Η σκοτεινή όψη της εικονικής οικειότητας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης – Το παρακολουθείσθαι φυγείν αδύνατον;

H έμμονη διαδικτυακή παρενοχλητική  παρακολούθηση (“Cyberstalking”) H δυστοπική πραγματικότητα της κρίσης ως θρυαλλίδα έκπτυξης αντικοινωνικής συμπεριφοράς και ανάδυσης αθέατης θυματοποίησης
ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΚΑΤΣΟΓΙΑΝΝΟΥ

"Η επιστήμη πρέπει να προσεγγίζει τα προβλήματα κάτω από ένα ευρύτερο πρίσμα λογικής, συναισθήματος, διαίσθησης, δημιουργικής φαντασίας και αίσθησης της ζωής, να υπηρετεί, δε, έναν βαθύτερο ηθικό και κοινωνικό σκοπό, να προτείνει λύσεις και να θεραπεύει κοινωνικές ανάγκες, αλλά με σημείο αναφοράς πάντοτε την αξία του ανθρώπου."

Ν. Κουράκης, Αντεγκληματική Πολιτική ΙΙ, 2000: 160

O cyberstalker έχει την πρόσθετη ευχέρεια να βρίσκεται διαδικτυακώς επί τα ίχνη του θύματος, διατηρώντας, ταυτοχρόνως, υπό σκιάν τη δράση του. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, χωρίς ο ίδιος να κάνει αισθητή τη διαδικτυακή του παρουσία και την «εισβολή» του στην προσωπική σφαίρα του παρακολουθουμένου, και δη χωρίς να αφήνει ευχερώς ανιχνεύσιμα ίχνη, περιηγείται σε προσωπικά δεδομένα άλλων –γνωστών ή και αγνώστων σε αυτόν– προσώπων και αντλεί πληροφορίες[56]. Σε τούτο συνέβαλε, σε μεγάλο βαθμό, η πλασματική αίσθηση της ομότοπης συνύπαρξης, την οποία δημιούργησαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης [“social media”/“social networking sites” (SNSs)/“social networking tools”][57], οικοδομώντας έναν εικονικό χώρο και προσφέροντας την ψευδαίσθηση της οικειότητας και της εγγύτητας (vid. supra).

Συνήθως, η διαδικτυακή παρακολούθηση είναι προστάδιο εγκληματικής συμπεριφοράς· τουλάχιστον, παρενόχλησης του θύματος. Σπανίως ο παρακολουθών αρκείται στη μακρόθεν παρακολούθηση[58]. Ως επί το πλείστον, η συμπεριφορά του συνιστά προθάλαμο εκ του σύνεγγυς παρακολουθήσεως ήτοι της εξ αποστάσεως προσεγγίσεως του θύματος, με φυσική παρουσία του δράστη στον ίδιο χώρο με αυτό και επίτευξη οπτικής επαφής· τακτική η οποία χρησιμοποιείται προς περαιτέρω συλλογή στοιχείων αναφορικά με το θύμα και δη διερεύνηση των αντιδράσεών του και του τρόπου αλληλεπιδράσεώς του με άλλα άτομα ή και εν είδει «εξοικειώσεως» για τον δράστη, προκειμένου να μεταβεί ευχερέστερα στο επόμενο στάδιο της δια ζώσης προσεγγίσεως[59]. Η διαδικτυακή μορφή παρενοχλητικής παρακολουθήσεως δύναται να χρησιμοποιείται άλλοτε ως αποκλειστικό και άλλοτε ως εναλλακτικό ή επικουρικό ή ακόμη και ως έσχατο μέσο προσεγγίσεως του θύματος, εάν οι άλλες μέθοδοι απεδείχθησαν απρόσφορες.

Ωστόσο, μία παράμετρος που επιβάλλεται να ληφθεί υπ’ όψιν, ειδικώς στο cyberstalking, είναι η πιθανή διάσταση μεταξύ εικονικού και πραγματικού προσώπου του θύματος, στην περίπτωση εκείνη κατά την οποία το τελευταίο είναι άγνωστο στον δράστη. Εν προκειμένω, έχοντας το δρων υποκείμενο σχηματίσει εικόνα για τον παρακολουθούμενο, συνηθέστερα διά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, και όχι διά προσωπικής επαφής, ενδιαφέρεται, κατ’ ουσίαν, για το «είδωλο» αυτού, όπως τούτο αναπαρίσταται στα εν λόγω δίκτυα, και όπως, συχνά, σε αυτές τις περιπτώσεις, αποτυπώνεται εξιδανικευμένο, και όχι για το αληθές πρόσωπο του θύματος, το οποίο, είναι πιθανόν να μην γνωρίζει. 

Ως εκ τούτου, δεν είναι σπάνιο να έχει σχηματίσει μία απατηλή εικόνα για τον παρακολουθούμενο. Εάν δε, στην πορεία, διαπιστώσει ότι η εικόνα που είχε διαμορφώσει, αρχικώς, για το συγκεκριμένο άτομο διαφέρει, τούτο είναι δυνατόν να οδηγήσει σε σφοδρότητα αντιδράσεων και έκλυση επιθετικότητας. Ήδη, αυτή καθ’ εαυτήν, η διαδικτυακή εξιδανίκευση του παρακολουθουμένου ωθεί τον παρακολουθούντα να βιώσει μία αίσθηση διάψευσης, όταν αποκαλύψει ή συνειδητοποιήσει τη διάσταση μεταξύ του "είναι" και του "φαίνεσθαι".
 
Πλήρες άρθρο / via