Θέλουμε λύκους και όχι κρατική διαχείριση

Ο άνθρωπος νομίζει ότι μπορεί να δαμάσει την φύση. Διαποτισμένος από τις λογικές των διάφορων μοντέλων κρατικής διαχείρισης και του συμπορευόμενου με αυτά καπιταλισμού, προσπαθεί να την φέρει στα μέτρα του για τους δικούς του σκοπούς (οικονομικούς, πολιτικούς και διαχείρισης).

Ουσιαστικά η κρατική εξουσία που εφαρμόζεται συλλογικά στους υπηκόους, διαχέεται και έχει αρνητικό αντίκτυπο σε οποιαδήποτε αλληλεπίδραση του ανθρώπου. Μέσα από αυτή την συνθήκη, δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη και η σχέση του με το φυσικό περιβάλλον.

Κάπως έτσι, μπορούμε να δούμε την πρόσφατη διοικητική εντολή της εισαγγελίας πρωτοδικών Αθηνών, μέσω του εισαγγελέα Προστασίας Ζώων προς το δασαρχείο Πάρνηθας, η οποία προβλέπει την αιχμαλωσία και μεταφορά ορισμένου αριθμού λύκων (50 λύκων) σε απομονωμένες ορεινές περιοχές του βόρειου ελλαδικού χώρου. Το πρόσχημα της δημόσιας ασφάλειας ως αιτιολογία για την παραπάνω εντολή είναι γελοίο, καθώς ο μόνος που κινδυνεύει στην σχέση λύκου – ανθρώπου είναι προφανώς ο λύκος. Σύμφωνα με τα καθεστωτικά μέσα μαζικής εξαπάτησης, η αυξημένη παρουσία λύκων στην Πάρνηθα έχει προκαλέσει ανησυχίες λόγω περιστατικών, όπως επιθέσεις σε κατοικίδια (π.χ. περιστατικό το 2022, όπου λύκος σκότωσε σκύλο παρουσία του ιδιοκτήτη του) και επιπλέον επιθέσεις σε σκυλιά κυνηγών (βέβαια κανείς δεν αναφέρει τι δουλειά έχει ένας κυνηγός στον προστατευόμενο (;) εθνικό δρυμό της Πάρνηθας;). Επιπλέον η εγγύτητα των λύκων σε κατοικημένες περιοχές και η αλληλεπίδρασή τους με ανθρώπους, εν μέρει λόγω ανθρώπινης παρέμβασης (π.χ. τάισμα για φωτογραφίες), έχουν εντείνει τις συζητήσεις για την παρουσία των λύκων στην Πάρνηθα.

Μην μένουμε, όμως, στην συζήτηση για τους λύκους της Πάρνηθας. Ανάλογες συζητήσεις γίνονται π.χ. για τον Ταΰγετο, όπου και εκεί οι λύκοι έχουν κάνει την εμφάνισή τους, μετά από περίπου 94 χρόνια όπου εξολοθρεύθηκαν απ’ τον άνθρωπο. Οι κάτοικοι των χωριών του Ταϋγέτου διαμαρτύρονται για επιθέσεις λύκων σε αιγοπρόβατα, αλλά πριν από αυτό διαμαρτύρονταν και για τις ζημιές που κάνουν τα αγριογούρουνα στις καλλιέργειές τους, όπου ο λύκος είναι ο φυσικός θηρευτής τους και έτσι θα έφερνε μια ισορροπία στο οικοσύστημα του βουνού. Πίσω από όλο αυτό το σκεπτικό ενυπάρχει μια βαθιά ριζωμένη εξουσιαστική λογική του ανθρώπου έναντι στην φύση. Του ανθρώπου που θέλει να βάλει αυτός τις ισορροπίες στην φύση και να την φέρει στα μέτρα του και όχι να προσαρμοστεί με βάση τα δικά της μέτρα και σταθμά. Να μην πειραχτεί, δηλαδή, το ανθρώπινο ανεξέλεγκτο και ασύδοτο αλλά να ελεγχθεί η κάθε φυσική διεργασία που μπορεί να βάλει φρένο στην ανεξέλεγκτη δράση του ανθρώπου πάνω στην φύση.

