Φαρμακοβιομηχανίες: Να ’ταν μόνο οι μίζες…

Στις αρχές της δεκαετίας του ’10 πλήθαιναν τα οικονομικά ρεπορτάζ για την καθίζηση που δέχονταν οι φαρμακοβιομηχανίες στα οικονομικά τους στοιχεία. Η επιβολή των μνημονίων επέβαλε τη δραστική μείωση στη φαρμακευτική δαπάνη για το ελληνικό κράτος.

Τελείωνε έτσι μια μακρά περίοδος που το πάρτι εκατομμυρίων για τους εμπλεκόμενους όδευε προς τον τερματισμό του(;) και για την ακρίβεια του πράγματος προς την πρόσκαιρη αναστολή του. Τα διαβόητα σκάνδαλα των φαρμακοβιομηχανιών, εντός και εκτός Ελλάδας, δείχνουν επανειλημμένα την ισχύ τού συγκεκριμένου τομέα βιομηχανίας· ενός κλάδου που είναι δεύτερος σε κερδοφορία διεθνώς μετά την πολεμική βιομηχανία. Kαι οι δύο αυτοί, από κοινού, αποτελούν τους πλέον μιζαδόρικους τομείς για πολιτικούς, που κατέχουν θέσεις εξουσίας, διαχρονικά. Και ασφαλώς δεν αποτελεί μια «ελληνική περίπτωση», όποιος, μάλιστα, πιστεύει ότι «αυτά μόνο στην Ελλάδα γίνονται» θα πρέπει να αναθεωρήσει την άποψη του εάν παρακολουθήσει έστω και αποσπασματικά τον διεθνή τύπο.

Δεν είναι κουσούρι βαλκανικό ή ανατολίτικο, είναι μια δεδομένη και διαδεδομένη πρακτική που εφαρμόζεται σε κάθε κράτος, στα πλαίσια του «το ένα χέρι νίβει τ’ άλλο» (κράτος και κεφάλαιο), και διαφοροποιείται ως προς την ένταση και έκταση του. Κλασσικό παράδειγμα, αποτελεί η περίπτωση του Τζωρτζ Μπους τζούνιορ, ο οποίος έλαβε από τις φαρμακευτικές εταιρείες στην προεκλογική εκστρατεία του 2000, τρεις φορές περισσότερα χρήματα απ’ ό,τι ο αντίπαλός του. Διότι ως κυβερνήτης του Τέξας είχε στηρίξει την πιλοτική εφαρμογή προγράμματος χορήγησης αντιψυχωτικών και αντικαταθλιπτικών σε ηλικίες κάτω των 18 ετών. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα εφαρμόστηκε σε ομοσπονδιακό επίπεδο μετά την εκλογή του Μπους. Μετά την εκλογή του, ο Μπους προώθησε την υποχρεωτική εφαρμογή αυτού του προγράμματος σε ομοσπονδιακό επίπεδο, και στην χορήγηση αντικαταθλιπτικών και αντιψυχωτικών εκατομμυρίων συνταγών, ακόμα και σε νήπια κάτω των 2 ετών. «Όπως αποκαλύφθηκε, ανώτεροι υπάλληλοι και στελέχη σε κρίσιμα πόστα για την υλοποίηση του σχεδίου χορήγησης των φαρμάκων, έλαβαν χρήματα και δώρα από τις φαρμακευτικές εταιρείες προκειμένου να βεβαιώσουν την ορθότητα ενός σχεδίου, που δεν ήταν παρά μια δυσκόλως υποκρυπτόμενη προσπάθεια των φαρμακευτικών εταιρειών να επιτύχουν μια ευρύτερη αγορά για τα πανάκριβα αντικαταθλιπτικά και αντιψυχωτικά τους φάρμακα, αποκτώντας πρόσβαση, μέσω του υποχρεωτικού κυβερνητικού σχεδίου, σε περιοχές της ζωής των ανθρώπων που μέχρι τότε «δεν τους ανήκαν».[1]

Τον Σεπτέμβριο του 2019 δόθηκαν στη δημοσιότητα στις ΗΠΑ στοιχεία που δείχνουν ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες κατέκλυσαν την αγορά με 75 δισ. οπιοειδή χάπια την εξαετία 2006-2012. Οι φαρμακευτικές κατάφεραν να καθιερωθεί ο πόνος ως το πέμπτο ζωτικό σημάδι, μαζί με την πίεση, τη θερμοκρασία, τον σφυγμό και τον ρυθμό της αναπνοής. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι γιατροί δίνουν προτεραιότητα στην αντιμετώπιση του πόνου χορηγώντας οπιοειδή. Η Mallinckrodt, που πούλησε το 1/3 περίπου από αυτά τα χάπια, σε mail στελέχους της με στέλεχος της εταιρείας διανομής φαρμάκων KeySource Medical ανέφερε: «Συνέχισε να στέλνεις! Φεύγουν σαν τρελά! Έχουν εθιστεί σε αυτά». «Τα καταπίνουν σαν πατατάκια. Θα φτιάξουμε κι άλλα» του ανταπάντησε ο πρώτος.

