Οι πέντε άξονες Τσίπρα για τη συνταγματική αναθεώρηση

Συντάκτης: efsyn.gr

Τα χαρτιά του άνοιξε ο πρωθυπουργός για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, τα δημοψηφίσματα, τις αρμοδιότητες των βουλευτών και όλα τα θέματα που άπτονται της συνταγματικής αναθεώρησης. Ο Αλέξης Τσίπρας περιέγραψε τις προτάσεις της κυβέρνησης, οι οποίες βασίζονται σε πέντε άξονες. Παράλληλα, ανέλυσε τη διαδικασία και το χρονοδιάγραμμα που θα ακολουθηθούν.

Ξεκινώντας την ομιλία του ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην επέτειο αποκατάστασης της δημοκρατίας, τονίζοντας ότι η χώρα πέρασε «από το κράτος των εθνικοφρόνων και τη διαίρεση στο κράτος δικαίου και τις εγγυήσεις της πολιτικής ελευθερίας».
«Όμως η διαδικασία της μεταπολίτευσης, όπως κάθε κοινωνική διαδικασία, ήταν αντιφατική. Οι κοινωνικοί αγώνες μετατράπηκαν σε αντιπαραθέσεις για την συντεχνιακή κατοχύρωση εγωιστικών συμφερόντων. Οι βασικές πολιτικές και ιδεολογικές διαχωριστικές γραμμές των πρώτων ετών της μεταπολίτευσης έδωσαν τη θέση τους στην τεχνοκρατική ιδεολογία. Στην ιδεολογία που αποδέχεται ότι οι λύσεις των κοινωνικών προβλημάτων  δεν μπορούν να αποτελούν θέμα πολιτικής αντιπαράθεσης ή οργανωμένης συμμετοχικής διαβούλευσης όλων των πολιτών», υπογράμμισε ο Αλέξης Τσίπρας.

Επισήμανε ότι ο κύκλος της μεταπολίτευσης κλείνει, προσθέτοντας ότι «η οικονομική κρίση ήταν τελικά το αποτέλεσμα της ήττας της μεταπολίτευσης».
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η απάντηση στα σημερινά προβλήματα είναι το «πέρασμα σε μια Νέα Μεταπολίτευση».
«Μια ευκαιρία για ένα νέο ξεκίνημα. Για την επαναθεμελίωση της δημοκρατίας, την διεύρυνση των ελευθεριών και της λαϊκής παρέμβασης. Για την ενίσχυση των κοινοβουλευτικών θεσμών πέρα και έξω από τις δουλείες του πελατειακού κράτους και των μηχανισμών του. Για την αποτελεσματική προστασία και διεύρυνση των κοινωνικών δικαιωμάτων σε μια κοινωνία που έχει δεχτεί αλλεπάλληλα χτυπήματα από την πολιτική της λιτότητας. Για την οικοδόμηση νέων θεσμών λαϊκής συμμετοχής και διαβούλευσης που θα παράξουν από την αρχή την έννοια του κοινού συμφέροντος, του κοινού καλού» είπε χαρακτηριστικά.
«Λάβαμε από τον ελληνικό λαό την εντολή: Να τελειώνουμε με το παλιό» συνέχισε ο πρωθυπουργός για να προσθέσει ότι «οι ευθύνες του πολιτικού συστήματος για την οικονομική και ηθική χρεοκοπία, είναι τεράστιες. Και ο μόνος τρόπος για να βγούμε από την κρίση, μια και καλή, είναι να τελειώνουμε με το παλιό. Να τελειώσουμε με αυτά που μας έφτασαν έως εδώ. Και πρώτα από όλα, να αλλάξουμε αυτό το κράτος».
«Για το Σύνταγμα που θα οδηγήσει σε μια νέα Ελλάδα. Την Ελλάδα του 2021. Για μια κοινωνία ευημερίας, δικαιοσύνης, ελευθερίας και ισότητας. Για μια Πολιτεία δημοκρατίας και αξιοπρέπειας» υπογράμμισε.

