Κόκκινος συναγερμός για την καθημερινότητα

Στο Μαξίμου διαπιστώνουν ότι δεν αρκεί η εξαγγελία εξόδου από τα μνημόνια

Ο συναγερμός στην κυβέρνηση έχει ηχήσει εδώ και πολύ καιρό. Μπορεί η διαδικασία της τρίτης αξιολόγησης να εξελίσσεται – τουλάχιστον προς το παρόν – ομαλά και το ενδεχόμενο λήψης πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων να απομακρύνεται από το προσκήνιο, ωστόσο ακόμη και ο πιο αισιόδοξος στο κυβερνητικό στρατόπεδο αντιλαμβάνεται ότι η εξαγγελία της εξόδου από τα μνημόνια δεν αρκεί, αν δεν συνοδευτεί και από ένα χειροπιαστό στόρι για άμεση βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών.

 

Τα στοιχεία που έδωσε προ ημερών στη δημοσιότητα η Ελληνική Στατιστική Αρχή αποτύπωσαν με τον πλέον σαφή τρόπο αυτό που βιώνει ο μέσος Έλληνας: το μέσο εισόδημα εξακολουθεί να υποχωρεί και δεν φτάνει για να καλυφθούν οι καταναλωτικές ανάγκες και να πληρωθούν οι υποχρεώσεις προς το Δημόσιο για φόρους και εισφορές. 

 

Λογικό και επόμενο είναι η αποταμίευση να υποχωρεί, και μάλιστα με τον ταχύτερο ρυθμό από το 1995 έως σήμερα. Το να τρώνε τα νοικοκυριά από τα... έτοιμα (όσα πλέον έχουν απομείνει) είναι ένα ακόμη στοιχείο που αυξάνει τη δυσαρέσκεια. 

Ιδού λοιπόν η δύσκολη εξίσωση που καλείται να λύσει η κυβέρνηση το επόμενο διάστημα ταυτόχρονα με την «εθνική μάχη» για την ολοκλήρωση του τρίτου μνημονίου, για τη διευθέτηση του χρέους, αλλά και για την επόμενη ημέρα των μνημονίων: εκτός από τα μεγάλα και τα εθνικά, να αρχίσει να προσφέρει λύσεις στα μικρά και τα καθημερινά.

 

Τρεις οι στόχοι

Το έκτακτο κοινωνικό μέρισμα, το οποίο συμφωνήθηκε να διανεμηθεί για δεύτερη χρονιά στους πολίτες με τα χαμηλότερα εισοδήματα, είναι ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Η κυβέρνηση φέρεται να έχει συμφωνήσει στη διάθεση ενός ποσού το οποίο θα κυμαίνεται από 1,1 έως 1,3 δισ. ευρώ, ενώ οι στόχοι θα είναι τρεις:

 

1 Να αποφευχθούν νέες αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ λόγω της απαιτούμενης αναπροσαρμογής των χρεώσεων για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ). Ο λογαριασμός ΥΚΩ βαραίνει υπέρμετρα ειδικά όσους καταναλώνουν περισσότερες από 1.600 κιλοβατώρες ανά τετράμηνο και ενδεχόμενη νέα αύξηση μόνο καλό δεν θα έκανε στο φιλολαϊκό προφίλ που θέλει να χτίσει η κυβέρνηση. 

Για να μην υπάρξουν αναπροσαρμογές τιμολογίων, θα πρέπει να διατεθεί ένα ποσό της τάξεως των 300 εκατ. ευρώ εφάπαξ. Το ποσό αυτό σχεδιάζεται να διατεθεί από το υπερπλεόνασμα και οι λογαριασμοί του ρεύματος να παραμείνουν στο... ύψος τους.

 

2 Να διατεθούν τα αναδρομικά στους συνταξιούχους από τις παράνομες κρατήσεις που έγιναν λόγω των εισφορών υγείας. Στο οικονομικό επιτελείο γνωρίζουν πολύ καλά ότι το να πάρουν μαζεμένα χρήματα οι συνταξιούχοι θα λειτουργήσει θετικά, ειδικά αν καταστεί τεχνικά εφικτό το ποσό των αναδρομικών να φτάσει στις τσέπες των συνταξιούχων μέσα στον Δεκέμβριο, μαζί με τις συντάξεις Ιανουαρίου. 

Εκτιμάται ότι, ανεξάρτητα από την πηγή προέλευσης των αναδρομικών (σ.σ.: δηλαδή από το γεγονός ότι είναι χρήματα τα οποία δικαιούνται οι συνταξιούχοι), η ένεση ρευστότητας θα βοηθήσει στο να βελτιώσει το προφίλ της η κυβέρνηση όσον αφορά τα προβλήματα της καθημερινότητας.

