Ποιο είναι το πιο συχνό θέμα ενός εφιάλτη;

Τα όνειρα, ανέκαθεν, εξιτάρουν τη φαντασία όχι μόνο του γενικού κοινού, αλλά και των ειδικών. Γιατί ονειρευόμαστε; Τι θέλουν να μας πουν τα όνειρά μας; Γιατί άλλοι βλέπουν χαρούμενα όνειρα και άλλοι βασανίζονται από έντονους, επαναλαμβανόμενους εφιάλτες; Ερωτήματα που έχει επιχειρηθεί να απαντηθούν στο παρελθόν, αλλά μάταια.

Και όπως συνήθως, όσο περισσότερο κάτι παραμένει μυστήριο τόσο περισσότερο μεγαλώνει το ενδιαφέρον γύρω από αυτό. Έτσι, στις κοινωνίες είναι πάντα ευδιάκριτη η τάση να ερμηνεύουμε τα όνειρα και τους εφιάλτες, άλλες φορές αποδίδοντάς τους τον ρόλο του αγγελιαφόρου μηνυμάτων, άλλες συνδέοντάς τα με τη συνείδηση, και άλλες δίνοντάς τους ακόμα και θεία υπόσταση.
Δεν είναι τυχαίο που κυκλοφορούν ονειροκρίτες και που η ονειρομαντεία έχει σημαντική πέραση, ακόμα και σε μια εποχή που οι επιστήμονες έχουν καταφέρει να ξυπνήσουν εγκεφαλικά κύματα και να επηρεάσουν τα όνειρα εθελοντών με ηλεκτρικό ρεύμα. Ό,τι κι αν λέει στον καθένα από εμάς το παραπάνω, το γεγονός είναι ότι ο ονειρικός κόσμος συνεχίζει να σαγηνεύει.

 

Χαρτογράφηση 700 άσχημων ονείρων από 331 ανθρώπους

Mία σχετικά πρόσφατη ανάλυση Καναδών ερευνητών ψυχολογίας, σε εφιάλτες και άσχημα όνειρα, επιχείρησε να “χαρτογραφήσει” τη σκοτεινή πλευρά του βασιλείου των ονείρων, αναλύοντας τα θέματα που βασανίζουν τους ανθρώπους, όταν κοιμούνται, και επιχειρώντας να δώσει απαντήσεις σε όσους αναρωτιούνται ποιες ανησυχίες τους καθοδηγούν.

Όσοι έχουν δει έστω μία φορά εφιάλτη ξέρουν πόσο αληθινή είναι η αίσθηση

Πρόκειται για έρευνα των Δρ Genevieve Robert και Δρ Antonio Zadra, του τμήματος ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Sleep. Στα πλαίσιά της, ζητήθηκε από 572 άτομα να κρατούν γραπτό αρχείο με όσα από τα όνειρά τους δεν ξεχνούσαν, για ένα διάστημα από 2 μέχρι 5 εβδομάδες.
Με αυτόν τον τρόπο, οι ερευνητές μπόρεσαν να συλλέξουν αναφορές για, συνολικά, 9796 όνειρα. Από αυτά, τα 253 ήταν "εφιάλτες" και τα 431 "άσχημα όνειρα", όπως αναφέρθηκαν από 331 από τους συμμετέχοντες. Οι Robert και Zadra επέλεξαν να επικεντρώθηκαν σε αυτές τις δύο κατηγορίες ονείρων, αναζητώντας οποιοδήποτε πιθανό στοιχείο.

 

Τα θέματα των εφιαλτών αναδεικνύουν τη σημασία των σχέσεων

Σύμφωνα με τις αναλύσεις τους, η σωματική επιθετικότητα ήταν το πιο συχνά αναφερόμενο θέμα στους εφιάλτες. Τα άσχημα όνειρα, από την άλλη, είχαν να κάνουν περισσότερο με διαπροσωπικές συγκρούσεις. Όπως γίνεται αντιληπτό, για να μας απασχολούν τόσο, ακόμα και στον ύπνο μας, λογικά αξιολογούμε τις σχέσεις μας με τους συνανθρώπους μας ως ιδιαίτερα σημαντικές.

Δεν χρειάζεται πάντα να ονειρευτούμε ότι παθαίνουμε κάτι για να βιώσουμε έναν εφιάλτη

Επιπλέον, οι ερευνητές σημειώνουν ότι δεν αρκεί μόνο να ονειρευόμαστε ότι παθαίνουμε κάτι, για να υποφέρουμε από εφιάλτες. Ο θάνατος, η ανησυχία για θέματα υγείας, ή η απειλή της σωματικής μας ακεραιότητας είναι συχνά θέματα στους εφιάλτες, αλλά δεν τους χαρακτηρίζουν όλους και πάντα.
Μερικές φορές, αρκεί το αίσθημα και μόνο της απειλής ή μίας δυσάρεστης ατμόσφαιρας, για να χαρακτηρίσουμε ένα όνειρο ως εφιάλτη, ο οποίος μπορεί, μάλιστα, να γίνει τόσο έντονος ώστε να μας ξυπνήσει. Επομένως, όπως και στον ξύπνιο μας, μπορούμε να πούμε ότι και στον ύπνο μας, μας κυνηγούν φοβίες και ανησυχίες που λειτουργούν σε νοητικό επίπεδο.