Στην ίδια κατεύθυνση εντάσσεται και η πρακτική της αλλαγής ορίων σε εργαστηριακές εξετάσεις ή η νέα αξιολόγηση παλαιών ασθενειών και ο επανακαθορισμός νέων. Οι μικρές παιδικές ηλικίες και οι ηλικιωμένοι αποτελούν το μήλο της έριδος για τις φαρμακοβιομηχανίες. Τα «ζωηρά» παιδιά ταξινομούνται ως υπερκινητικά και με ελλειμματική προσοχή και η χορήγηση ριταλίνης –παραγώγου της αμφεταμίνης– είναι συνταγογραφημένη από επιστήμονες γιατρούς, ντήλερ ουσιαστικά και συνεργάτες της «φυλής» των ιατρικών επισκεπτών· η δουλειά αυτών είναι πως θα πείσουν το γιατρό να συνταγογραφεί τα σκευάσματά τους με την επιστημονική τεκμηρίωση της χορήγησης ταξιδιών σε σαλέ, συνεδρίων σε εξωτικούς προορισμούς με «όλα πληρωμένα» και άλλα δώρα.

Το κάθε σκάνδαλο Novartis δεν περιορίζεται και δεν αφορά μόνο τις μίζες υπουργών και άλλων πολιτικών προσώπων για την θέση που θα καταλάβει στην αγορά η χ ή ψ εταιρεία. Αφορά επί πλέον και εξ ίσου σημαντικά όλο το οικοδόμημα που λέγεται παραγωγή και εμπορία φαρμάκου διεθνώς. Ο γιατρός που συνταγογραφεί ψυχοφάρμακα για να λάβει τα bonus, ο πωλητής-ιατρικός επισκέπτης που για να πιάσει τα νούμερα γίνεται νούμερο, οι διοικητές των μονάδων υγείας, όλοι αυτοί αποτελούν τους κρίκους μιας αλυσίδας που την ενδιαφέρει μόνο το χρήμα και επ’ ουδενί η υγεία. Είναι δύσκολο να μην στηλιτεύσει κάποιος αυτές τις συμπεριφορές από άτομα που δεν είναι βεβαιωμένοι εξουσιαστές, ούτε δεν μπορούν να κάνουν διαφορετικά. Είναι επιλογή τους να χρησιμοποιούνται από το σύστημα για να βγάζουν μικρό ή μεγάλο παραδάκι και ας τοξικοεξαρτηθούν μερικοί έφηβοι από φάρμακα που βοηθούν τους μαθητές και φοιτητές στο διάβασμα για τις εξετάσεις. Και για να το πούμε και διαφορετικά, εάν οι πολιτικοί έπαιρναν τις μίζες τους αλλά δεν υπήρχαν πρόθυμοι γιατροί για να συνταγογραφούν καθ’ υπόδειξη, –ίσως– τα πράγματα να ήταν διαφορετικά. Αλλά αυτό απαιτεί πρώτιστα διαφορετικό κοινωνικό αξιακό κώδικα. Γιατί να λαδώσει κάποιος βιομήχανος κάποιο πολιτικό πρόσωπο εάν δεν λάμβανε την υπεραξία στις πωλήσεις από τα νοσοκομεία; Οι πολιτικοί μπορεί να θεσπίζουν με νόμους και με υπουργικές αποφάσεις αλλά στη περίπτωση του φαρμάκου είναι και εκείνοι οι επιστημονικοί φορείς που λαδώνουν το γρανάζι. Θα ήταν κάπως δύσκολο να στοκάρονται διαρκώς οι φαρμακαποθήκες των νοσοκομείων με φάρμακα που θα πετιούνταν, στη συνέχεια, στις χωματερές κάθε τρεις και λίγο. Εάν δεν απαξιωθεί πλήρως και σε βάθος το χρήμα, ο πλούτος, η «κοινωνική θέση» και η επίδειξη αυτών με υλικά αγαθά τότε πάντα θα υπάρχουν μικροί ή μεγάλοι μιζαδόροι για όλες τις θέσεις. Και θα παρατηρείται, επί πλέον, το φαινόμενο κάποιος να επικρίνει τη μίζα όχι επειδή υπάρχει αλλά γιατί ενδόμυχα καταριέται την «ατυχία» του να μην βρίσκεται στη κατάλληλη θέση για να την λάβει ή να την κομίσει.

