Μόνο παρουσία εισαγγελέα κατ' οίκον έρευνα από εφοριακούς

Και κατόπιν εισαγγελικής εντολής

Μόνο με εντολή εισαγγελέα και παρουσία εισαγγελικού λειτουργού μπορούν να πραγματοποιούνται έλεγχοι από εφοριακούς σε κατοικίες και γραφεία φορολογούμενων πολιτών, βάσει ενδείξεων φοροδιαφυγής, υπογραμμίζει γνωμοδότηση του Αρείου Πάγου. Οι έλεγχοι, υπό αυτές τις προϋποθέσεις μπορούν να γίνονται ακόμη και εκτός του επίσημου ωραρίου.

Με τη γνωμοδότηση αυτή του αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου και επικεφαλής των οικονομικών εισαγγελέων, Νικόλαου Παντελή, κλείνει το μέγα θέμα που άνοιξε με γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, προκαλώντας πλήθος αντιδράσεων από κόμματα, πολίτες, φορείς, αλλά και την παρέμβαση του υπουργού Δικαιοσύνης Χαρ.Αθανασίου, που είχε εκφράσει την αντίθεσή του.

Υπενθυμίζεται ότι η Ολομέλεια του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, γνωμοδότησε κατά πλειοψηφία ότι είναι εντός των συνταγματικών πλαισίων οι διατάξεις εκείνες του νόμου 4174/2013 που προβλέπουν την είσοδο «οργάνων της φορολογικής διοίκησης στην κατοικία φορολογουμένων, με απλή εντολή του εισαγγελέα και χωρίς την παρουσία δικαστικού λειτουργού, προκειμένου να διενεργούν φορολογικούς ελέγχους και να προβαίνουν σε έρευνες που αποσκοπούν στην είσπραξη φόρων και λοιπών εσόδων».

Σε άλλο σημείο, η Ολομέλεια του ΝΣΚ, αναφέρει ότι «η διενέργεια φορολογικών ελέγχων και ερευνών στην κατοικία του φορολογούμενου, κατά τις διατάξεις των άρθρων 25 και 40 του Κ.Φ.Δ, με μόνη την εντολή του εισαγγελέα και χωρίς την παρουσία εκπροσώπου της δικαστικής εξουσίας, δεν έρχεται αντιμέτωπη με το άρθρο 9 του Συντάγματος».

Κατόπιν των έντονων αντιδράσεων το υπουργείο Οικονομικών ζήτησε για το επίμαχο θέμα τις απόψεις της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου.

Η γνωμοδότηση του αντιεισαγγελέα

Σύμφωνα λοιπόν με τη γνωμοδότηση του αντιεισαγγελέα του ΑΠ, κρίνεται αντισυνταγματική η διενέργεια «κατ' οίκον ερευνών από όργανα της φορολογικής διοίκησης, με απλή εντολή του εισαγγελέα και χωρίς την παρουσία δικαστικού λειτουργού».

Όπως επισημαίνει στη γνωμοδότησή του, απαραίτητη για την διενέργεια των ελέγχων είναι η ύπαρξη εισαγγελικής εντολής και η παρουσία δικαστικού λειτουργού.

Στη γνωμοδότηση του κ. Παντελή γίνεται ειδική αναφορά στο άρθρο 9 του Συντάγματος που ορίζει τα εξής: «Η κατοικία του καθενός είναι άσυλο. Η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του ατόμου είναι απαραβίαστη. Καμία έρευνα δεν γίνεται σε κατοικία, παρά μόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος και πάντοτε με την παρουσία εκπροσώπων της δικαστικής εξουσίας».

Με το επίμαχο συνταγματικό άρθρο, υπογραμμίζει ο κ. Παντελής, «θεσπίζεται το άσυλο της κατοικίας και το απαραβίαστο της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, με την απειλή ποινικών κυρώσεων κατά των παραβατών (άρθρα 239 και 251 του Π.Κ) και την υποχρέωσή τους να αποζημιώσουν τον παθόντα».

Σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές, αναφέρει ο εισαγγελικός λειτουργός, ως κατοικία «θεωρείται κάθε χώρος που χρησιμοποιείται για διαβίωση, διαμονή, ακόμη και για εργασία, που δεν είναι προσιτός σε όλους, στην έννοια δε αυτή εμπίπτει τόσο η αμιγής, όσο και η μικτή κατοικία, αυτή δηλαδή που χρησιμοποιείται και ως έδρα της επαγγελματικής δραστηριότητας του ατόμου».

Παράλληλα, διευκρινίζει ο κ. Παντελής, «έρευνα κατ' οίκον είναι η πράξη που ενεργείται από όργανα της δημόσιας Αρχής και αποσκοπεί στην αναζήτηση προσώπων ή αντικειμένων, σε μια κατοικία» και τονίζει ότι μια τέτοια έρευνα επιτρέπεται μόνο πάντοτε παρουσία εκπροσώπων της δικαστικής Αρχής.

Και καταλήγει ο κ. Παντελής ότι ο νόμος 4174/2013, που προβλέπει ότι «η διενέργεια κατ' οίκον ερευνών από όργανα της φορολογικής διοίκησης, με απλή εντολή του εισαγγελέα και χωρίς την παρουσία δικαστικού λειτουργού, για οποιονδήποτε λόγο και αν γίνονται αυτές και οποιονδήποτε σκοπό και αν εξυπηρετούν, κείνται εκτός του πλαισίου της συνταγματικής μας τάξης».