Συνταγματική αναθεώρηση σε πέντε άξονες

Οι προτάσεις της κυβέρνησης, όπως τις παρουσίασε ο Αλέξης Τσίπρας, κινούνται πάνω σε πέντε βασικούς άξονες.
Αναλυτικά:
Δέσμη αλληλοσυνδεόμενων μεταρρυθμίσεων στην αρχιτεκτονική του Πολιτεύματος

• η συνταγματική καθιέρωση της απλής αναλογικής
• η εποικοδομητική ψήφος δυσπιστίας, Η υποχρέωση δηλαδή η πρόταση δυσπιστίας εναντίον της κυβέρνησης, να συνοδεύεται και από πρόταση για νέο Πρωθυπουργό. Πράγμα που εξυπηρετεί το σκοπό της κυβερνητικής σταθερότητας
• προτείνουμε τη δυνατότητα εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από το κοινοβούλιο, μόνο αν εξασφαλίζεται η μέγιστη συναίνεση των δύο τρίτων της Βουλής στο πρόσωπό του σε δύο διαδοχικές ψηφοφορίες. Αν αποβούν άκαρπες, τότε η τρίτη ψηφοφορία θα ανήκει στο εκλογικό σώμα, που θα αποφασίζει την εκλογή του Προέδρου με καθολική ψηφοφορία που θα διεξάγεται ανάμεσα στους δύο πλειοψηφήσαντες υποψηφίους της τελευταίας ψηφοφορίας στο κοινοβούλιο. 
• Παράλληλα ανοίγουμε και τη συζήτηση για τις αρμοδιότητές του προτείνοντας μια λελογισμένη αύξηση των αρμοδιοτήτων του. Με στόχο να ενισχύσουμε το ρυθμιστικό, σταθεροποιητικό και εγγυητικό του ρόλο αλλά και για να εμπλέξουμε όποτε είναι αναγκαίο, τον ίδιο το λαό στη διαδικασία της εκλογής του, χωρίς όμως να διακόπτεται η θητεία της κυβέρνησης και να διαλύεται η Βουλή. Η λελογισμένη αύξηση των αρμοδιοτήτων μπορεί να ενισχύσει τον ρυθμιστικό ρόλο του Προέδρου χωρίς να αγγίζεται ο πυρήνας του Πολιτεύματος. Για παράδειγμα: Το δικαίωμα του Προέδρου να απευθύνεται στη Βουλή για σπουδαίο λόγο, να συγκαλεί το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών, αλλά και να παραπέμπει ψηφισμένο νόμο σε ειδικό γνωμοδοτικό όργανο, αποτελούμενο αποκλειστικά από δικαστές για να κρίνει επί της συνταγματικότητας του.
• Προτείνουμε να θεσμοθετήσουμε πρώτον τις θητείες για τους Βουλευτές, έτσι ώστε κανένας Βουλευτής να μην μπορεί να εκλέγεται για πάνω από δύο συνεχόμενες κοινοβουλευτικές περιόδους ή για οκτώ συνεχόμενα έτη.
• Και δεύτερον, την υποχρέωση Πρωθυπουργός, εκτός φυσικά των υπηρεσιακών, να ορίζεται αποκλειστικά αιρετός από το λαό, δηλαδή μόνο εν ενεργεία Βουλευτής

Ενίσχυση των θεσμών άμεσης δημοκρατίας

• Υποχρέωση κύρωσης με δημοψήφισμα, οποιασδήποτε συνθήκης μεταβιβάζει κυριαρχικές αρμοδιότητες του Κράτους. 
• Δυνατότητα διενέργειας Δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία και συλλογή άνω των 500.000 υπογραφών για εθνικά θέματα. 
• Δυνατότητα διενέργειας Δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία και συλλογή άνω του 1 εκατομμυρίου υπογραφών, για ψηφισμένο νόμο, με εξαίρεση νόμους που αφορούν τα δημοσιονομικά.
• Δυνατότητα διενέργειας Δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία και συλλογή άνω του 1 εκατομμυρίου υπογραφών για  νομοθετική πρωτοβουλία από τους ίδιους τους πολίτες.