Η πλειοψηφία των νέων φαρμάκων που παράγονται από τις φαρμακευτικές εταιρίες προσφέρουν από ελάχιστα έως και καθόλου στην κατεύθυνση της δημιουργίας νέων θεραπευτικών επιλογών. Τη δεκαετία 2005-2014, από τα 1.032 νέα φάρμακα και τις νέες θεραπευτικές χρήσεις παλαιότερων φαρμάκων που εισήχθησαν στη γαλλική αγορά μόνο 66 παρείχαν σημαντικά πλεονεκτήματα συγκριτικά με παλαιότερες θεραπείες, την ίδια στιγμή που περισσότερα από τα μισά αξιολογήθηκαν ως «τίποτα το καινούργιο» και 177 κατακρίθηκαν ως «απαράδεκτα», καθώς συνοδεύονταν από σοβαρές παρενέργειες και καθόλου πλεονεκτήματα.[2] Το καλοκαίρι του 2019 η γαλλική κυβέρνηση με αφορμή την έκθεση της HAS –Ανώτατη Υγειονομική Αρχή, για την εναλλακτική ιατρική– κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για την αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής για να δικαιολογούν κρατικές δαπάνες. Συμβουλεύει, λοιπόν, τη γαλλική κυβέρνηση, οι ομοιοπαθητικές θεραπείες να μην είναι πλέον επιλέξιμες δαπάνες για το εθνικό σύστημα αποζημίωσης φαρμάκων. Οι εταιρείες παραγωγής ομοιοπαθητικών φαρμάκων σε Γαλλία-Ελβετία σε κοινή δήλωσή τους σημείωναν, ότι η μέση τιμή του ομοιοπαθητικού φαρμάκου είναι μικρότερη από το ένα τρίτο της μέσης αποζημίωσης για τα υπόλοιπα φάρμακα, γεγονός που υποδηλώνει ότι η παύση της υποστήριξης στην ομοιοπαθητική σηματοδοτεί τη μετάβαση σε πιο δαπανηρές εναλλακτικές λύσεις. Σε συνέχεια αυτής της εξέλιξης, ιατρικοί φορείς της Γερμανίας ζήτησαν τη διακοπή της κρατικής χρηματοδότησης-επιστροφής φαρμακευτικής δαπάνης για τα ομοιοπαθητικά φάρμακα. Ο συγκεκριμένος τζίρος ανέρχεται σε 20 εκ. € σε σύνολο 40 δις € για τα υπόλοιπα φάρμακα, και ίσως και αυτός να είναι ο λόγος που ο γερμανός υπουργός υγείας δήλωσε ότι τα ασφαλιστικά ταμεία πρέπει να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν την ομοιοπαθητική.

