Αγαπημένε μου Πιτσιρίκο, γεια σου και πάλι από τα πολύ βορειότερα από τα βόρεια, ναι ξέρω πως έχει και βορειότερα αλλά υπάρχει καιρός ακόμα να τον δούμε όλο τον πλανήτη.
Δεν έχω καμιά αστεία ιστορία αλλά ούτε και πολλά να σχολιάσω από την επικαιρότητα, εκτός από δύο θανατικά που βρήκαν σε μεγάλη ηλικία δύο πολύ επιτυχημένους ανθρώπους.
Ο ένας ήταν ο Ingvar Kamprad, ιδρυτής της ΙΚΕΑ, γνωστός περισσότερο από οτιδήποτε αλλό για τα ότι τα πολλά φράγκα, υπερβολικά πολλά για τα δεδομένα εμάς των υπόλοιπων, δεν τον εμπόδιζαν να ταξιδεύει σε οικονομική θέση και όχι μπίζνες.
Ζώντας στην Σουηδία τα τελευταία χρόνια, ανακάλυψα πως η περιοχή από την οποία καταγόταν ο μακαρίτης, την Småland, είναι φημισμένη για τους τσιγκούνηδες που εξάγει στην υπόλοιπη χώρα.
Γενικά, δεν θα υπεραναλύσω το οικονομικό μοντέλο όλων αυτών των γιγάντιων εταιρειών που από τη μια πλευρά κάνουν μια σειρά προϊόντων οικονομικά προσιτά σε κοινωνικές τάξεις που σε κάποια προηγούμενη ιστορική περίοδο δεν θα τα έβλεπαν ούτε με το τηλεσκόπιο, και από την άλλη στύβουν το εργατικό δυναμικό στην πρέσα και αποκτούν τεράστια οικονομική δύναμη σε βαθμό που επηρεάζουν την οικονομική πολιτική ολόκληρων κρατών.
Με μια πρόταση: δεν μπορεί να κερδίζουν όλοι σε ένα παιχνίδι, οπότε τα δισεκατομμύρια που μαζεύουν αυτοί βγαίνουν από τις τσέπες άλλων.
Απλή αριθμητική, όσο και να προσπαθούν να κρύψουν τα σχήματα-πυραμίδες πίσω από οικονομικές θεωρίες που τα παρουσιάζουν σαν την πολυπόθητη ανάπτυξη της ελεύθερης οικονομίας με την οποία μας τα κάνουν μπαλόνια.
Αλλά αυτά για τις πολυεθνικές.
Όμως εγώ ήθελα να γράψω τελικά για την Ursula Le Guin, μια μεγάλη απώλεια για την παγκόσμια λογοτεχνία που προσωπικά πιστεύω ότι δυστυχώς δεν διαβάζεται όσο θα έπρεπε.
Τα μυθιστορήματά της κινούνταν κυρίως στο είδος της επιστημονικής φαντασίας αλλά και σε μαγικούς κόσμους.
Πάντα με πολιτική ανάλυση, πάντα με προσπάθεια διείσδυσης στην ανθρώπινη ψυχή και στη μαγεία που κυβερνά τους κόσμους.
Πολλές φορές γράφεις πως μέσα στα χρόνια της κρίσης και της παρακμής -που προηγούνταν της κρίσης φυσικά αλλά δεν ενοχλεί κανέναν όταν η κοιλιά είναι γεμάτη- δεν γράφτηκε ούτε ένα λαϊκό τραγούδι της προκοπής.
Για εμένα η απάντηση βρίσκεται σε μια από τις κεντρικές ιδέες μιας σειράς διηγημάτων της Le Guin.
Σε έναν φανταστικό κόσμο οπού υπάρχουν μάγοι, και η μαγεία ασκείται κυρίως με έναν τρόπο: με το να γνωρίζει κανείς το πραγματικό όνομα των πραγμάτων και των πλασμάτων, μπορεί να τα διατάζει ή να τα επηρεάζει.
Το πρόβλημα είναι πως μας έχουν αφαιρέσει την ικανότητα να καλούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς τι ορίζει ο κόσμος σαν ελευθερία, επιτυχία, φιλία κ.ο.κ.
Μας έχουν ταΐσει ορισμούς για ιδέες, αξίες και αντικείμενα που είναι τελείως παραπλανητικές και, όταν η πραγματικότητα μας σφαλιαρίζει με τις αντιθέσεις και τα αδιέξοδά της, είτε δεν καταλαβαίνουμε είτε αρνούμαστε να αναγνωρίσουμε το λάθος.
Το δεύτερο, κυρίως, γιατί δεν εμπιστευόμαστε αυτό που μας λέει η φωνή που ουρλιάζει μέσα μας, προσπαθώντας να μας κάνει να αλλάξουμε πορεία, αλλά την αριθμητική υπεροχή του κοπαδιού που είναι πεπεισμένο πως, αφού το κάνουν έτσι, δεν γίνεται να κάνουν λάθος όλοι.
Μας κλέψαν τις λέξεις Πιτσιρίκο μου, και αυτές που μας άφησαν τις διαστρέβλωσαν τόσο πολύ που όσο και να τις προφέρεις η μαγεία δεν συντελείται.
Δεν μπορούμε να κάνουμε τα ξόρκια να λειτουργήσουν.
Δεν μπορούμε πλέον να διηγηθούμε ιστορίες και να πάρουν κάποια μορφή στο μυαλό του κόσμου γιατί κανείς δεν ξέρει τις λέξεις. Ούτε αυτός που λέει την ιστορία αλλά ούτε αυτός που την ακούει.
