Έρπης ζωστήρας: Τα συμπτώματα, ο πόνος, η θεραπεία και η μετάδοση

Η πιο κοινή λοίμωξη του νευρικού συστήματος είναι ο έρπης ζωστήρας. Έχει ονομαστεί έτσι γιατί η πιο συνηθισμένη του μορφή εμφανίζεται με τη μορφή φυσαλιδώδους εξανθήματος που «ζώνει» τη μία πλευρά του σώματος.
Ο έρπητας ζωστήρα εμφανίζεται σε όσους έχουν νοσήσει στο παρελθόν από ανεμοβλογιά, γιατί ο ίδιος ο ιός που προκαλεί την ανεμοβλογιά, προκαλεί και τον έρπητα ζωστήρα. Ο ιός παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση σε ορισμένα νευρικά κύτταρα του σώματος και όταν βρει την ευκαιρία, ενεργοποιείται  ξανά προκαλώντας τον έρπητα ζωστήρα. Η πιθανότητα ενός υγιούς ατόμου να εμφανίσει έρπητα ζωστήρα κατά τη διάρκεια της ζωής του κυμαίνεται από 10-25%.


Τα συμπτώματα του έρπητα ζωστήρα

Τα πρώτα συμπτώματα του έρπητα ζωστήρα είναι έντονος καυστικός πόνος που συνοδεύεται από εξαιρετική ευαισθησία σε περιοχή του δέρματος. Αυτό μπορεί να συμβεί ακόμα και πριν από την εμφάνιση του εξανθήματος. Ο πόνος μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο, γιατί σπανίως υπάρχει εξάνθημα χωρίς πόνο. Πολλές φορές, ιδίως σε ηλικιωμένους, ο πόνος είναι σοβαρός και αρκετά βασανιστικός, ώστε να απαιτείται ειδική αναλγητική θεραπεία.

Ο αφόρητος πόνος του έρπητα ζωστήρα

Ο έρπης ζωστήρ συχνά συνοδεύεται από εξουθενωτικό πόνο, ο οποίος μπορεί να επιμένει για πολλούς μήνες ή ακόμα και χρόνια, μετά την αντιμετώπιση του εξανθήματος. Γιατί ενεργοποιείται ο ιός και εμφανίζεται πάλι σε υγιή  άτομα, δεν είναι ξεκάθαρο. Πιθανώς υπάρχει μια προσωρινή αδυναμία του οργανισμού να καταπολεμήσει τη νόσο. Έτσι επιτρέπει στον ιό να αρχίσει να αναπαράγεται και να μετακινείται δια μέσου των νευρικών ινών προς το δέρμα και εκεί εμφανίζεται ο έρπης ζωστήρας.

Ο έρπης ζωστήρ εμφανίζεται συνήθως μετά τα 50

Το γεγονός ότι η νόσος εμφανίζεται συχνότερα σε ανθρώπους μεγαλύτερους των 50 ετών υποστηρίζει αυτήν την άποψη, διότι η ανοσολογική «άμυνα» παρατηρείται ότι είναι ασθενέστερη σε μεγάλες ηλικίες. Την εμφάνιση του έρπητα ζωστήρα μπορεί επίσης να πυροδοτήσουν και άλλοι παράγοντες, όπως κάποιος τραυματισμός ή και πιθανό stress.

Ο έρπης ζωστήρα είναι μεταδοτικός;

Για άτομα που ήδη παρουσίασαν ανεμοβλογιά, ο έρπητας ζωστήρας δεν είναι μεταδοτικός. Ωστόσο, για τα άτομα που δεν έχουν νοσήσει από ανεμοβλογιά, μπορεί η επαφή με ασθενή να τους προκαλέσει ανεμοβλογιά. Γι αυτό το λόγο θα πρέπει να υπάρχει στενή συνεργασία με το γιατρό.

Έρπης ζωστήρα και χρόνια νοσήματα

Μερικοί ασθενείς με χρόνια νοσήματα είναι επίσης πιθανόν να παρουσιάσουν σοβαρές μορφές έρπητα ζωστήρα, λόγω της ανοσοκαταστολής από τη χρόνια πάθηση. Στα άτομα αυτά περιλαμβάνονται ασθενείς με καρκίνο, λευχαιμία ή λέμφωμα, ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία ή ακτινοβολίες, ασθενείς με AIDS, μεταμοσχευμένοι κ.ά.

Η μεθερπητική νευραλγία

Ένα ακόμη δυσάρεστο σύμπτωμα του έρπητα ζωστήρα είναι η εμφάνιση της μεθερπητικής νευραλγίας. Πρόκειται για έντονο πόνο που επιμένει περισσότερο από ένα μήνα μετά την εξάλειψη του εξανθήματος. Πολλές φορές το δέρμα στην περιοχή είναι τόσο ευαίσθητο, που ακόμα και η επαφή με τα ρούχα είναι ανυπόφορη. Μπορεί να ταλαιπωρεί τον ασθενή για πολύ καιρό, ακόμα και για χρόνια. Η μεθερπητική νευραλγία δεν θεραπεύεται εύκολα, αλλά υπάρχουν πλέον αρκετοί τρόποι ελέγχου του πόνου.

Η θεραπεία του έρπητα ζωστήρα και της μεθερπητικής νευραλγία

Η θεραπεία του έρπητα ζωστήρα και της μεθερπητικής νευραλγίας γίνεται με αναλγητικά για τον πόνο, αντισταμινικά για τον κνησμό (φαγούρα), αντιβιοτικά για τις δευτεροπαθείς λοιμώξεις και αντιϊκά για την καταπολέμηση του ιού.

Ανδρέας Κατσάμπας
Καθηγητής Δερματολογίας, Διευθυντής του Δερματολογικού Τμήματος στο Θεραπευτήριο «Υγεία»