Β12, κοβαλαμίνη: Διατηρεί υγιές το νευρικό σύστημα.

 

H κoβαλαμίνη ή βιταμίνη Β12 (που ονομάζεται επίσης κυανοκοβαλαμίνη) μετατρέπει την τροφή σε ενέργεια, κρατά το ανοσοποιητικό σύστημα ισχυρό και προφυλάσσει από τις καρδιακές παθήσεις, την αναιμία και τις ψυχικές διαταραχές.
Η βιταμίνη Β12 συνεργάζεται με άλλες βιταμίνες του συμπλέγματος Β και είναι αναγκαία για τον σχηματισμό υγιών κυττάρων του αίματος, για την τροφοδοσία των ερυθρών αιμοσφαιρίων με οξυγόνο και την ενίσχυση των λευκών αιμοσφαιρίων για την καταπολέμηση των λοιμώξεων. Είναι, επίσης, απαραίτητη για τη δημιουργία μυελίνης, ενός προστατευτικού στρώματος λίπους που περιβάλλει τα νευρικά κύτταρα και διατηρεί τις ηλεκτρικές ωθήσεις που διακινούνται μέσα από το σώμα.

Χωρίς αρκετή βιταμίνη Β12 το νευρικό σύστημα μπορεί να «βραχυκυκλώσει» και να προκαλέσει διακοπές στη διανοητική λειτουργία – τα συμπτώματα της ανεπάρκειας της Β12 μπορεί να είναι τόσο σοβαρά, ώστε να προσομοιάζουν την πραγματική άνοια. Η βιταμίνη Β12 βοηθά στην πρόληψη της βλάβης των νεύρων και τη διατήρηση της γονιμότητας και είναι απαραίτητη για την παραγωγή της ακετυλοχολίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που ενισχύει την μνήμη και τη μάθηση.

Η βιταμίνη Β12 συνεργάζεται στενά με το φολικό οξύ (βιταμίνη Β9) και την πυριδοξίνη (βιταμίνη Β6) για να μετατρέπει την τροφή σε ενέργεια. Συνεργάζεται επίσης με αυτές τις βιταμίνες Β για να προστατεύει την καρδιά σας με την αφαίρεση της ομοκυστεΐνης από το αίμα. Η ομοκυστεΐνη είναι ένα αμινοξύ που βρίσκεται στο κρέας, που κάνει τα κύτταρα του αίματος να συγκεντρώνονται μαζί και να προσκολλώνται στα αρτηριακά τοιχώματα. Πάρα πολλή ομοκυστεΐνη στον οργανισμό μπορεί να βλάψει τα αρτηριακά τοιχώματα και να συμβάλλει στην ανάπτυξη της αθηροσκλήρωσης, μιας κατάστασης που συχνά οδηγεί σε πρόωρη καρδιακή προσβολή.

Η βιταμίνη Β12 βρίσκεται μόνο σε τροφές όπως το συκώτι, τα αυγά, το ψάρι, το κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και, βεβαίως, στα συμπληρώματα. Η σόγια, η μαγιά μπύρας, το τυρί, το γάλα και το γιαούρτι όλα περιέχουν βιταμίνη Β12, όπως και ορισμένα λαχανικά της θάλασσας, όπως είναι τα φύκια. Η B12 είναι επίσης διαθέσιμη στα βότανα αλφάλφα, τα φύκια bladderwrack και το λυκίσκο.

Επειδή οι καλύτερες πηγές της βιταμίνης Β12 είναι ζωικά προϊόντα, είναι δύσκολο για τους χορτοφάγους να πάρουν αρκετή από τη συγκεκριμένη βιταμίνη, χωρίς τη λήψη συμπληρωμάτων. Ως εκ τούτου, οι χορτοφάγοι και οι vegans (αυστηροί χορτοφάγοι που δεν καταναλώνουν ούτε τα παράγωγα των ζωικών προϊόντων) πρέπει να μιλήσουν με το γιατρό τους σχετικά με τα συμπληρώματα, ιδιαίτερα όσον αφορά τα παιδιά, αν αυτά ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή. Κι αυτό όχι μόνο επειδή η βιταμίνη Β12 είναι κρίσιμη για τη μνήμη και τη μάθηση, αλλά και επειδή υπήρξαν τεκμηριωμένες περιπτώσεις στις οποίες η ανεπάρκεια της Β12 είχε ως αποτέλεσμα την καχεκτική ανάπτυξη των παιδιών.

Κάτι που πρέπει να θυμάστε σχετικά με τη βιταμίνη Β12 είναι πως η απόδοσή της εξαρτάται από τον επαρκή εφοδιασμό των άλλων βιταμινών Β, καθώς και από τον ενδογενή παράγοντα, μια πρωτεΐνη που παράγεται στο στομάχι για να βοηθήσει στην απορρόφηση της Β12. Η ανεπάρκεια των άλλων βιταμινών του συμπλέγματος Β ή του ενδογενή παράγοντα, θα εμποδίσει τη βιταμίνη Β12 να κάνει τη δουλειά της. Για το λόγο αυτό, είναι προτιμότερο να πάρετε ένα συμπλήρωμα βιταμινών του συμπλέγματος Β, αφού με τον τρόπο αυτό θα πάρετε παράλληλα και τη Β12.