 

3 Να προχωρήσει στην καταβολή ενός εφάπαξ ποσού το οποίο θα παίξει και φέτος τον ρόλο του «δώρου Χριστουγέννων». Δεδομένου ότι το ποσό αυτό θα διανεμηθεί μέσα στον Δεκέμβριο, θα παραπέμπει (άσχετα με το αν αυτό δεν θα ειπωθεί ποτέ δημόσια) στην προεκλογική δέσμευση για καταβολή του δώρου Χριστουγέννων τουλάχιστον στους συνταξιούχους. 

 

Φέτος το κοινωνικό μέρισμα δεν θα είναι στοχευμένο στους συνταξιούχους, αλλά θα δοθεί σε όλους όσοι θα πληρούν τα συγκεκριμένα περιουσιακά και εισοδηματικά κριτήρια τα οποία θα τεθούν. Αυτό θα επιτρέψει στην κυβέρνηση και να καταστήσει πιο δίκαιο το μέρισμα (αποφεύγοντας τα περυσινά τραγελαφικά με την απονομή μερισμάτων στους συνταξιούχους βουλευτές), αλλά και να απευθυνθεί και σε άλλες κοινωνικές ομάδες, όπως είναι οι άνεργοι (κυρίως οι μακροχρόνια άνεργοι).

 

Δύο μειονεκτήματα

Τα μειονεκτήματα με το κοινωνικό μέρισμα είναι δύο: 

Πρώτον, θα... ξεχαστεί γρήγορα, όπως συνέβη και με την περυσινή 13η σύνταξη στους χαμηλοσυνταξιούχους. Μπορεί το ποσό που θα μοιραστεί να φτάσει ακόμη και στα 750 εκατ. ευρώ, και μάλιστα μέσα στα Χριστούγεννα, μερικές εβδομάδες αργότερα όμως η... ευγενική χειρονομία θα έχει ξεχαστεί. 

Δεύτερον, το έκτακτο μέρισμα δεν θα επαναληφθεί στο άμεσο μέλλον παρά μόνο αν τα πράγματα με την εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού πάνε εξαιρετικά καλά. 

Ιδού γιατί:

 

1 Το 2018 ο πήχης του πρωτογενούς πλεονάσματος ανεβαίνει στο 3,5%, κάτι που σημαίνει ότι πολύ δύσκολα θα υπάρξει υπεραπόδοση ικανή να χρηματοδοτήσει ένα ακόμη έκτακτο μέρισμα. Ο προϋπολογισμός θα προβλέπει ότι το 2018 το πρωτογενές πλεόνασμα θα διαμορφωθεί στο 3,53%, κάτι που σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει καν ένα «μαξιλάρι ασφαλείας» για τις όποιες αποκλίσεις εμφανιστούν μέσα στο 2018.

 

2 Το 2019 το μεγάλο στοίχημα της κυβέρνησης δεν θα είναι να δώσει έκτακτο μέρισμα, αλλά να εξασφαλίσει ότι δεν θα της επιβληθεί να φέρει έναν χρόνο νωρίτερα τη μείωση του αφορολογήτου. 

Όταν αυτό διασφαλιστεί, θα γίνει προσπάθεια να πειστούν οι δανειστές ώστε να επιτρέψουν και την εφαρμογή του «καλού πακέτου μέτρων» της πρώτης χρονιάς, το οποίο μπορεί να μην περιλαμβάνει μειώσεις φόρων, αλλά εμπεριέχει παρεμβάσεις που θα διευκολύνουν τα φτωχότερα στρώματα.

 

Αυστηρό πλαίσιο έως το 2022

Πέραν του έκτακτου μερίσματος, η κυβέρνηση έχει μικρά περιθώρια για πρόσθετες παρεμβάσεις. Για παράδειγμα διεκδικεί το να διατηρηθεί το ειδικό καθεστώς ΦΠΑ στα τελευταία νησιά του Αιγαίου που εξακολουθούν να απολαύουν χαμηλότερων συντελεστών, διεκδικεί επίσης το να μην κοπεί το επίδομα των τριτέκνων και να μην θιγούν πολλοί από την αλλαγή των κριτηρίων χορήγησης του κοινωνικού τιμολογίου της ΔΕΗ (σ.σ.: στόχος είναι να φανεί επικοινωνιακά ότι, με την προσθήκη και περιουσιακών κριτηρίων, θα πληγούν μόνο οι στρατηγικοί κακοπληρωτές).

Το να υπάρξουν και άλλες σημαντικές κινήσεις, που θα βοηθήσουν στην καθημερινότητα των πολιτών, είναι κάτι που θέλει λεφτά. 

