Τι "διαβολικό" έχει η λευκή ρόμπα των γιατρών;

Η εικόνα ενός γιατρού είναι ικανή να κάνει ένα παιδί να τρέξει για να κρυφτεί πίσω από την ζεστή και προστατευτική ποδιά της μητέρας του. Ο φόβος που συνοδεύει τη μορφή των γιατρών είναι αναπόσπαστος από τις παιδικές σκέψεις, ακόμη και όταν οι κίνδυνοι που περικλείουν το περιβάλλον ενός ανήλικα, είναι μεγαλύτεροι. Τι το “διαβολικό” διακρίνει ένα παιδικό βλέμμα πίσω από μια λευκή ρόμπα και ένα στηθοσκόπιο;
Οι δεκαετίες τρέχουν, η ιατρική επιστήμη προχωρά αλλά ο φόβος, που σκιαγραφείται στα πρόσωπα των παιδιών, όταν ένας γιατρός ανοίγει το βαλιτσάκι του για να προχωρήσει σε ενδελεχή εξέταση με τα “μυστικά” του σύνεργα, είναι ένα θέμα που μένει πάντα ανοιχτό. Ακόμη και σε καιρούς όπου το ξυλάκι που πιέζει την γλώσσα του παιδιού για να διακρίνει τα επίπεδα υγείας του, θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται σαν παιχνίδι.
Σαν παιχνίδι εάν σκεφτεί κανείς πως τα προβλήματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωπα καθημερινά, πολλά παιδιά σε διάφορες χώρες με εμφυλίους, είναι πολύ σοβαρότερα από το τσίμπημα της βελόνας. Όπως αποδεικνύεται ωστόσο, οι εμβολιασμοί είναι ικανοί να επηρεάσουν αρνητικά και να φοβίσουν ακόμη και ένα παιδί που έχει μάθει να συνεργάζεται με άλλους, πραγματικούς κινδύνους στη ζωή του, όπως το να μεγαλώνει μες στη φτώχεια, χωρίς οικογένεια ή υπό τη σκιά ενός πολέμου.



Οι εμβολιασμοί τρομάζουν ακόμη και παιδιά που ζουν σε χώρες υπό συνθήκες πολέμου

Τι ακριβώς είναι αυτό που φοβίζει πιτσιρικάδες και μεγάλους μπροστά στην όψη ενός επιβλητικού και “θεόρατου” γιατρού; Η ποδιά, το στηθοσκόπιο, η σοβαρότητα που τον χαρακτηρίζει ή το σύνολο της παρουσίας του; Μάλλον παίζουν όλα ρόλο, καθώς ούτε οι δωροδοκίες με καραμέλες είναι ικανές να αντισταθμίσουν τον τρόμο που διαγράφεται στο παιδικό βλέμμα. Στις προϊστορικές κοινωνίες, ο φόβος των παιδιών μπροστά σε έναν γιατρό θα είχε μεγαλύτερη βάση, από τη στιγμή που κυκλοφορούσαν γιατροί- μάγοι.

Ήταν κοινή πεποίθηση πως οι σοβαρές ασθένειες προκαλούνταν από δαίμονες ή πνεύματα. Οι περιπτώσεις αυτές απαιτούσαν τις υπηρεσίες του γιατρού- μάγου, ο οποίος είχε το πρόσωπό του καλυμμένο με εντυπωσιακές μάσκες που συχνά ενέπνεαν φόβο, φορούσε δέρματα ζώων από τα οποία θεωρητικά αντλούσε δύναμη, χρησιμοποιούσε ισχυρά μυρωδικά και βότανα, ψιθύριζε ξόρκια πάνω από τον ασθενή τον οποίο συχνά είχε βάψει με έντονα χρώματα, προσπαθώντας να διώξει τα κακά πνεύματα και να τον θεραπεύσει.

Αυτή η εικόνα θα τρόμαζε οποιονδήποτε άνθρωπο. Τα παιδιά φοβούνται τους γιατρούς, κυρίως από την ηλικία των έξι έως δώδεκα ετών, πιστεύουν ότι οι γονείς τους θα τα αφήσουν μόνα στον χώρο που θα εξεταστούν, τη στιγμή που απειλητικά τους πλησιάζει μία άγνωστη μορφή. Το στηθοσκόπιο είναι ένα από τα βασικά ιατρικά σύνεργα που πάντα τρόμαζε ένα παιδί μπρος στη θέασή του.


Thomas Rowlandson, The Consultation (1808). Η όψη του ασθενούς δήλωνε την υγεία του τα παλιά χρόνια

Αυτό το “τρομακτικό” ιατρικό σύνεργο εφευρέθηκε στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα από έναν γιατρό, τον Ρενέ Λανέκ, (1781- 1826). Την εποχή του Λανέκ, οι γιατροί αφουγκράζονταν το στήθος δια της κρούσης, αλλά μια μέρα ο Λανέκ προσπαθούσε να αφουγκραστεί το στήθος μιας παχύσαρκης γυναίκας και δεν άκουγε τίποτα.

Όπως αναφέρει ένας συνάδελφός του, “Είχε απελπιστεί και σκέφτηκε πως αν ακουμπούσε το αυτί του στο στήθος της ασθενούς, ίσως κατάφερνε να καταλάβει ποιο ήταν το πρόβλημά της. Αλλά εκείνη την εποχή ήταν αδιανόητο να κολλήσεις το αυτί στο στήθος μιας γυναίκας. Πήρε ένα τετράδιο από το γραφείο του, το τύλιξε ρολό, σχηματίζοντας έναν κύλινδρο. Ακούμπησε το ένα άκρο του κυλίνδρου στο αριστερό στήθος της ασθενούς και κόλλησε το αυτί του στο άλλο άκρο. Διαπίστωσε έκπληκτος πως άκουγε καθαρά το χτύπημα της καρδιάς”.

Έτσι επινοήθηκε λοιπόν, το στηθοσκόπιο και έκτοτε συνδέθηκε με τη μορφή ενός γιατρού ο οποίος έχοντας το πάνω του, περιφέρεται στους διαδρόμους των νοσοκομείων, σκορπώντας τρόμο. Η εικόνα του γιατρού δεν χρειάζεται ιδιαίτερα σύνεργα ή σπουδαία τεχνολογικά ή παραδοσιακά μέσα για να σπείρει τον φόβο.