Υπάρχει Ζωή πριν τον Θάνατο; (3)

 

Το τρίτο λάθος.
Η ζωή ΔΕΝ είναι μικρή, μικρός είναι ο χρόνος που όντως ζούμε..

Αναρωτηθείτε πόσες φορές ζητήσατε από κάποιον να σας αφιερώσει λίγο από τον χρόνο του. Πόσες φορές σας ζήτησε κάποιος άλλος να του δώσετε λίγο από τον δικό σας. Τι λογαριάσατε στις περιπτώσεις αυτές; Τους λόγους που ζητάτε ή σας ζητούν τον χρόνο αυτό, την εκτίμηση που τρέφεται προς το άλλο άτομο, τα κέρδη και τα οφέλη από μια τέτοια κίνηση.. Και ο χρόνος; Που είναι ο χρόνος; Κανείς δεν ασχολείται με το πόσο χρόνο του ζητήται να διαθέσει; Λες και ο χρόνος δεν έχει αξία, γιατί δεν είναι υλικό αγαθό..

Τον χρόνο μας τον δίνουμε αλόγιστα, σε μεγάλες ποσότητες, δίχως να κρίνουμε αν το κέρδος που θα αποκομίσουμε αξίζει μια τέτοια θυσία.. Τον προσφέρουμε δίχως δεύτερη σκέψη, αρκεί ως αντάλλαγμα να πάρουμε κάποια υπηρεσία, χρηματικό ποσό, υλικά οφέλη ή φήμη. “Περιφρονούμε το πιο πολύτιμο πράγμα“, λες και ο χρόνος επειδή δεν είναι υλικός δεν έχει αξία, λες και τον έχουμε απεριόριστο, λες και διατίθεται δωρεάν.. Είναι στην φύση του ανθρώπου να επιζητά υλικά αγαθά και, μέσα στην αφέλεια του, να προσφέρει απερίσκεπτα αγαθά άλλης φύσης.

Όταν λοιπόν παραπονιόμαστε ότι “Η ζωή είναι μικρή” , κλείνουμε τα μάτια εμπρός στην δική μας συνειδητή σπατάλη. Με παιδική αφέλεια κρύβουμε πίσω από το δάκτυλο μας την υποκρισία, κρυβόμαστε οι ίδιοι πίσω από αυτό. Δεν είναι λίγο ό,τι εμείς ξοδεύουμε αλόγιστα. Είναι ανόητο να χαρακτηρίσουμε λίγο κάτι που δεν του δίνουμε αξία..

“Η αλήθεια είναι πως κανένας δεν μπορεί να βάλει στη θέση τους τα χρόνια που έχασες και κανένας δεν μπορεί να σου δώσει πίσω την ζωή σου..”
προειδοποιεί ο Σενέκας..

Όσα και να κερδίσεις, όσα υλικά αγαθά και να έχεις μαζέψει, όση φήμη και να καταφέρεις να σε ακολουθεί, τον χρόνο κανείς δεν μπορεί να στον προσφέρει. Ο χρόνος μόνο δίνεται, μόνο χάνεται. Δεν κερδίζεται, δεν αγοράζεται.. Κυλάει το ίδιο γρήγορα για τον ανίσχυρο και τον ισχυρό, για τον άγνωστο και τον φημισμένο, για τον βαθιά θρησκευόμενο και τον άθρησκο. Ό,τι και να κάνεις στην ζωή σου, χρόνο που έδωσες δεν θα μπορέσεις ποτέ να πάρεις πίσω.. Σταμάτα λοιπόν να τον ανταλλάσσεις με ό,τι άλλο, είναι το μόνο αγαθό που δεν μπορείς να αποκτήσεις..
Παρατηρεί, πολύ εύστοχα, ο Σενέκας την αφέλεια μας..

“Μίζεροι όταν πρόκειται για την περιουσία μας, σπάταλοι όμως, όταν πρόκειται για το χρόνο μας. Και το κωμικοτραγικό είναι ότι είμαστε σπάταλοι στη μοναδική περίπτωση που η τσιγγουνιά δεν είναι κατακριτέα..”

Άλλο ζω και άλλο υπάρχω..
Δύο έννοιες τόσο διαφορετικές που όμως εύκολα συγχέονται.. Ο Σενέκας, ως εκπρόσωπος του πολλαπλού Εαυτού μας, άλλαζε τον λόγο του, αλλά όχι τις θέσεις του, ανάλογα με τις συζητήσεις στις οποίες έπαιρνε μέρος.. Του άρεσε όταν βρισκόταν σε παρέες με ηλικιωμένους να τους θέτει το παρακάτω ερώτημα..