 

Και επειδή λεφτά δεν υπάρχουν λόγω του αυστηρού δημοσιονομικού πλαισίου μέσα στο οποίο θα λειτουργεί η χώρα μέχρι και το 2022, είτε έχουμε μνημόνια είτε δεν έχουμε, αναγκαστικά η κυβέρνηση θα πρέπει να επινοήσει τρόπους εξοικονόμησης πόρων προκειμένου να δημιουργήσει μια καλύτερη εικόνα, τουλάχιστον για τους πολλούς. 

Μια λύση στην οποία ήδη πέφτει βάρος είναι τα προγράμματα δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Εκτιμάται ότι, έστω και με πολύ χαμηλούς μισθούς, αυτοί που καταφέρνουν να φύγουν από το φάσμα της ανεργίας βλέπουν σαφώς πιο αισιόδοξα το μέλλον. 

Υπ’ αυτή την έννοια η αποκλιμάκωση της ανεργίας – έστω και με επιδοτούμενα προγράμματα, τα οποία προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση και όχι μόνιμες θέσεις εργασίας – ανάγεται σε βασική προτεραιότητα για την κυβέρνηση, η οποία έχει ως βασικό στοίχημα να ρίξει την ανεργία κάτω από το 20% μέσα στους επόμενους μήνες. 

 

Προφανώς σε αυτή την προτεραιότητα υπάρχει και το «αλλά». Οι περισσότερες νέες θέσεις εργασίας είναι μερικής ή ευκαιριακής απασχόλησης, ενώ σε πολύ μεγάλο βαθμό συνδέονται με την αύξηση που παρατηρείται στον τουρισμό.

 

Περιουσιακό πρέσινγκ

Οι υπόλοιποι τομείς στους οποίους μπορεί να στραφεί η κυβέρνηση προϋποθέτει και... θυσίες. Με δεδομένο ότι όλες οι παρεμβάσεις πρέπει να έχουν μηδενικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα, στη χειρότερη περίπτωση, θα υπάρξουν παρεμβάσεις που θα βελτιώσουν τη ζωή των πολλών αλλά θα επιφέρουν νέες επιβαρύνσεις στους λίγους. Χαρακτηριστικά τα ακόλουθα παραδείγματα, τα οποία θα τα βρούμε μπροστά μας:

 

1 Το επίδομα παιδιών θα αυξηθεί γι’ αυτούς που έχουν ένα ή δύο παιδιά, αλλά και γι’ αυτούς που εμφανίζουν πολύ χαμηλά εισοδήματα. Από την άλλη, όμως, οι τρίτεκνοι και οι πολύτεκνοι, όπως και οι γονείς με μεσαία εισοδήματα, είναι πολύ πιθανό να χάσουν μέρος ή και το σύνολο του επιδόματος. Οι πολλοί, πάντως, θα βγουν κερδισμένοι.

 

2 Στον ΕΝΦΙΑ η κυβέρνηση θέλει να αντικαταστήσει τον σημερινό φόρο με έναν φόρο περιουσίας, ο οποίος θα φέρει μικρότερα ή και καθόλου βάρη στους έχοντες μικρομεσαία περιουσία, η αξία της οποίας δεν ξεπερνά τα 50.000 - 100.000 ευρώ. 

Επειδή όμως ο λογαριασμός θα πρέπει να παραμείνει κλειδωμένος στα 3,2 δισ. ευρώ, είναι δεδομένο ότι οι δημοσιονομικές απώλειες που θα προκύψουν από την ελάφρυνση των πολλών θα μεταφερθούν στις πλάτες των ολίγων, που έχουν τις μεγαλύτερες περιουσίες. Αυτή είναι μια μεγάλη παρέμβαση, η οποία δεν θα γίνει το 2018 λόγω έλλειψης χρόνου.

Λόγω όμως της πολιτικής σημασίας που της αποδίδεται, ειδικά από τη σημερινή κυβέρνηση, πολλοί υποστηρίζουν ότι θα είναι μια εξαγγελία που θα γίνει όταν η σημερινή κυβέρνηση αποφασίσει να προκηρύξει εκλογές. Και αυτό διότι πίσω από την αντικατάσταση του ΕΝΦΙΑ από έναν φόρο περιουσίας κρύβεται το επιχείρημα ότι «υλοποιήθηκε η δέσμευση για κατάργηση του ΕΝΦΙΑ τουλάχιστον για μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ή και μερικά εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων».

 

3 Ακόμη και στο κοινωνικό τιμολόγιο της ΔΕΗ, με το που θα μπουν τα περιουσιακά κριτήρια, θα αυξηθεί το ποσό της επιδότησης του ρεύματος για τα φτωχότερα στρώματα, ενώ κάποιες δεκάδες χιλιάδες από τους περίπου 700.000 που είναι οι σημερινοί δικαιούχοι θα βρεθούν εκτός.

 

http://www.topontiki.gr/article/245780/kokkinos-synagermos-gia-tin-kathimerinotita