Τα τραγούδια -εκτός από μουσική (άλλο είδος μαγείας, το αγαπημένο μου γιατί ανοίγει άλλες πύλες)- θέλουν λέξεις.
Επειδή έχουν λιγότερες από μια ιστορία ή ένα διήγημα, ο μάγος που πλέκει το ξόρκι πρέπει να είναι πραγματικά ικανός στο να βρει αυτές που θα κάνουν τον ιστό αρκετά δυνατό ώστε να αιχμαλωτίζει μυαλά και καρδιές.
Πώς να το κάνει κανείς, όταν ακόμα και η λέξη “τραγούδι” δεν λειτουργεί ώστε να καλέσει το πραγματικό τραγούδι αλλά κάτι άλλο, μια κακή απομίμηση;
Θα σκεφτεί, φυσικά, κάποιος πως η μουσική είναι τέχνη και η τέχνη είναι θέμα αισθητικής, μπορεί να είναι απλά ψυχαγωγία κλπ.
Αρκεί, βέβαια, να σκεφτεί κανείς πως στην προηγούμενη πρόταση, όλες οι λέξεις μπορούν να είναι το σωστό ή το λάθος όνομα για κάτι.
Αισθητική και ψυχαγωγία μπορεί να σημαίνουν διαφορετικά πράγματα.
Αν είναι το σωστό όνομα για τη σωστή έννοια, το ξόρκι θα δουλέψει.
Αλλιώς, παίζει να συγχέεται η αισθητική με ακαλαισθησία και η ψυχαγωγία με την αποχαύνωση.
Φυσικά και δεν βρίσκω λογικό το να επιβληθεί η δική μου ή οποιουδήποτε άλλου έννοια σαν αξίωμα στο τι είναι αισθητική και τι ψυχαγωγία, τι είναι φίλοι και τι επιτυχία ή ευτυχία.
Παρηγορούμαι, όμως, με το πως κάποιοι δεν χρειάζονται να έχουν πενήντα χιλιάδες άγνωστους φίλους στο φατσοβιβλίο και να μην καταλαβαίνουν γιατί αισθάνονται απόλυτη μοναξιά.
Πως κάποιοι, όταν ακούν ένα όμορφο τραγούδι ή βλέπουν κάτι το οποίο θεωρούν όμορφο, ένα τοπίο, έναν πίνακα, ένα πλάσμα, αισθάνονται να τους πλημμυρίζει ικανοποίηση, σαν να είναι μέρος τους.
Δεν έχω αμφιβολία πως, σε αυτές τις περιπτώσεις, η μαγεία της ζωής και του νοήματος των λέξεων, των πραγματικών ονομάτων, λειτουργεί ακόμα.
Αν έχεις ονομάσει σωστά τα πράγματα στο μυαλό σου, τότε το ξόρκι λειτουργεί και ο ιστός του απλώνεται χωρίς να το καταλάβεις και σε περιτυλίγει, κάνοντας σε κομμάτι σε κάτι πολύ μεγαλύτερο.
Στέλνω την αγάπη μου, θέλω να πιστεύω πως έχω διαλέξει το σωστό όνομα για αυτό, από την Σκανδιναβία
Βασίλης
(Αγαπητέ Βασίλη, μας έκλεψαν τις λέξεις, οπότε μας έκλεψαν και τις σκέψεις. Αυτό έχει συμβεί. Επίσης, βλέπω μια επιστροφή στο άσπρο-μαύρο. Τίποτα ενδιάμεσα. Καμία δεύτερη σκέψη. Στο τέλος, θα πρέπει να σκεφτόμαστε όλοι σαν χρυσαυγίτες. Δηλαδή, να μην σκεφτόμαστε. Λείπει η μαγεία από τις ζωές μας αλλά είναι αδύνατον να την βρούμε στις οθόνες των υπολογιστών. Η μαγεία είναι παντού αλλού, εκτός από εκεί. Βασίλη, δεν ξέρω τι γίνεται στη Σουηδία αλλά στην Ελλάδα, αν δεν είσαι ξεπουλημένος σε κόμματα ή ολιγάρχες, δεν μπορείς να εκφέρεις άποψη. Πρέπει με κάποιον να είσαι. Πρέπει κάποιος να σε πληρώνει, για να έχεις άποψη. Την άποψη του αφεντικού σου. Στην Ελλάδα σε σέβονται μόνο αν είσαι ξεπουλημένος. Καθόλου περίεργο λοιπόν που δεν υπάρχουν νέα τραγούδια, βιβλία, θεατρικά έργα, που να αφορούν τους ανθρώπους. Και καθόλου περίεργο, που η σημερινή Τέχνη στην Ελλάδα περνάει απαρατήρητη από τους άλλους λαούς. Βέβαια, εδώ οι καλλιτέχνες αλληλοαποθεώνονται και είναι όλοι πάρα πολύ Μεγάλοι και Σπουδαίοι. Ο ιδιοκτήτης των IKEA μου ήταν συμπαθής επειδή ήταν ο εαυτός του. Ήταν και φίλος των ναζί στα νιάτα του. Εντάξει, θα ήταν περίεργο να μην ήταν.Τα βιβλία της Ursula Le Guin δεν τα έχω διαβάσει -δεν διαβάζω το συγκεκριμένο είδος λογοτεχνίας- αλλά θα διαβάσω ένα βιβλίο της το καλοκαίρι. Να είσαι καλά, Βασίλη. Την αγάπη μου.)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το blog ΟΛΑ ΛΑΘΟΣ ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει σχετικά σε άρθρα που αναδημοσιεύονται από διάφορα ιστολόγια. Δημοσιεύονται όλα για την δική σας ενημέρωση.