“Να που έφτασες στα απώτατα όρια της ανθρώπινης ζωής και σε βαραίνουν πια σχεδόν εκατό χρόνια. Πες μας λοιπόν τι συμπέρασμα έβγαλες από τη ζωή σου. Κάνε τον εξής λογαριασμό: Αφαίρεσε από την ηλικία σου τον χρόνο που δαπάνησες για να υποχρεώσεις κάποιον, για τις ερωμένες σου, για ένα σημαντικό πρόσωπο, για έναν πελάτη, για μια οικογενειακή υποχρέωση με τη σύζυγό σου, για να κάνεις παρατήρηση σε κάποιον υπηρέτη, για κάθε είδους κοινωνική υποχρέωση και για την συμμετοχή σου στα κοινά. Βγάλε τον χρόνο που ήσουν άρρωστος καθώς επίσης και όσο χρόνο άφησες να περάσει ανεκμετάλλευτος. Θα δεις ότι έχεις ζήσει πολύ λιγότερα χρόνια από εκείνα που νομίζεις. Θυμήσου τώρα τις ελάχιστες φορές που κατάφερες να μην επιθυμήσεις τίποτα περισσότερο από αυτό που αποφάσισες αρχικά να επιδιώξεις, τις σπάνιες εκείνες ημέρες που τελείωσαν όπως ακριβώς είχες ευχηθεί, τις στιγμές όπου κατάφερες πραγματικά να αξιοποιήσεις τον εαυτό σου, που το πρόσωπο σου ήταν γαλήνιο, το πνεύμα σου ήρεμο. Ανακάλεσε στη μνήμη σου τα έργα που κατάφερες να πραγματοποιήσεις στη διάρκεια αυτής της μακρόχρονης ζωής, τους ανθρώπους που λεηλάτησαν τη ζωή σου όχι μόνο εν αγνοία σου, αλλά και χωρίς καν να πάρεις είδηση την απώλεια, τι ήταν εκείνο που μια μάταιη λύπη, μια ανόητη χαρά, ένα πάθος, μια συζήτηση γεμάτη κολακείες μπόρεσαν να σου κλέψουν, πόσο φαντάζει μικρό με την πάροδο του χρόνου το λίγο καλό που απόμεινε από όλα αυτά, και θα καταλάβεις ότι πεθαίνεις πρόωρα..”

Πεθαίνουμε πρόωρα, χαρίζοντας εν γνώση τις περισσότερες φορές μέρος από την ζωή μας.

 Δεν κατανοούμε το λάθος μας γιατί ποτέ δεν κρίνουμε τον εαυτό μας. Ξεγελάμε τις ανησυχίες μας, την αδυναμία μας να ζήσουμε, τον φόβο να αντιμετωπίσουμε τον εαυτό μας.. Πως; Μεταφέροντας τις ευθύνες στην ζωή.. Αν και τόσο γενναιόδωρα μας έχει φερθεί, την κατηγορούμαι συχνά εν γνώση της υποκρισίας μας.. “Είναι μικρή η ζωή” ακούμε συχνά.. Αλήθεια, υπάρχει κανένας ικανός να κρίνει την αξία της; Μόνο αυτός θα είχε και την γνώση να αξιολογήσει τον χρόνο που η ζωή μας δίνει.. Δεν αποτελούν τα χρόνια απόδειξη του πόσο ζήσαμε.. Άλλη ζωή κάνει όποιος έμαθε να αξιολογεί τον χρόνο του, άλλη όποιος έχει πέσει στην παράνοια της πολύ-απαιτητικής κοινωνίας..


“Δεν είναι τα άσπρα μαλλιά και οι ρυτίδες που θα μας κάνουν να καταλάβουμε αν κάποιος έχει ζήσει πολύ, επειδή αυτά απλώς και μόνο δείχνουν αν κάποιος έχει υπάρξει πολύ..”

Μια γενική θεώρηση των λαθών μας. Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.. Σύμφωνα με τον Σενέκα “Η ζωή μπορεί να διαιρεθεί σε τρεις περιόδους.. Από αυτές εκείνη που ζούμε τώρα έχει ήδη φύγει, εκείνη που θα ζήσουμε επαφίεται στο τυχαίο και η μόνη σίγουρη είναι εκείνη που έχουμε ήδη ζήσει..” 

Το μέλλον είναι η περίοδος που η Τύχη βασιλεύει, η μόνη περίοδος που δεν ξέρουμε αν θα έχουμε την ευκαιρία να ζήσουμε, η μόνη που δεν ξέρουμε αν θα έρθει.. Το παρελθόν αποτελεί την περίοδο που ούτε η Τύχη ούτε και εμείς έχουμε καμιά εξουσία πάνω του. Είναι το κομμάτι που φροντίζει να μας θυμίζει τα λάθη και τις κατακτήσεις μας.. Τέλος υπάρχει και εκείνη η περίοδος, που δεν έχει την χρονική έκταση μιας “περιόδου”, αλλά μιας στιγμής. Είναι αυτή που ζούμε τώρα, και έχει ήδη φύγει.. Η μόνη που η Τύχη έρχεται σε δευτερεύουσα μοίρα, η μόνη που τον πρώτο λόγο έχουμε εμείς. Ο Εαυτός μας..

