Η προσβολή της μνήμης των νεκρών τα χρόνια του κορονοϊού

Κορονοϊός και ταφή νεκρών. Ο πολιτισμός και η ταφή των νεκρών.

Μα πολιτείας ανάξιος εκείνος που τολμάει
γιατί έτσι το φαντάστηκε, τ’ άδικο ν’ αγαπάει.
Και δεν τον θέλω σύμμαχο, φίλο μου δεν τον πιάνω,
στο σπίτι δεν τον βάνω, όπου τα κάνει αυτά!
Αντιγόνη του Σοφοκλή 5 π. Χ. αιώνας

(Άρθρο:Κορονοϊός και ταφή νεκρών) Οι ανθρωπολόγοι υποστηρίζουν ότι ο άνθρωπος αρχίζει να δημιουργεί πολιτισμό από τη στιγμή που θάβει με τιμή τους νεκρούς του.

Και είναι αλήθεια ότι τα μεγαλύτερα μνημεία πολιτισμού που διαθέτει η ανθρωπότητα, είναι ταφικά μνημεία. Ας θυμηθούμε τους Ίνκας, τους Μάγιας, τους Αιγυπτίους αλλά και τους Έλληνες των ιστορικών και προϊστορικών χρόνων. Ο σεβασμός στους προγόνους είναι στοιχείο που συνδέεται βαθύτατα με το επίπεδο των αρχαίων αλλά και νεότερων πολιτισμών. Ακόμη ανακαλύπτουμε τον τρόπο με τον οποίο έθαβαν και οι προϊστορικοί άνθρωποι τους νεκρούς τους και θαυμάζουμε το σεβασμό που έδειχναν σε αυτούς.

Η ιστορία και ο σεβασμός στους νεκρούς.

Αλλά εκτός από τους τάφους και τα μνημεία που συνδέονται με αυτούς, και τα γραπτά μνημεία της αρχαιότητας βοούν για το πόσο μεγάλος ήταν ο σεβασμός στους νεκρούς. Μην ξεχνάμε την ιστορία της Αντιγόνης που ξεδιπλώνει όλο το μεγαλείο της ελευθερίας του ανθρώπου που για να εκδηλώσει το σεβασμό στους νεκρούς, προτιμά την ανυπακοή στην πολιτική εξουσία και τη θυσία της ίδιας της ζωής της. 

Και ενώ υποστηρίζουμε ότι είμαστε μια πολιτισμένη κοινωνία, δυστυχώς, φαίνεται ότι δώσαμε εξετάσεις και αποτύχαμε. Η περίοδος του κορονοϊού απέδειξε ποιο είναι το κράτος μας αλλά και ποιοι είμαστε εμείς οι ίδιοι. Δείξαμε μια αδικαιολόγητη αδιαφορία για την προσβολή στη μνήμη των νεκρών μας. Και το κράτος μας βέβαια γνωρίζουμε πολύ καλά ποιο είναι και πως συμπεριφέρεται. Αλλά το ότι εμείς δεν αντιδρούμε, είναι το πιο ανησυχητικό σημάδι για το μέλλον.

Κορονοϊός και ταφή νεκρών. Η εγκύκλιος του Υπουργείου Υγείας και του ΕΟΔΥ.

Ας εξηγήσουμε όμως τι εννοούμε. Την περίοδο του κορονοϊού το Υπουργείο Υγείας και ο ΕΟΔΥ με εγκύκλιό τους επέβαλλαν τη ταφή των αποθανόντων από τη νόσο σε σφραγισμένα φέρετρα, τυλιγμένα και συσκευασμένα ασφυκτικά. Η ταφή γινόταν χωρίς την παρουσία συγγενών, σε ειδική θέση στα κοιμητήρια και ακόμη και οι θρησκευτικοί λειτουργοί ντύνονταν με τη γνωστή στολή του «αστροναύτη» προκειμένου να τελέσουν την εξόδιο ακολουθία. Πραγματικά ντροπιαστικά μέτρα για μια νόσο η οποία μεταδιδόταν με το αναπνευστικό, με βήχα ή φτέρνισμα. Ο νεκρός προφανώς δε μπορεί να μεταδώσει πια μέσω του αναπνευστικού του μια που η αναπνευστική του λειτουργία δεν υφίσταται.

Χωρίς αντίδραση …

Το είχαμε τονίσει τότε και εμείς με τη δική μας ισχνή αρθρογραφία αλλά και άλλοι που ήταν βέβαια κατά την Πρωθυπουργική αντίληψη «ψεκασμένοι» και γραφικοί. Όμως οι κυβερνώντες παρέμειναν αμετακίνητοι. Και ο επιστημονικός κόσμος, οι ιατρικοί Σύλλογοι, η Εκκλησία, οι πνευματικοί άνθρωποι, οι απλοί πολίτες που έχαναν την τελευταία ιερή στιγμή με τα αγαπημένα τους πρόσωπα, δεν αντέδρασαν. Δεν υπήρξαν διαμαρτυρίες και φυσικά ο επιστημονικός διάλογος ήταν ανύπαρκτος τον καιρό εκείνο. Τα συνήθως λαλίστατα Μέσα Ενημέρωσης που όταν κάποιος κλωτσάει ένα γατάκι και το ρίχνει στο νερό το κάνουν πρώτο θέμα για πολλές ημέρες, δεν έδειξαν το παραμικρό ενδιαφέρον. Ο πολιτισμός μας και η ιερότητα του σεβασμού των νεκρών είναι φαίνεται ένα ασήμαντο ζήτημα μπροστά σε ένα βρεγμένο γατί.

