Μέλλον από το παρελθόν;

Η Μαρξιστική σκέψη και θεωρία θεωρούσαν και θεωρούν ότι στην εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών το επόμενο στάδιο από τον καπιταλισμό είναι ο σοσιαλισμός. Είτε με επαναστατική μετάβαση είτε με μεταρρυθμιστική, λογική εξέλιξη είναι ο σοσιαλισμός. 

Η λογική εξέλιξη.

Με τη δημιουργία των εργατικών κρατών και των λαϊκών δημοκρατιών καθώς και με την έκρηξη των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων η εξέλιξη προς τον σοσιαλισμό φάνηκε για αρκετές δεκαετίες αναπόφευκτη.

Όμως, όπως διαρκώς στο παρελθόν αποδεικνύεται, η λογική των ανθρώπων συχνά δεν συμβαδίζει με τη λογική της Ιστορίας.

Αποδείχθηκε επίσης τοις πράγμασι ότι η διαμόρφωση του νέου ανθρώπου που απαιτείται για τη λειτουργία του σοσιαλισμού, είναι πολύ πιο δύσκολη από τη λειτουργία του επί αιώνες ανθρώπου που νιώθει (μάλιστα αταβιστικά) ότι η φυσική τάξη των πραγμάτων είναι η ζούγκλα, δηλαδή ο καπιταλισμός.

Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, την υποχώρηση της Αριστεράς διεθνώς και τον εκφυλισμό των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων ο καπιταλισμός έμεινε μόνος του, κυρίαρχος και ανίκανος να αντιμετωπίσει τον εαυτόν του – και τα έργα του.

Μέσα σε λίγες δεκαετίες η συσσώρευση του πλούτου σε λίγους, η εφιαλτική ανισοκατανομή του ανθρώπινου προϊόντος, η υποβάθμιση της ζωής των μαζών, η λεηλασία του πλανήτη, ο πόλεμος και η αποβλάκωση του πολιτισμού πήραν βιβλικές διαστάσεις.

Προς αντιμετώπιση των τοξικών συνεπειών της λειτουργίας του, ο πανέξυπνα ηλίθιος καπιταλισμός για να συνεχίσει να πηγαίνει μπροστά έκανε ένα βήμα πίσω, προς τη φεουδαρχία.

Έτσι, πλέον διαμορφώνεται η μετα-δημοκρατία, μια τυραννία δηλαδή όπου οι αστικοί θεσμοί χρειάζονται πλέον για τη διακυβέρνηση των κρατών. Δημιουργείται μια αδιαμεσολάβητη από πολιτικούς διακυβέρνηση των εταιρειών επί των κρατών, με τη δική τους ιεραρχία σε παγκόσμια βάση.

Ταυτοχρόνως δημιουργείται ο μετα-άνθρωπος, ένα ρομποτοειδές (ή ανθρωποειδές, αν προτιμάτε), χωρίς μνήμη, που θα μπορεί να είναι ή πελάτης ή κολίγος των Δυνατών. Που θα ανήκει (αυτή θα είναι πλέον η νέα κοινότητα) στις πολλές μορφές της αδιαμεσολάβητης διακυβέρνησης των εταιρειών παντού. Στο σχολείο, στα ΜΜΕ, στις ΜΚΟ, παντού. Όποιος δεν μπαίνει σε αυτήν την ιεραρχία γίνεται παρίας (οικονομικά και κοινωνικά) ενώ όποιος μπαίνει γίνεται ένας ασφαλής ραγιάς, χαμηλόμισθος ή υψηλόμισθος, αλλά πάντως στο μαντρί. Του φόβου, της εξάρτησης, της ακύρωσης.

***

Σε αυτό το πλαίσιο η Δύση αυτοκαταστρέφεται. Επιστρέφει στο σκοτεινό της παρελθόν της εποχής των δασών, μάλιστα με την υποδόρια ευχαρίστηση των μαζών όταν παραιτούνται από τα δύσκολα και αναθέτουν στον Αφέντη την προστασία τους, γλυτώνοντας έτσι (τάχα) από τα έργα του.

Μια ματιά στο πολιτικό προσωπικό που διοικεί τα κράτη σε Δύση (και Ανατολή), μια ματιά στα κυρίαρχα ιδεολογήματα (από τον πολυπολιτισμό έως τον μεταμοντερνισμό), μια ματιά στις πολιτικές επιλογές των (πρώην;) πολιτών σε μαζική κλίμακα αρκούν για να σχηματοποιηθεί μπροστά στα μάτια μας ένας τρόπος ζωής ζωώδης, βλακώδης, τυχάρπαστος, κενός και κινδυνώδης. Διότι η τύχη των μαζών αφίσταται πλέον από τις ίδιες όλο και πιο πολύ.

***

Συμπέρασμα – διακινδυνεύω ένα τέτοιο. Η ταξική πάλη, αν όσον εξελίσσεται, δεν διαμορφώνει ταυτοχρόνως έναν «μορφωμένον άνθρωπο» (για να το πω απλά) θα κάνει κύκλους ανάμεσα σε προσωρινές επιτυχίες και διαρκείς αποτυχίες.

Ακόμα και ο σοσιαλισμός, όσον υπήρξε, παραβλέποντας το αυτονόητο της ηθικής του, υπέσκαψε την επικράτηση των ανθρώπων στα ανθρώπινα. Την κατάργηση δηλαδή της εκμετάλλευσης του ανθρώπου απ’ τον άνθρωπο.

Το ερώτημα επανέρχεται (ουδέποτε έφυγε) σε ένα τοπίο πιο δασύτριχο από ποτέ, με τη φεουδαρχία ενός τεχνοφασισμού να διαμορφώνεται. Επανέρχεται όμως (ουδέποτε έφυγε) και το ερώτημα της στάσης των ανθρώπων απέναντι σε όλο αυτό. Οι άνθρωποι έχουν ανατρέψει στο παρελθόν πολλές δυστοπίες κι έχουν στη συνέχεια υποταγεί ξανά σε αυτές, τις ίδιες ή τις παραλλαγές τους.

Επ’ αυτού λοιπόν έχει συσσωρευθεί αρκετή μνήμη (Ιστορία) με το μέλλον, προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, εγγύς.

ΣΤΑΘΗΣ Σ.
12•Χ•2023

πηγή