Η επιστροφή μιας εξαφανισμένης ασθένειας

Μπορεί τα κρούσματα της ιλαράς να είχαν μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αλλά από το 2016 μέχρι σήμερα παρατηρείται μια ραγδαία αύξηση σε πολλά μέρη του κόσμου. Ειδικότερα, τα κρούσματα αυξήθηκαν κατά 300% το πρώτο τρίμηνο του έτους, σε σύγκριση με την ίδια χρονική περίοδο το 2018, όπως ανακοίνωσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Η επανεμφάνιση της ασθένειας θα μπορούσε να είχε αποτραπεί, εφόσον όλοι λάμβαναν τις δύο δόσεις ενός «ασφαλούς και αποτελεσματικού» εμβολίου.

Η ιλαρά είναι ένας εξαιρετικά μολυσματικός ιός που εξαπλώνεται με τα σταγονίδια από τον βήχα, το φτέρνισμα ή την άμεση επαφή και μπορεί να βρίσκεται στον αέρα ή να παραμείνει σε επιφάνειες για ώρες. Συχνά ξεκινάει με δέκατα, αίσθημα αδιαθεσίας, πονόλαιμο και βήχα που ακολουθείται από υψηλό πυρετό και εξανθήματα. Στην ήπια μορφή της τα παιδιά συνέρχονται περίπου μετά από επτά με δέκα μέρες, αλλά μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές που περιλαμβάνουν λοιμώξεις στα αυτιά, επιληπτικές κρίσεις, διάρροια, πνευμονία και φλεγμονή στον εγκέφαλο, ενώ η νόσος είναι πιο σοβαρή στους ενήλικες.

Η ιλαρά μπορεί να οδηγήσει σε απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές, όπως πνευμονία, μηνιγγίτιδα και φλεγμονή στον εγκέφαλο. Σύμφωνα με τα στοιχεία μόνο το 2017 έχασαν 110.000 άτομα τη ζωή τους από την ασθένεια. Συνολικά, σε 98 χώρες καταγράφεται αύξηση των κρουσμάτων το 2018, με σχεδόν τα τρία τέταρτα αυτών να εμφανίζονται σε 10 χώρες, σύμφωνα με την Unicef.

Παγκόσμιος συναγερμός

Ο κύριος λόγος που επανεμφανίζεται σε όλον τον κόσμο η ιλαρά είναι κυρίως εξαιτίας του κινήματος κατά των εμβολιασμών στις πλουσιότερες χώρες και στην περιορισμένη πρόσβαση των ανθρώπων σε υπηρεσίες υγείας στις φτωχότερες. Ενδεικτικά στην Αφρική η αύξηση αυτή φτάνει το 700%, ενώ μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων παρατηρείται στην Ευρώπη (+300%), την ανατολική Μεσόγειο (+100%), την αμερικανική ήπειρο (+60%) και τη Νοτιοανατολική Ασία (+40%).

Η πιο μεγάλη «έκρηξη» της ασθένειας στην Ευρώπη έχει παρατηρηθεί στην Ουκρανία με 53.218 κρούσματα, όπου η κυβέρνηση αποφάσισε να σταματήσει την εκστρατεία υπέρ του εμβολιασμού, ύστερα από το θάνατο ενός εφήβου το 2008, ο οποίος χρεώθηκε στο εμβόλιο. Μέχρι το 2016 η Ουκρανία εξελίχθηκε στη χώρα με τα χαμηλότερα ποσοστά εμβολιασμού κατά της ιλαράς στον κόσμο. Μόνο ένα στα τρία παιδιά ηλικίας έξι ετών έχουν εμβολιαστεί, όπως αναφέρει δημοσίευμα του BBC.

Όπως αναγράφεται από τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγειάς, σημαντική έξαρση της ιλαράς στην Ευρώπη παρατηρείται σε πολλές χώρες. Τις πρώτες θέσεις στη σχετική λίστα καταλαμβάνουν η Σερβία, το Ισραήλ και η Γαλλία με 5.076, 2.919 και 2.913 κρούσματα αντίστοιχα. Στην πρώτη δεκάδα περιλαμβάνεται και η Ελλάδα, όπου έχουν καταγραφεί συνολικά 2.193 κρούσματα, με το ΚΕΕΛΠΝΟ να επισημαίνει ότι στη συντριπτική πλειονότητα τους πρόκειται για άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί.



Ενδεικτικό της κρίσης είναι και η απόφαση να κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η περιοχή Rockland στην Νέα Υόρκη, μετά από μια σοβαρή επανεμφάνιση του ιού. Συνολικά, στις ΗΠΑ καταγράφηκαν φέτος τα περισσότερα κρούσματα ιλαράς από το 2000, όταν ο η ασθένεια είχε επισήμως «εξαφανιστεί». Αντίστοιχη έξαρση υπήρχε και σε μέρη όπου έχει ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος, ή το σύστημα υγείας έχει καταρρεύσει, ή αντιμετωπίζουν μια σοβαρή οικονομική κρίση.



