Ο άνθρωπος, η φύση, οι σεισμοί *

Ο καταστρεπτικός σεισμός σε Τουρκία και Συρία συγκλόνισε ολόκληρο τον κόσμο. Έδειξε ταυτόχρονα και τη μεγαλοψυχία του ελληνικού λαού, που εκδήλωσε μεγάλο ενδιαφέρον και συγκίνηση, κινούμενος για άλλη μια φορά στην τροχιά της αλληλεγγύης και βοήθειας προς τους πληττόμενους πληθυσμούς των δύο χωρών.

Το στοιχείο της μεγάλης καταστροφής που μπορεί να έλθει απροειδοποίητα, οποιαδήποτε στιγμή, και το στοιχείο του τραγικού που επιφέρει όταν συμβεί, δεν μπορεί παρά να ταρακουνήσουν βαθιά την ανθρώπινη ύπαρξη. Δεν μπορεί να αυτοεξαιρεθεί καμία χώρα και περιοχή, κανένας λαός από την πιθανότητα μιας τέτοιας καταστροφής. Οι σεισμοί είναι μια κατηγορία απροειδοποίητων καταστροφών (ως ένα ορισμένο βαθμό απροειδοποίητων, αφού οι σεισμικές ζώνες είναι γνωστές) που κάθε τόσο πλήττουν σκληρά διάφορες χώρες (π.χ. Χιλή, Ιαπωνία, Νεπάλ, Περσία, Τουρκία, ΗΠΑ, Αϊτή κ.λπ.).

Παραμένει ως ερώτημα πόσο αδύναμος είναι ο άνθρωπος απέναντι στις δυνάμεις της φύσης. Ή, τοποθετημένο αλλιώς, πόσο αλαζονικά και απερίσκεπτα πορεύεται, αδιαφορώντας για μια πιο ισορροπημένη συνύπαρξη κοινωνίας και φύσης.

Θα αναφερθούμε στο παράδειγμα της Ιαπωνίας: από πολύ παλιά υπήρχε μια γνώση για ελαφριές, ξύλινες κατά βάση κατασκευές, που είχαν μεγάλη ανθεκτικότητα και στους σεισμούς. Η ανάπτυξη που ακολούθησε, από τον 19ο αιώνα και μετά, έδωσε κεντρική θέση στις βαριές κατασκευές. Και παρόλο που η Ιαπωνία θεωρούνταν η πιο προχωρημένη χώρα σε μελέτες και παραδείγματα αντισεισμικής προστασίας, δεν μπόρεσε να αποφύγει τις καταστροφές από τον πολύ μεγάλο σεισμό του 2011 και το επακόλουθο τσουνάμι που χτύπησε το πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκουσίμα, προκαλώντας μια ραδιενεργή απειλή την οποία μέχρι σήμερα οι «ειδικοί» αδυνατούν να διαχειριστούν. Μάλιστα αποκρύπτουν ότι η καταστροφή προκλήθηκε διότι κατασκευάστηκε ένα επιεικώς ανεπαρκές τείχος προστασίας, αφού θεωρούσαν «απίθανο» ένα σεισμό 9,1 Ρίχτερ κι ένα τόσο ψηλό τσουνάμι…

Επομένως, έχουμε λάβει πολλές προειδοποιήσεις. Αλλά η άναρχη ή και σχεδιασμένη ανάπτυξη και πολεοποίηση με μοναδικό κριτήριο το κέρδος, όπως και οι περιορισμένες πολιτικές προστασίας των πληθυσμών από καταστροφές κάθε είδους, οδηγούν στο να πληρώνει κυρίως η φτωχολογιά τεράστιο κόστος σε ανθρώπινες τραγωδίες. Ξεχάστηκε ήδη η περίπτωση της Αϊτής, όπου ένας σεισμός 7 Ρίχτερ προκάλεσε το 2010 σχεδόν 300.000 θανάτους, καθώς φτωχικές κατοικίες και καταστήματα δίχως καμιά πρόβλεψη ασφαλείας και αντοχής κατέρρευσαν σαν τραπουλόχαρτα – όπως συνέβη και τώρα.

Η αλαζονεία του ανθρώπου απέναντι στη φύση (υπό τις καπιταλιστικές σχέσεις – διότι παλιότερες κοινωνικές μορφές οργάνωσης τη σεβόντουσαν περισσότερο) έχει μεγάλο μερτικό για τις απώλειες και το κόστος που πληρώνει η ανθρωπότητα εξαιτίας τέτοιων φαινομένων.

Η τάση για ισχύ, η ώθηση που θέλουν κάποιες ελίτ να αποκτήσουν μέσω της πυρηνικής ενέργειας (και της πυρηνικής βόμβας) ιδιαίτερα σε σεισμογενείς περιοχές, όπως είναι η Τουρκία, μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερες καταστροφές στην ευρύτερη περιοχή – με βλάβες που δεν θα αποκατασταθούν σε βάθος πολλών αιώνων. Στην Τουρκία αυτήν τη στιγμή κατασκευάζονται 3 πυρηνικά εργοστάσια. Το ένα εξ αυτών, στο Ακούγιου, είναι πολύ κοντά στην περιοχή που έγινε ο σεισμός, απέναντι από την Κύπρο… Πέρα από τη μεγάλη αλληλεγγύη προς τους πληγέντες, πρέπει να προβληθεί λοιπόν και η απαίτηση να σταματήσει κάθε κατασκευή και λειτουργία πυρηνικού εργοστασίου στην περιοχή.

Ο άνθρωπος, οι κοινωνίες και η φύση πρέπει να αποκτήσουν άλλες μεταξύ τους σχέσεις. Είναι παραπάνω από αναγκαίο, ώστε και οι φυσικές καταστροφές να έχουν μικρότερες επιπτώσεις, αλλά και να μην καταστρέφεται η φύση, η βιοποικιλότητα, η ζωή πάνω στη Γη από την αχαλίνωτη, ξέφρενη δράση των δυνάμεων του κεφαλαίου και των ισχυρών του πλανήτη – που νομίζουν ότι οι ίδιοι είναι «πανίσχυροι» και «προστατευμένοι». Η καπιταλιστική αλαζονεία και η γεωπολιτική ισχύς δεν μπορούν να συγκρατήσουν τις στοιχειακές αντιδράσεις της φύσης. Αδυνατούν να εξασφαλίσουν μια αρμονική, ισορροπημένη ανάπτυξη και συνύπαρξη των 8 δισεκατομμυρίων ανθρώπων που, για να μπορούν να υπάρξουν, οφείλουν να βρουν μια νέα σχέση εντός της ίδιας της κοινωνίας, και ανάμεσα στις κοινωνίες και τη φύση. Το θέμα έχει τεθεί τα τελευταία 100 χρόνια με έντονο, δραματικό και συχνά τραγικό τρόπο. Μια νέα συνείδηση πρέπει να διαποτίσει την ανθρωπότητα. Τα προειδοποιητικά σημάδια το έχουν θέσει με σαφήνεια!

* editorial από τον 'Δρόμο' που κυκλοφορεί

Πηγή: edromos.gr

via