Κορονοϊός και ταφή νεκρών. Η διπλή στόχευση.

Κατά την προσωπική μας άποψη όλο αυτό το αχρείαστο σκηνικό είχε δύο σκοπούς. Την επιβολή της υποταγής στους ανθρώπους και την ολοκλήρωση του σκηνικού τρόμου που χειραγωγούσε το λαό. Και τα δύο τα πέτυχε. Οι πολίτες έσκυψαν το κεφάλι, αφού και η επιστημονική και η πνευματική ηγεσία το είχε κάνει ήδη, βάζοντας μια παρακαταθήκη για το μέλλον. Και βέβαια οι τρομακτικές εικόνες από τις ταφές μπορούσαν να οδηγήσουν στην τυφλή υπακοή σε όποιο μέτρο θα λαμβανόταν μελλοντικά.
Τώρα βέβαια που η πανδημία πέρασε, οι αρμόδιοι παράγοντες ανακάλυψαν ότι παρεννόησαν και είχαν κάνει λάθος. «Διόρθωσαν» μάλιστα το λάθος τους εκδίδοντας διορθωτική εγκύκλιο για το θέμα της ταφής αποθανόντων από κορονοϊό. Για να μη θεωρηθώ υπερβολικός δείτε τι απάντησε σε σχετική επίσημη ερώτηση η αρμόδια υπηρεσία:

Η…απάντηση της Υπηρεσίας..

«Σχετικά με τη διαχείριση αποθανόντων από Covid-19 παρακαλούμε λάβετε υπόψη τα ακόλουθα: Τα αναφερόμενα στην Εγκύκλιο Δ1γ/Γ.Π./οικ.25456/16.4.2020 (ΑΔΑ: 6ΖΔΙ465ΦΥΟ-Ε56) βασίζονται στα άρθρα 2 και 3 του ΠΔ. 210/1975 (ΦΕΚ 63/08.04.1975, τ.Α’) «Περί ταριχεύσεως, μεταφοράς και ταφής νεκρών και οστών ανθρώπων». Ωστόσο, εκ παραδρομής δεν ελήφθη υπόψη ότι οι διατάξεις περί μεταφοράς και ταφής των νεκρών που περιλαμβάνονται στα άρθρα αυτά παραπέμπουν σε παλαιότερο Διεθνή Υγειονομικό Κανονισμό, που δεν ισχύει πλέον, καθώς έχει αντικατασταθεί με την ισχύουσα έκδοση του Διεθνούς Υγειονομικού Κανονισμού (ΔΥΚ) το 2005, η οποία έχει ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο με το νόμο 3991/2011 «Κύρωση του αναθεωρημένου Διεθνούς Υγειονομικού Κανονισμού του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας».

Ως εκ τούτου και μετά την έκδοση των οριστικών κατευθυντήριων οδηγιών του ECDC και του ΠΟΥ αναφορικά με τη διαχείριση των νεκρών από Covid-19, η Υπηρεσία μας επικαιροποίησε την Εγκύκλιο με την ισχύουσα «Μέτρα πρόληψης κατά της διασποράς του κορονοϊού SARS-CoV-2 κατά τη διαχείριση και μεταφορά ανθρωπίνων σορών ή τέφρας θανόντων από COVID-19» Δ1α/Γ.Π.οικ.80262/11.12.2020 (ΑΔΑ: 6ΛΔΩ465ΦΥΟ-ΥΥΠ).
Με την ανωτέρω ισχύουσα Εγκύκλιο προβλέπεται ότι οι θανόντες από λοίμωξη Covid-19 κηδεύονται σύμφωνα με το εθιμοτυπικό, τηρουμένων των ισχυουσών διατάξεων τήρησης αποστάσεων μεταξύ των παρευρισκομένων, χρήσης μάσκας και λοιπών μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας. Δεν προβλέπεται ειδικό τμήμα του κοιμητηρίου για τον ενταφιασμό θανόντων από Covid-19.

O ενταφιασμός τους γίνεται όπως των θανόντων από οποιοδήποτε άλλο αίτιο, δηλαδή στους υπάρχοντες χώρους ταφής όλων των κοιμητηρίων, μετά την ενδεδειγμένη φροντίδα της σορού και την τοποθέτηση σε φέρετρο όπως αναφέρεται στην ως άνω εγκύκλιο. Για την εκταφή τους, συμπεριλαμβανομένου και του χρόνου εκταφής, ισχύουν οι διαδικασίες που ακολουθούνται για τους θανόντες από οποιοδήποτε άλλο αίτιο.
Για οποιαδήποτε επιπλέον πληροφορία παραμένουμε στη διάθεσή σας.
Με εκτίμηση,
(…)»

Κορονοϊός και ταφή νεκρών. Συγνώμη…λάθος!

Συγγνώμη, λάθος δηλαδή. Αλλά δεν παραιτήθηκε κανείς. Και η υπεύθυνη διαχείρισης της πανδημίας τέθηκε επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας του κυβερνώντος κόμματος και είναι ήδη βουλευτής. Και οι Υπουργοί Υγείας της περιόδου πρώτευσαν σε ψήφους. Και πανηγυρίζουμε για τη σωστή διαχείριση της πανδημίας. Ντροπή στον πολιτισμό μας, την κοινωνία μας και όλους μας. Οι πρόγονοί μας θα μας δικάσουν.

Νικόλαος Παναγιωτόπουλος - Καρδιολόγος

πηγή