Τρεις διαφορετικές περίοδοι, με τρεις διαφορετικούς ρόλους. Τρεις μονάδες ξεχωριστές μεταξύ τους και ταυτόχρονα ένα.. Συνθέτουν το παζλ των αναμνήσεων, των πράξεων και των προσδοκιών μας, συνθέτουν ό,τι αποκαλούμε Ζωή. Καμία περίοδος δεν ανταλλάσσεται με κάποια άλλη, καμία δεν έχει περισσότερη αξία από τις άλλες. Το παρελθόν δεν είναι παρόν, όπως και το παρόν δεν είναι μέλλον..
Εμείς όμως επιμένουμε να ξοδεύουμε την μια για να ζήσουμε την άλλη.. Σπαταλώντας την μόνη περίοδο που αποφασίζουμε Εμείς περιμένουμε να μας ανταμείψει η Τύχη. Και αν μας ανταμείψει τελικά, πάλι εμείς εκεί.. Θα χαρίσουμε ό,τι κερδίσαμε περιμένοντας εκ νέου η Τύχη να μας δώσει την επόμενη ανταμοιβή. Και ξανά μετά το ίδιο, χανόμαστε στον φαύλο κύκλο που οι ίδιοι δημιουργήσαμε για τον εαυτό μας, ως τιμωρία.. Άδικο, ανούσιο, αφελές..

Η απόφαση που αμέσως θα ξεχάσεις..

Μια παρατήρηση δεν αλλάζει τίποτα. Μόνος σου πρέπει να κατακρίνεις, σκληρά, τον Εαυτό σου.. Σε αυτή την εσωτερική αναζήτηση δεν έχουν χώρο τα ημίμετρα.. Τίποτα δεν θα σου μείνει αν γίνει απλά μια παρατήρηση από κάποιον άλλον. Θα καταλάβεις απλά το λάθος σου και την αμέσως επόμενη στιγμή ο Εαυτός σου πάλι θα ξεχάσει.. Ίσως μέσα στην έντονη στιγμή της παραδοχής των λαθών σου αποφασίσεις να αλλάξεις την κατάσταση. Αλλά αποφάσεις που πραγματοποιούνται δύσκολα, που απαιτούν θυσίες, εύκολα ξεχνιούνται.. Έτσι θα καταλήξει αυτή η αναζήτηση να γίνει μια ανάμνηση, και όσο θα περνάει ο χρόνος τόσο δεν θα θυμάσαι αν έγινε καν η αναζήτηση αυτή στην πραγματικότητα..

Ο Φαβιανός, δάσκαλος του Σενέκα, συνήθιζε να λέει..

“Τα πάθη μας πρέπει να τα πολεμάμε,όχι με μικρές μικρές μάχες, ούτε προκαλώντας τους μικροτραυματισμούς, αλλά με κατά μέτωπο επιθέσεις στέλνοντας τα από εκεί που ήλθαν..”

Ως μια παράφραση λοιπόν των παραπάνω, θα κατέληγε ο καθένας στα εξής.. “Για να αισθανθούμε τα σφάλματα μας δεν αρκεί μόνο μια παρατήρηση από κάποιον άλλον, αλλά πρέπει οι ίδιοι να κατακρίνουμε τον εαυτό μας.. Και σε θέματα που αφορούν την ζωή μας, πρέπει να τον κατακρίνουμε σκληρά..”

Επίλογος..

Ο Βιργίλιος είχε συλλάβει την αξία του χρόνου, και την έκλεισε μέσα σε 3 στίχους..

“Η καλύτερη της ζωής ημέρα, των δύστυχων θνητών, Πρώτη πάντα δραπετεύει..”

Ο ίδιος διακηρύσσει την αξία της στιγμής, “μόνο γι’ αυτήν μπορείς να είσαι σίγουρος”.. Αναρωτιέται, με ειλικρίνεια, πως είναι δυνατόν ο άνθρωπος να μένει απαθής και ανέκφραστος μπροστά στην αλληλουχία μηνών, ημερών, στιγμών.. Παρομοιάζει την ζωή με ένα χείμαρρο, που όσο και να προσπαθήσεις δεν πρόκειται ποτέ να προσπεράσεις σε ταχύτητα. Όσο πιο γρήγορα πιεις τόσο περισσότερο θα πιεις.. Την στιγμή ζήσε..

Την προτροπή του Βιργιλίου φέρεται να επικροτεί και ο Σενέκας. Στην δική μας ονειρική συζήτηση σπεύδει να τον συμπληρώσει, “Μην αφήσεις κανέναν να σου κλέψει έστω και μια μόνο μέρα, αν δεν είναι σε θέση να σου ανταποδώσει αυτήν την απώλεια..”.

Και εγώ, ως αποδέκτης της συζήτησης αυτής, ολοκληρώνω..

“Ψάξε την αξία στον χρόνο σου, γύρνα για μια φορά τα εσωτερικά μάτια προς τον εαυτό σου, άρχισε να ζεις, να ζεις για τον εαυτό σου..”

Και οι σκέψεις πλέον έρχονται μόνες στον μυαλό μας, οι λύσεις επίσης. Βρίσκουμε τα λάθη μας που πρέπει να διορθώσουμε.. Αυτό τελικά θα μείνει από το άρθρο που μόλις διαβάσατε, για λίγες στιγμές θα έρθει και η απόφαση της αλλαγής.. Μια απόφαση όμως που σταδιακά θα ξεχάσετε..