Ο πλανήτης των πιθήκων

Του Κωνσταντίνου Μπλάθρα από την Ρήξη φ. 135

Πρέπει από την αρχή να πω ότι το κατ’ εξοχήν πολιτικό είδος του χολιγουντιανού κινηματογράφου είναι οι ταινίες φαντασίας ιδιαίτερα εκείνες της επιστημονικής φαντασίας. Λειτουργώντας ως παραβολές του σύγχρονου κόσμου, η κατ’ εξοχήν μεταφορά τους είναι η προβολή σε ένα μακρινό μέλλον της πολιτικοκοινωνικής συνθήκης του παρόντος.

Πάνω σε αυτή την προβολή τοποθετούνται και κρίνονται έμμεσα, αλλά άμεσα– τα επίκαιρα πολιτικά ζητήματα των ημερών. Δεν είναι τυχαίο που αυτή η ίδια φόρμα, έκανε θραύση και στη λογοτεχνία των πρώην κομμουνιστικών χωρών. Το ζητούμενο είναι η οικοδόμηση μιας πολιτείας του μέλλοντος οι ΗΠΑ, χωρίς μαρξιστικό πρόταγμα, έχουν θεμέλιό τους αυτό το φουτουριστικό όραμα–, η οποία θα στηρίζεται στην επιστήμη και την τεχνολογία, όπου ο άνθρωπος και η κοινωνία θα υπακούουν στους υλιστικούς νόμους της δαρβινικής εξέλιξης και όπου κυριαρχεί η εκκοσμίκευση και η απουσία του ιερού, που χαρακτήριζε τον αρχαίο κυρίως κόσμο. Θεμελιωδώς ολοκληρωτική, μια τέτοια πολιτεία δεν αφήνει περιθώρια άμεσης πολιτικής κριτικής.

Το βλέπουμε σήμερα ακόμα πιο καθαρά: η πολιτική οφείλει να υπακούει στον λεγόμενο νόμο της αγοράς «επιστημονικό» κι αυτός αποκύημα– και οποιαδήποτε άλλη πρόταση δεν μπορεί παρά να αντιμετωπίζεται ως εκτροπή. Περιθώρια, άρα, ριζικής πολιτικής κριτικής, ούτε στην πριν ΕΣΣΔ ούτε στις νυν ΗΠΑ και ΕΕ, νοούνται. Είναι «αντεπιστημονικά» και γενικά τάσσονται κατά της προόδου και του μέλλοντος. Ας μιλήσουν, λοιπόν, οι ταινίες του μέλλοντος.

Δεν είναι διόλου συμπτωματικό, ότι η πρώτη ταινία της σειράς του Πλανήτη των πιθήκων γυρίστηκε το 1968, με σκηνοθέτη τον πρωτοπόρο του είδους Φράνκλιν Σέφνερ. Σε ένα μακρινό μέλλον, κατά τον μύθο του γαλλικού μυθιστορήματος του Πιέρ Μπουλ1, μια διαστημική αποστολή στο Σύμπαν θα προσγειωθεί σε έναν πλανήτη όμοιο με τη γη. Ένα ταξίδι στο διάστημα ή ένα ταξίδι στο χρόνο. Το τέλος της ιστορίας δίνει τη δεύτερη εκδοχή.

Ο πρωταγωνιστής θα «επιστρέψει» από τον χαμένο μακρινό πλανήτη, απλώς περνώντας στην έρημη πλευρά του πλανήτη όπου είχε τυχαία προσγειωθεί, για να βρεθεί στα ερείπια του αγάλματος της ελευθερίας, στη Νέα –την πιο νέα από όλες τις μεγαπόλεις των σύγχρονων καιρών– Υόρκη. Τον πλανήτη μας τον ορίζουν πλέον οι νοήμονες, εξελιγμένοι πίθηκοι. Θαυμάσια προβολή του σήμερα στο μέλλον. Αυτός είναι ο λόγος που η ιστορία εξελίχθηκε σε κινηματογραφική (και τηλεοπτική) σειρά, με ένα ριμέικ –το 2001– και δύο τριλογίες ως σήμερα.

Στην τελευταία της εκδοχή, «Ο πλανήτης των πιθήκων: Η σύγκρουση», είναι σαφές πια ότι βρισκόμαστε στη γη και μάλιστα στα ερείπια των ΗΠΑ, σε ένα άδηλο μέλλον. Οι νοήμονες πίθηκοι, μετά την Εξέγερση (2011), την πρώτη ταινία της τριλογίας, και την Αυγή (2014) ζουν αποκομμένοι από τους ανθρώπους, βαθειά στο δάσος. Οι άνθρωποι, εν τω μεταξύ, ζουν την καταστροφή του πολιτισμού τους.

Έχουν αποδεκατιστεί από μια παγκόσμια πανδημία, που προκάλεσε ο ιός των πιθήκων, φτιαγμένος στα εργαστήρια, στον οποίο οι πίθηκοι έχουν ανοσία. Στη Σύγκρουση, την ταινία που μόλις κυκλοφόρησε, ένας παρανοϊκός Συνταγματάρχης του στρατού, που έχει αποκοπεί από τα απομεινάρια του άλλοτε κραταιού του στρατού –ναι! θυμίζει το Αποκάλυψη τώρα (1979) του Κόπολα, την πιο σπουδαία πολιτική ταινία, που έβγαλε το σινεμά του Χόλιγουντ, προσπαθεί να εξοντώσει τη φυλή των πιθήκων, χτυπώντας τον αρχηγό τους, τον νοήμονα και ομιλούντα Σίζαρ (Καίσαρα), που τους οδήγησε στην εξέγερση κατά των ανθρώπων.

Το μένος του Συνταγματάρχη στηρίζεται στο όραμά του να οικοδομήσει μια νέα ανθρωπότητα υγιών, αποκαθαρμένη από εκείνους που πλήττονται από την τελευταία μετάλλαξη του ιού! Μισεί, κατά συνέπεια, θανάσιμα τους πιθήκους, ιδιαίτερα τους ομιλούντες, όπως ο Σίζαρ.


Συνέχεια
http://ardin-rixi.gr/archives/204955