Τα συμπτώματα της ανεπάρκειας της Β12 περιλαμβάνουν κνησμό ή μούδιασμα στα χέρια ή τα πόδια, κατήφεια και κατάθλιψη, αϋπνία, απώλεια μνήμης, ζάλη, κακή ισορροπία, δυσκοιλιότητα, διαταραχές του πεπτικού συστήματος, υπνηλία, διόγκωση του ήπατος, οφθαλμικές διαταραχές, παραισθήσεις, πονοκεφάλους, φλεγμονή της γλώσσας, δυσκολία στην αναπνοή, απώλεια μνήμης, νευρολογικές διαταραχές, ταχυκαρδίες και κουδούνισμα στα αυτιά.

Οι ηλικιωμένοι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν ανεπάρκεια της βιταμίνης Β12 επειδή, καθώς γερνούν, απορροφούν λιγότερη από τη συγκεκριμένη βιταμίνη. Στην πραγματικότητα, ορισμένα συμπτώματα της άνοιας, μπορεί να είναι αποτέλεσμα της βλάβης στο νευρικό σύστημα που προκαλείται από την έλλειψη κοβαλαμίνης. Δυστυχώς αυτά τα συμπτώματα μπορούν να γίνουν μόνιμη κατάσταση αν δεν διαγνωστούν και αντιμετωπιστούν γρήγορα. Επιπλέον, οι ηλικιωμένες γυναίκες με ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 έχουν διπλάσιες πιθανότητες να υποφέρουν από σοβαρή κατάθλιψη. Για την ακρίβεια, οι ηλικιωμένοι μπορεί να χρειαστούν έως και 1.000 μικρογραμμάρια καθημερινά για τη διατήρηση υγιούς νευρικού, καρδιαγγειακού και ανοσοποιητικού συστήματος.

Αλλη κατηγορία πληθυσμού που αντιμετωπίζει τον κίνδυνο ανεπάρκειας της βιταμίνης Β12 είναι οι χορτοφάγοι, οι καπνιστές και τα άτομα που πάσχουν από διαταραχές του πεπτικού συστήματος. Οσοι έχουν υποβληθεί σε γαστρική χειρουργική επέμβαση παράκαμψης ή αφαίρεσης μέρους του στομάχου μπορεί να μην είναι σε θέση να παράγουν αρκετό ενδογενή παράγοντα ώστε να απορροφούν τη βιταμίνη Β12. Επιπλέον, κίνδυνο ανεπάρκειας αντιμετωπίζουν όσοι παίρνουν αντιπηκτικά ή συνταγογραφούμενα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της καούρας, του έλκους ή της ουρικής αρθρίτιδας, ή συμπληρώματα καλίου. Ακόμα, οι μεγάλες δόσεις της βιταμίνης C μπορεί να καταστήσουν δύσκολη την απορρόφηση της βιταμίνης Β12. Εάν παίρνετε οποιοδήποτε από αυτά τα φάρμακα ή τα συμπληρώματα, ρωτήστε το γιατρό σας για τη λήψη ενός συμπληρώματος του συμπλέγματος βιταμινών Β.

Η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης Β12 είναι πολύ ασφαλής. Δεν υπήρξαν αναφορές για τοξικές αντιδράσεις σ’ αυτούς που υπερβαίνουν την συνιστώμενη ημερήσια δόση και επί της ουσίας είναι σχεδόν αδύνατον να πάρει κάποιος υπερβολική δόση Β12 εφόσον η επιπλέον ποσότητα αποβάλλεται από τον οργανισμό. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί πως οι μεγάλες δόσεις βιταμίνης C μπορούν κυριολεκτικά να καταστρέψουν την κοβαλαμίνη. Ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να παίρνετε αυτά τα συμπληρώματα ταυτόχρονα.

Η Β12 υπάρχει σε ευρεία ποικιλία μορφών, λαμβάνεται από το στόμα, αλλά υπάρχει τόσο σε υπογλώσσια συμπληρώματα (απορροφάται κάτω από τη γλώσσα), όσο και σε ρινικό πήγμα. Τόσο τα υπογλώσσια συμπληρώματα όσο και ο ρινικός ζελές είναι διαθέσιμα σε καταστήματα υγιεινής διατροφής και επιτρέπουν στη Β12 να απορροφηθεί κατευθείαν στην κυκλοφορία του αίματος. Οι ενέσεις βιταμίνης Β12 είναι επίσης μια επιλογή, αλλά πρέπει να γίνονται υπό την εποπτεία γιατρού.