Ενίσχυση του κράτους δικαίου
Στόχος μας εδώ είναι να εξασφαλίσουμε την απαιτούμενη ισορροπία μεταξύ της αρχής της διάκρισης των εξουσιών, της ταχύτητας στην απονομή της δικαιοσύνης, της ασφάλειας δικαίου αλλά και του σεβασμού των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων

• Σε ό,τι αφορά τον συνταγματικό έλεγχο - και επειδή πολύς λόγος έχει γίνει για την συγκρότηση Συνταγματικού δικαστηρίου που θα αντικαταστήσει τον δίαχυτο και παρεμπίπτοντα συνταγματικό έλεγχο των δικαστηρίων κάθε βαθμού. Εδώ χρειάζεται  προσοχή και σε βάθος συζήτηση. Διότι δεν μπορούμε να μετατρέψουμε τον δικαστή σε νομοθέτη. Την ίδια στιγμή όμως δεν μπορούμε παρά να αναγνωρίσουμε την ανάγκη για ασφάλεια δικαίου αλλά και για ταχύτητα στην απονομή της δικαιοσύνης σε έναν κόσμο που διαρκώς μετασχηματίζεται. Πρέπει, λοιπόν, να βρεθεί η χρυσή τομή. Η θεσμοθέτηση ενός ειδικού γνωμοδοτικού οργάνου, αποτελούμενου αποκλειστικά από δικαστές των Ανώτατων Δικαστηρίων που σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μετά από πρόταση του ΠτΔ ή της Κυβέρνησης ή 120 Βουλευτών θα γνωμοδοτεί επί ψηφισμένου νομοσχεδίου εντός συντομότατης μάλιστα προθεσμίας, βρίσκει το απαιτούμενο σημείο ισορροπίας μεταξύ των αρχών που θέλουμε να υπηρετήσουμε.

Ενίσχυση, όμως, του Κράτους Δικαίου σημαίνει και απαρέγκλιτη τήρηση της αρχής της ισότητας μεταξύ των πολιτών. Σημαίνει ότι δεν μπορούμε να επιτρέψουμε ρυθμίσεις που έχουν μετατρέψει Υπουργούς και Βουλευτές σε κάστα που απολαμβάνει ειδικά προνόμια και λειτουργεί ανεξέλεγκτα.

• Κατάργηση βουλευτικής ασυλίας, ίδια ποινική αντιμετώπιση με τους πολίτες, δυνατότητα εξαίρεσης μόνο με για σχετικές με την άσκηση των καθηκόντων κατηγορίες.
• Θα τροποποιηθεί ριζικά η κατάπτυστη διάταξη που ρυθμίζει τα περί της ευθύνης των Υπουργών.
• Για τις ανεξάρτητες αρχές: Η τεχνοκρατική ιδεολογία έχει αποθεώσει τη λειτουργία τους και επιθυμεί διακαώς την διαρκή διεύρυνση των αρμοδιοτήτων και των εξουσιών τους. Με δεδομένη βέβαια την ολοένα και πιο τεχνική φύση της άσκησης της εξουσίας δεν αμφισβητώ την αναγκαιότητα ύπαρξης Ανεξάρτητων Αρχών. Ανεξαρτησία δεν σημαίνει όμως και πλήρης απουσία κοινοβουλευτικού ελέγχου. Αντικείμενο του διαλόγου ο τρόπος ελέγχου των ανεξάρτητων αρχών. Σκεπτικοί με τον πολλαπλασιασμό τους. Οι Ανεξάρτητες Αρχές να συγκροτούνται με μικρότερες πλειοψηφίες σε περίπτωση που τα 4/5 δεν συγκεντρωθούν σε συγκεκριμένη προθεσμία.