Αλλά η επίθεση προς τις εναλλακτικές μορφές ιατρικής δεν γνωρίζει σύνορα. Πρόσφατα ο διευθυντής της Παιδιατρικής Κλινικής του Νοσοκομείου Metropolitan, Γεώργιος Τσόλας έγραφε στο fb: «Πρώτο κρούσμα και ΘΑΝΑΤΟΣ από ΔΙΦΘΕΡΙΤΙΔΑ στην Ελλάδα μετά από 28 χρόνια σε παιδί ηλικίας 8 ετών, παντελώς ΑΝΕΜΒΟΛΙΑΣΤΟ, χθες σε Νοσοκομείο Παίδων των Αθηνών. ΔΙΦΘΕΡΙΤΙΔΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΝ ΕΤΕΙ 2020!!! Ποιος να το φανταζόταν; Ιδού πού οδηγούν την κοινωνία οι ανεύθυνοι αρνητές των εμβολιασμών. Κρίμα για το παιδάκι, κρίμα για όλα τα παιδάκια που έχουν τόσο ανεύθυνους γονείς! Κρίμα και αμαρτία! Αναμένω επιτέλους να λάβουν θέση και δράση η Πολιτεία και ο Ιατρικός Κόσμος». Και αφού τα social media είχαν πάρει φωτιά και τα πληκτρολόγια δίκαζαν και καταδίκαζαν γονείς και κηδεμόνες για ανεύθυνη στάση ως μέλη –τάχα– του αντιεμβολιαστικού κινήματος, έρχονταν πληροφορίες και ενημερώσεις που δεν συνέδεαν με την ανάρτηση του επιφανούς επιστήμονα. Όποιος δεν ξημεροβραδιάζεται μπροστά από τις οθόνες των social media δεν θα ενημερωθεί για το ψεύδος της αρχικής ανάρτησης διότι απλούστατα η είδηση μετά δεν έπαιξε, πλην εξαιρέσεων. Τί και εάν το παιδί που διέμενε έως το 2015 στο Παράρτημα Αποθεραπείας & Αποκατάστασης Παιδιών με Αναπηρία της Βούλας, είχε κάνει όλα τα προγραμματισμένα εμβόλια, σύμφωνα με την καρτέλα ασθενή; Τί και εάν η οικογένεια του μικρού είχε καταφύγει αρχικά για νοσηλεία στο Metropolitan, αλλά παραπέμφθηκε στο Παίδων; Όπως περιγράφει η Ντάνυ Βέργου στην efsyn: «ο επιστήμονας έσπευσε να διαλαλήσει τον θάνατο του παιδιού, να κάνει δίκη προθέσεων και να σπείρει πανικό αφού το ιδιωτικό θεραπευτήριο είχε αρνηθεί τη νοσηλεία του μικρού… Αργότερα η ευθύνη για τον θάνατο του παιδιού μετατοπίστηκε στην αμέλεια των δημόσιων δομών όπου φιλοξενήθηκε ο μικρός μέχρι τα πέντε του χρόνια, πριν γίνει αναδοχή από μια οικογένεια». Τελικά στις 5/12/19, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας ενημερώθηκε από το Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (Public Health England), ότι η καλλιέργεια για τον μικροοργανισμό της διφθερίτιδας (Corynebacterium diphtheriae) σε βρογχικές εκκρίσεις ήταν θετική. Πρόκειται για τοξινογόνο στέλεχος με έκφραση της τοξίνης της διφθερίτιδας. Με απλά λόγια το παιδί και όλα τα εμβόλια είχε κάνει και από διφθερίτιδα προσβλήθηκε. Anyway, που λένε και οι αμερικάνοι…

Όπως είδαμε λοιπόν, κοινοί συμπαραστάτες και ομοτράπεζοι, για την επιτυχή λειτουργία της διαδικασίας, που αφορά την παροχή και διάδοση των φαρμάκων αποτελούν, σταθερά, πολιτικοί, σημαντική μερίδα ιατρών, καθηγητών Πανεπιστημίων, ερευνητών και φυσικά εκδοτών και δημοσιογράφων. Οι τελευταίοι πέραν από την επιλογή τού τί θα προβληθεί και δημοσιευθεί και τί θα αποκρυφθεί, έχουν μια πολύ καλή πηγή εσόδων από τα ένθετα περί Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης που συναντάμε σε όλες σχεδόν τις εφημερίδες, όπου διαφημίζονται οι εταιρείες για το κοινωνικό τους αποτύπωμα προβάλλοντας επί το πλείστον, άσχετα με τη παραγωγική τους διαδικασία ζητήματα.

Όπως εύστοχα σημειώνει ο Ν. Προγούλης, στο βιβλίο του «Ο κόσμος των πολυεθνικών “εκ των έσω„»: «Είναι, σαν να μπαίνουν τα ζώα ενός τσοπάνη και να ρημάζουν ένα καλλιεργημένο χωράφι κι αυτός για να δείξει την ευαισθησία του να ανάβει ένα κεράκι στην εκκλησία». Πρόσφατα ο Ν. Χατζηνικολάου την έπεσε στον Γ. Αλαφούζο για τη διαφήμιση που έπαιρνε και παίρνει από τη Novartis ο όμιλός του. Τον πείραξε, ίσως, που στο ένθετο Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη 2019, η Καθημερινή αφιέρωσε, με το αζημίωτο φυσικά, την 8η και 9η σελίδα της, για το «Όραμα και Ευθύνη για τον Ασθενή» που προβάλει η φαρμακοβιομηχανία. Ζήτησε και αυτός το κατιτίς του. Άλλωστε, στο πηγάδι κατούρησε…; Πάντως οι πληροφορίες ότι η Novartis του απέστειλε μερικά σκευάσματα σύγχρονων ηρεμιστικών φαρμάκων δεν επιβεβαιώνονται μέχρι στιγμής από το ρεπορτάζ…

Αναρχικός Πυρήνας Χαλκίδας
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ,φ. 200, Ιανουάριος 2020

[1]. Θ. Μεγαλοοικονόμου, 20.02.18, Εφημερίδα των Συντακτών.

[2]. Joel Lexchin, The Pharmaceutical Industry in Contemporary Capitalism, Monthly Review, Μάρτιος 2018.

via