Για το ΝΑΤΟ, ρε γαμώτο

Δημήτρης Μηλάκας

Ακριβώς μια μέρα πριν από την "απόβαση" του μισού τουρκικού Υπουργικού Συμβουλίου, υπό τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στην Τρίπολη της Λιβύης για την υπογραφή της νέας τουρκολιβυκής συμφωνίας για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, την περασμένη Κυριακή, αφίχθη εκτάκτως στην Κωνσταντινούπολη ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ (Σάλιβαν) για συνομιλίες με το δεξί χέρι του Ερντογάν (Καλίν).

 Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει το περιεχόμενο των συνομιλιών των δύο κορυφαίων κυβερνητικών παραγόντων, ωστόσο, ό,τι κι αν είπε ο Σάλιβαν στον Καλίν, η απάντηση του Ερντογάν ήταν να προχωρήσει/εμβαθύνει την τουρκική εμπλοκή στη Λιβύη.

Κάτι που επίσης θα πρέπει να συγκρατηθεί, καθώς βοηθά στην κατανόηση της εικόνας που δημιουργείται, είναι ότι την επομένη της συνάντησης Σάλιβαν – Καλίν, κατά την οποία υπογράφηκε η νέα τουρκολιβυκή συμφωνία για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, δεν υπήρξε η παραμικρή αντίδραση/καταδίκη από την Ουάσιγκτον.

Μια ακόμη ψηφίδα αυτής της εικόνας προσφέρει η συνάντηση (τη Δευτέρα) του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών (Δένδια) με τον Αμερικανό πρεσβευτή στην Αθήνα (Τσούνη) αμέσως μετά την υπογραφή της νέας τουρκολιβυκής συμφωνίας.

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο Αμερικανός πρεσβευτής, ο οποίος προφανώς ήταν ενημερωμένος και για το περιεχόμενο των συζητήσεων Σάλιβαν – Καλίν την προηγούμενη ημέρα, δεν θέλησε να τοποθετηθεί (με δήλωση ή κάποια ανάρτηση στο Τwitter, όπως συνηθίζει) για την τουρκολιβυκή συμφωνία, η οποία ενόχλησε και θορύβησε την Αθήνα.

Η γενική αμερικανική τοποθέτηση επί των τουρκικών κινήσεων και απαιτήσεων στην ανατολική Μεσόγειο (αλλά και στο Αιγαίο) συνοψίζεται στη σολομώντεια ατάκα: να διευθετηθούν με ειρηνικό τρόπο οι διαφορές στην περιοχή.

Τι παίζει στη Λιβύη

Αυτή, ωστόσο, η αμερικανική παραίνεση (περί ειρηνικής επίλυσης των διαφορών) έχει ήδη υπονομευτεί από την ίδια την πρακτική που ακολουθεί η Ουάσιγκτον.

Το παράδειγμα δε της Λιβύης είναι χαρακτηριστικό, καθώς πρόκειται για μια χώρα η οποία διαλύθηκε από τους δυτικούς (ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία κ.λπ.), οι οποίοι εξακολουθούν να παίζουν με τις εσωτερικές αντιθέσεις υποθάλποντας συγκρούσεις/εμφύλιο με τελικό στόχο τον έλεγχο και την εκμετάλλευση των πλούσιων ενεργειακών αποθεμάτων και των ελπιδοφόρων ενεργειακά θαλάσσιων περιοχών που εκτείνονται από τις ακτές της χώρας μέχρι την Κρήτη.

Για να συλλάβουμε την εικόνα της νέας τουρκολιβυκής συμφωνίας και των γενικότερων συνεπειών που αυτή μπορεί να έχει για τα ελληνικά συμφέροντα θα πρέπει να λάβουμε υπόψη την εσωτερική κατάσταση στη Λιβύη, η οποία κινείται στα όρια του εμφυλίου.

Η νέα τουρκολιβυκή συμφωνία υπογράφηκε από πλευράς Λιβύης από την κυβέρνηση της Τρίπολης υπό Αμπντέλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά. Από την άλλη, ωστόσο, υπάρχει και η κυβέρνηση του Φάτι Μπασάγα, η οποία εδρεύει στην ανατολική Λιβύη (Βεγγάζη) και στηρίζεται από το Κοινοβούλιο. Η… κυβέρνηση της Βεγγάζης, λοιπόν, απέρριψε τη νέα συμφωνία που υπέγραψε με την Τουρκία η κυβέρνηση της Τρίπολης.

Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη αν ληφθεί υπόψη ότι στη Λιβύη, εκτός από τους δύο συνασπισμούς φυλάρχων/ομάδων, που ο ένας έχει εδραιωθεί στα ανατολικά (Βεγγάζη) και ο άλλος δυτικά (Τρίπολη), υπάρχει και μια ακόμη ομάδα συνασπισμένων φυλάρχων στα νότια, απ’ όπου προέρχονται και οι υδάτινοι πόροι της χώρας. Αυτός ο τρίτος πόλος εξουσίας δεν είναι αμελητέος, καθώς το πετρέλαιο του Βορρά δεν πίνεται…

Οι επιλογές της Αθήνας

Σ’ αυτήν την κινούμενη άμμο, όπου συγκρούονται τεράστια οικονομικά συμφέροντα (η θαλάσσια περιοχή μεταξύ Λιβύης και Κρήτης έχει κινητοποιήσει το ενδιαφέρον των κολοσσών της πετρελαϊκής βιομηχανίας), οι κινήσεις της ελληνικής κυβέρνησης καθορίζονται από δύο απόλυτες ανελαστικές παραμέτρους:

• Τη διασφάλιση των δικαιωμάτων ΑΟΖ της Κρήτης, τα οποία αμφισβητούνται από τις τουρκολιβυκές συμφωνίες.
• Τη σύμπλευση με τα αμερικανικά συμφέροντα, καθώς η Κρήτη, εκτός από ελληνικό νησί, είναι το αβύθιστο αμερικανικό αεροπλανοφόρο στη Μεσόγειο.

Σε μια κατάσταση η οποία μοιάζει με κινούμενη άμμο (όπου οι συμμαχίες είναι ευμετάβλητες και ασταθείς και ο κάθε παίκτης, δηλαδή αυτοί που έχουν ή μπορούν να στείλουν άμεσα στρατιωτικές δυνάμεις στη χώρα και την ευρύτερη περιοχή προκειμένου να επηρεάσουν τις εξελίξεις, όπως είναι οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Ρωσία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αλλά και η Τουρκία), η ελληνική κυβέρνηση έχει κατασταλάξει ότι τα ελληνικά συμφέροντα ταυτίζονται με τις αμερικανικές επιδιώξεις.

"Με το μαλακό" την Τουρκία

Υπό αυτήν την έννοια οι οδηγίες που άμεσα ή έμμεσα έρχονται από την Ουάσιγκτον ακούγονται με προσοχή και εφαρμόζονται άμεσα από την Ελλάδα.

Για αυτό η Αθήνα άνοιξε «ξαφνικά» και το παράθυρο μιας συνάντησης του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου της Πράγας, όπου εκτός από τους ηγέτες της Ε.Ε. είναι πολύ πιθανό να παραβρεθεί και ο Πρόεδρος της Τουρκίας.

Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, το θέμα μιας πιθανής συνάντησής του με τον Πρόεδρο Ερντογάν ο Έλληνας πρωθυπουργός το συζήτησε/καλλιέργησε πριν από μερικές μέρες στη Σόφια με τον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν (και στενό εταίρο του Ερντογάν) στο περιθώριο της εκδήλωσης για την εμπορική λειτουργία του αγωγού που μεταφέρει αζέρικο φυσικό αέριο μέσω της Τουρκίας στις χώρες της Βαλκανικής.

Συμπέρασμα: Οι ΗΠΑ, για την ακρίβεια ένα σημαντικό τμήμα του μηχανισμού λήψης των αποφάσεων της υπερδύναμης, εξακολουθούν να «ποντάρουν» στην Τουρκία και τη συγκράτησή της στην ευρωατλαντική σφαίρα επιρροής. Υπάρχει, ωστόσο, και ένα άλλο τμήμα του αμερικανικού μηχανισμού που κρατά σε υψηλά επίπεδα την πίεση στην Τουρκία.

Πρόκειται, προφανώς, για ένα παιχνίδι που θυμίζει την τακτική του καλού και του κακού μπάτσου. Μόνο που στην προκειμένη περίπτωση αυτός που τελικά κινδυνεύει να πληρώσει το μάρμαρο δεν είναι η Τουρκία…

πηγή