Και πάνω από όλα είναι ανάγκη να τροποποιηθεί ριζικά η διάταξη που ρυθμίζει τα περί της ευθύνης των Υπουργών.
Σχέσεις Κράτους-Εκκλησίας
Γνωρίζουμε όλοι καλά ότι πρόκειται για εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα. Ρητή κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του Κράτους με διατήρηση όμως για ιστορικούς και πρακτικούς λόγους της αναγνώρισης της Ορθοδοξίας ως κρατούσας θρησκείας.
Κοινωνικά δικαιώματα

• ρητή απαγόρευση άρσης του δημόσιου ελέγχου των αγαθών του νερού και της ηλεκτρικής ενέργειας. 
• σαφής και αποτελεσματική κατοχύρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων ως του μοναδικού μέσου για τον προσδιορισμό του μισθού. Συνταγματική κατοχύρωση της υποχρεωτικότητας της διαιτησίας.

Ο Αλέξης Τσίπρας έκανε λόγο για έναν σκληρό πυρήνα μεταρρυθμίσεων που στοχεύουν στην εμβάθυνση της δημοκρατίας, τη δημιουργία θεσμών διαβούλευσης και και την επίλυση συγκεκριμένων κοινωνικών αντιθέσεων με θετικό πρόσημο για την κοινωνική πλειοψηφία.
«Ο δημόσιος διάλογος, η διαβούλευση των πολιτών και η κοινοβουλευτική διαδικασία είναι βέβαιο ότι θα αναδείξουν και άλλα ζητήματα. Και είναι αυτό ακριβώς στο οποίο προσβλέπουμε. Σήμερα δεν ήρθαμε εδώ για να κλείσουμε τις προτάσεις μας. Αλλά για να ανοίξουμε με τις προτάσεις αυτές έναν πολύ ουσιαστικό και γόνιμο διάλογο με τους πολίτες» είπε καταλήγοντας ο πρωθυπουργός.

Με το βλέμμα στο 2017

Ο πρωθυπουργός ανέλυσε και τον τρόπο με τον οποίο θα πραγματοποιηθεί η διαδικασία προς τη συνταγματική αναθεώρηση.
«Ο συντηρητικός κόσμος, το παλιό πολιτικό σύστημα αλλά και η τεχνοκρατική ελίτ θέλει να περιορίσει την διαδικασία της αναθεώρησης στα στενά πλαίσια του Κοινοβουλίου» είπε ο Αλέξης Τσίπρας και επισήμανε ότι «θέλουμε μια διαδικασία που θα εμπλέκει, θα οργανώνει, θα κινητοποιεί τους πολίτες. Μια διαδικασία ενεργού συμμετοχής των πολιτών και όχι μια διαδικασία περιορισμένη, στους τέσσερις τοίχους της Ολομέλειας της Βουλής».
Το χρονοδιάγραμμα:

• Το Σεπτέμβριο θα ανακοινωθεί η σύνθεση μιας οργανωτικής επιτροπής που θα αναλάβει την διεξαγωγή μιας πλατιάς, ανοιχτής διαδικασίας διαλόγου σε πανεθνική κλίμακα. 
• Σε πρώτη φάση: συζητήσεις για την αναθεώρηση σε όλους τους δήμους της χώρας με τη συμμετοχή επιστημονικών και κοινωνικών φορέων, κινήσεων πολιτών και συλλογικοτήτων αλλά και μεμονωμένων πολιτών. Και σε αυτή την προσπάθεια προσβλέπουμε στην βοήθεια και τη στήριξη από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. 
• Σε δεύτερη φάση: τα συμπεράσματα από την δημόσια αυτή να συγκεντρωθούν με την διοργάνωση 13 συνελεύσεων σε κάθε περιφέρεια της χώρας.
• Δημιουργία ειδικής ιστοσελίδας όπου όλοι οι πολίτες θα έχουν την δυνατότητα να καταθέσουν τις προτάσεις τους, τις συμφωνίες και τις αντιρρήσεις τους.
• Μετά το τέλος της μεγάλης αυτής διαβούλευσης, την Άνοιξη του 2017, η Οργανωτική Επιτροπή θα συγκεντρώσει τα αποτελέσματα του διαλόγου και θα παραδώσει την έκθεσή της σε όλα τα πολιτικά κόμματα, που από κει και πέρα θα πάρουν την σκυτάλη για να εκκινήσει η κοινοβουλευτική διαδικασία, όπως ακριβώς ορίζεται από το άρθρο 110 του Συντάγματος και τον κανονισμό της Βουλής