Σύμφωνα με την απόφαση της εισαγγελίας, η μεταφορά θα βοηθήσει στην προστασία του κόκκινου ελαφιού. Οι λύκοι θεωρούνται απειλή για τον πληθυσμό του κόκκινου ελαφιού που είναι προστατευόμενο είδος της Πάρνηθας, το οποίο, σύμφωνα με κάποιες πηγές, με την παρουσία του λύκου έχει μειωθεί σημαντικά. Νούμερο ένα, όμως, απειλή των ελαφιών είναι οι δασικές πυρκαγιές που έχουν εξαφανίσει το 50% του δάσους της Πάρνηθας. Η απόφαση πάει κόντρα στην αποκατάσταση της οικολογικής ισορροπίας, καθώς οι λύκοι κυνηγούν ελάφια και αγριογούρουνα, επηρεάζοντας και θεραπεύοντας το οικοσύστημα που τόσο έχει ταλαιπωρηθεί και καταστραφεί από την δραστηριότητα του ανθρώπου. Η αυξημένη παρουσία των ελαφιών – που προσέλκυσαν και τους λύκους– έχει παίξει τον ρόλο της στην αναγέννηση του δάσους, καθώς τα ελάφια τρώνε νεαρά βλαστάρια φυτών και δέντρων και τις άκρες των κωνοφόρων δέντρων και ιδιαίτερα των πεύκων. Τα δενδρύλια της μαύρης πεύκης που χρησιμοποιήθηκαν στην αναδάσωση της Πάρνηθας φαγώθηκαν ολοκληρωτικά από τα ελάφια. Ίσως έτσι, εάν το δάσος μείνει στην ησυχία του από την δραστηριότητα του ανθρώπου, να μπορέσει να επανακάμψει και να αναγεννηθεί από τις καταστροφικές φωτιές των τελευταίων χρόνων. Ίσως, εάν ο άνθρωπος αφήσει για μια φορά ήσυχη την φύση στην Πάρνηθα, να μπορέσει να αυτορυθμιστεί και να ανακάμψει. Προς το παρόν, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται, αφού το κράτος θέλει να βάλει χέρι σε μια φυσική αυξομείωση των πληθυσμών της άγριας πανίδας.

Η επιστημονική κοινότητα και πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις εκφράζουν ανησυχίες για την πρακτική και ηθική διάσταση της απόφασης. Αναφέρουν, πως η μαζική παγίδευση λύκων θεωρείται τεχνικά δύσκολη, δαπανηρή και πιθανώς αναποτελεσματική, καθώς η Πάρνηθα ενδέχεται να εποικιστεί ξανά από λύκους λόγω της παρουσίας φυσικής λείας (ελάφια, αγριογούρουνα). Επιπλέον, ο λύκος είναι προστατευόμενο είδος στην Ευρώπη, και η μετεγκατάσταση ενδέχεται να μην γίνει αποδεκτή από τις τοπικές κοινωνίες στον βόρειο ελλαδικό χώρο, αλλά και από τις αγέλες των λύκων που είδη υπάρχουν εκεί. Επίσης, υποστηρίζουν ότι η διαχείριση του πληθυσμού των λύκων θα έπρεπε να επικεντρώνεται σε μέτρα, όπως η καλύτερη προστασία των ελαφιών, η ενημέρωση του κοινού και η αποτροπή ανθρωπογενών παρεμβάσεων (π.χ. τάισμα λύκων).

Το «να φύγετε, να πάτε αλλού», λοιπόν, μπορεί να έχει επιτυχία σε πολυκατοικίες, αλλά δεν επιτυγχάνεται, ευτυχώς, στο βουνό. Ούτε η άγρια φύση είναι κομμάτι του σπιτιού του ανθρώπου, που απλά μετακομίζει έπιπλα γιατί έτσι τον βολεύουν. Πάντα, βέβαια, υπάρχει και η «τελική» λύση, αυτή της εξόντωσης, η οποία εφαρμόστηκε στο παρελθόν, άσχετα αν θα υλοποιηθεί με επίσημη κρατική εντολή ή με την ανοχή του.

Αλούπης

Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.260, Ιούνιος 2025

πηγή