 

Πιο έντονοι συναισθηματικά οι εφιάλτες, αλλά όχι μόνο εξαιτίας του φόβου

Για παράδειγμα, οι δύο επιστήμονες επισημαίνουν την αναφορά ενός συμμετέχοντα, σύμφωνα με την οποία, το άτομο είδε απλά μία κουκουβάγια σε ένα κλαδί, αλλά τρομοκρατήθηκε παντελώς. Ενδιαφέρον είναι και το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες στην έρευνα αξιολόγησαν τους εφιάλτες ως “ουσιαστικά πιο συναισθηματικά έντονους” από τα όνειρα, τα οποία χαρακτήριζαν μόνο ως άσχημα.
Ωστόσο, αντίθετα με ό,τι πιθανότατα πιστεύουν οι περισσότεροι, ο φόβος δεν είναι, πάντα, το κυρίαρχο συναίσθημα ενός εφιάλτη ή ενός άσχημου ονείρου, σύμφωνα με τη μελέτη των Robert και Zadra. Για την ακρίβεια, το 35% των εφιαλτών και το 55% των άσχημων ονείρων περιείχαν βασικά συναισθήματα άλλα από τον φόβο (π.χ. θλίψη ή θυμό).

 

Στο φως οι ενδόμυχες φοβίες ανάλογα με το φύλο;

Πάντως, τα ποσοστά κυριαρχίας συναισθημάτων σε εφιάλτες και άσχημα όνειρα, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες δήλωσαν πως οι πρώτοι έχουν μεγαλύτερες συναισθηματικές επιπτώσεις, μπορεί να μας οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι από όλα τα συναισθήματα εκείνο που στοιχειώνει και αναστατώνει τον άνθρωπο περισσότερο είναι πράγματι ο φόβος.

Για τις γυναίκες, πιο συχνό θέμα ενός εφιάλτη είναι οι διαπροσωπικές διαμάχες

Άραγε, διαβάζοντας από την ίδια μελέτη ότι οι εφιάλτες των ανδρών ήταν πιο πιθανό να έχουν ως θέμα μία καταστροφή (π.χ. πόλεμο) ή μία θεομηνία (π.χ. πλημμύρα), ενώ στων γυναικών ήταν δύο φορές πιο συχνό σαν θέμα οι διαπροσωπικές διαμάχες, θα μπορούσε κανείς να πει ότι αυτά τα θέματα ταυτίζονται και με το τι φοβάται περισσότερο το κάθε φύλο;
Φανερώνουν, κατά μία έννοια, οι εφιάλτες και τα άσχημα όνειρα τις ενδόμυχες και βασικές φοβίες μας; Προσθέτοντας στην εξίσωση το γεγονός ότι η πηγή ενός επαναλαμβανόμενου εφιάλτη μπορεί να είναι μία τραυματική εμπειρία – π.χ. για έναν στρατιώτη, σκηνές από τις μάχες που συμμετείχε – το επιχείρημα δεν μπορεί παρά να ενισχύεται.

 

Το πρόβλημα με τους εφιάλτες είναι διαχειρίσιμο

Σε κάθε περίπτωση, αν και οι εφιάλτες δεν είναι “ασθένεια”, μπορούν να γίνουν πρόβλημα για τα άτομα που τους βλέπουν συχνά. Αυτοί οι άνθρωποι, σύμφωνα με τον Δρ Zadra, μπορεί ακόμα και να αποφεύγουν να πάνε για ύπνο, φοβούμενοι μην βυθιστούν στους χειρότερους εφιάλτες τους, ενώ όσοι ξυπνούν από εφιάλτες, υποφέρουν ως επακόλουθο από αϋπνία.

Αρκετοί υποφέρουν από εφιάλτες, αλλά ένας ήσυχος ύπνος είναι εφικτός

Γύρω στο 5-6% του πληθυσμού αναφέρει ότι βλέπει εφιάλτες, αλλά τα καλά νέα είναι ότι μπορούν να καταπολεμηθούν: έχει αποδειχθεί ότι ο άνθρωπος μπορεί να επέμβει στα όνειρά του και να μάθει να αλλάζει ακόμα και το σενάριό τους κατά βούληση, αν και οι μηχανισμοί πίσω από αυτή την ικανότητα δεν είναι ακόμα κατανοητοί.

http://www.pathfinder.gr/stories/4529983/poio-einai-to-pio-syhno-thema-enos-efialth/