Τι συμβαίνει με τα εμβόλια;

Τις τελευταίες δεκαετίες, το κίνημα εναντίον των εμβολιασμών βρίσκεται σε άνοδο παγκοσμίως. Οι ειδικοί είχαν προειδοποιήσει σε όλους τους τόνους πως ακόμη και η παραμικρή μείωση στον ρυθμό των εμβολιασμών, θα είχε δραματικές επιπτώσεις τόσο στην δημόσια υγεία όσο και στην οικονομία, καθώς θα αυξηθούν κατακόρυφα τα κρούσματα ασθενειών, όπως η ιλαρά, που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί. Χαρακτηριστικά, σημειώνεται ότι αρκεί ένα ποσοστό 5% του πληθυσμού να μην εμβολιαστεί για να εξαπλωθεί η ασθένεια.

Όταν το εμβόλιο ιλαράς χρησιμοποιήθηκε ευρέως στη δεκαετία του '80, τα κρούσματα μειώθηκαν σταδιακά σε τέτοιο βαθμό, ώστε πολλές χώρες ανακοίνωσαν ότι η ασθένεια έχει εξαλειφθεί. Μέχρι εκείνη την περίοδο υπήρχαν μεγάλες επιδημίες ιλαράς κάθε λίγα χρόνια.

Όμως, το αντιεμβολιαστικό κίνημα που έκανε την εμφάνιση του στα τέλη της δεκαετίας του ’90 επηρέασε όπως αποδεικνύεται σημαντικά τις ΗΠΑ και πολλές χώρες της Ευρώπης. Παρά τις συντριπτικές επιστημονικές αποδείξεις που υποστηρίζουν τον εμβολιασμό, μερίδα των πολιτών θεωρεί ότι τα εμβόλια είναι περιττά ή επιβλαβή. Την εν λόγω θέση ενισχύουν και διάφορες θεωρίες συνωμοσίας με «πρωταγωνιστές» φαρμακοβιομηχανίες, γιατρούς και κυβερνήσεις, που εξαπλώνονται μέσα από το διαδίκτυο με -ακροδεξιάς κυρίως εμπνεύσεως- fake news.

Όπως αναφέρει σε δημοσίευμα του το BBC, πολλοί έφηβοι και ενήλικες που δεν έχουν εμβολιαστεί ως βρέφη νοσούν τώρα από την ιλαρά, ενώ δεν αποκλείεται σύντομα να βρεθούμε αντιμέτωποι και με έξαρση ερυθράς, η οποία μπορεί επίσης να προληφθεί με εμβόλιο, του οποίου η μονή δόση είναι αποδοτική σε ποσοστό πάνω από 95%.

Πως αντιμετωπίζουν την κατάσταση;

Για να λυθεί η κατάσταση ορισμένες χώρες «κινούνται» προς τον υποχρεωτικό εμβολιασμό και πολλές άλλες έχουν προχωρήσει σε πρόσθετα μέτρα. Στο Rockland της Νέας Υόρκης για παράδειγμα, όσα παιδιά δεν έχουν εμβολιαστεί μπαίνουν σε «καραντίνα» για ένα χρονικό διάστημα. Είναι όμως γεγονός πώς τον κρίσιμο ρόλο έχουν οι ίδιοι οι πολίτες, καθώς ο έλεγχος και η επιβολή δεν είναι αποτελεσματικά μέτρα.

Πάντα μπορούν να βρεθούν τρόποι για να μην εμβολιαστεί κάποιος. Θα πρέπει λοιπόν να δοθεί βάρος στην ενημέρωση και σε καινοτόμα προγράμματα για τον εμβολιασμό. Στο Λονδίνο για παράδειγμα ένα ειδικό λεωφορείο που έκανε βόλτες σε παιδικές χαρές, χώρους στάθμευσης σούπερ μάρκετ και άλλα σημεία της γειτονιάς, εμβολίασε πάνω από 1.000 παιδιά. Η προληπτική προσέγγιση και η προσφορά τέτοιου είδους προσιτών προγραμμάτων εμβολίων θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόληψη περαιτέρω κρουσμάτων, την ώρα που οι ειδικοί προειδοποιούν πως ακόμη και η παραμικρή μείωση στον ρυθμό των εμβολιασμών, έχει δραματικές επιπτώσεις τόσο στην δημόσια υγεία όσο και στην οικονομία. Και δυστυχώς επιβεβαιώνονται.

https://tvxs.gr/news/ygeia/i-epistrofi-mias-eksafanismenis-astheneias