπος όπως τον γνωρίζαμε να παύει να υπάρχει. Νέα όρια και νέες δυνατότητες απελευθέρωσης καλούμαστε να βρούμε.

Εσύ πώς πέρασες τη μέρα σου;

Αλκυόνες

πηγή