Ισλαμέι

Το πιο γνωστό έργο του Ρώσου συνθέτη Μίλι Μπαλακίρεφ (1836-1910), ενός από τους «πέντε δυνατούς» της ρωσικής μουσικής, που πιστοί στις επιταγές του Γκλίνκα αποφάσισαν να εξαλείψουν τις δυτικοευρωπαϊκές επιρροές από τα έργα τους, αγκαλιάζοντας στο έπακρο το ρώσικο στοιχείο και διαμορφώνοντας με αυτό τον τρόπο τη Ρωσική Μουσική Σχολή.


Η ανατολίτικη φαντασία για πιάνο Ισλαμέι, έργο 18, γράφτηκε μέσα σ' ένα μήνα, από τις 9 Αυγούστου έως τις 12 Σεπτεμβρίου 1869, ασυνήθιστο κατόρθωμα για τον συνθέτη, που ό,τι άρχιζε δύσκολα το τελείωνε. Βασίζεται σε δύο λαϊκές μελωδίες της περιοχής του Καυκάσου, την οποία είχε επισκεφτεί τον προηγούμενο χρόνο και είχε μείνει «εντυπωσιασμένος από την υπέροχη ομορφιά του τοπίου και τη ζεστασιά των ανθρώπων της», όπως είχε γράψει σ' ένα φίλο του. Ο τίτλος του έργου προέρχεται από ένα λαϊκό σκοπό για βιολί, που του τον είχε γνωρίσει ένας φύλαρχος της περιοχής.

Το έργο αποτελείται από τρία μέρη (Αλέγκρο Ατζιτάτο, Τρανκουίλο-Ανταντίνο Εσπρεσίβο, Αλέγκρο Βίβο-Πρέστο Φουριόζο) και διαρκεί γύρω στα οκτώ λεπτά. Απαιτεί μεγάλο βαθμό δεξιοτεχνίας από τον εκτελεστή του και συχνά παίζεται ως «ανκόρ» από σπουδαίους πιανίστες. Ακόμη και ο ίδιος ο Μπαλακίρεφ, που ήταν εξαιρετικός πιανίστας, είχε παραδεχθεί ότι αντιμετώπιζε προβλήματα στην εκτέλεση του δικού του έργου, ενώ ο ρώσος συνθέτης και πιανίστας Αλεξάντρ Σκριάμπιν είχε τραυματισθεί στο δεξί χέρι προβάροντας το έργο.

Η πρεμιέρα του Ισλαμέι δόθηκε στις 30 Νοεμβρίου 1869 στη Μόσχα από τον διάσημο πιανίστα Νικολάι Ρουμπινστάιν και γρήγορα έγινε γνωστό στη Δύση. Ο Φραντς Λιστ ήταν από τους πρώτους ερμηνευτές του, ενώ σημαντικοί πιανίστες της σύγχρονης εποχής, όπως ο Βλαντιμίρ Χόροβιτς, ο Εμίλ Γκίλελς, η Μάρτα Άργκεριχ και ο Μπόρις Μπερεζόφσκι, το έχουν συμπεριλάβει στο ρεπερτόριό τους. Η ορχηστρική εκδοχή του Ισλαμέι γράφτηκε μετά τον θάνατο του Μπαλακίρεφ από τον συμπατριώτη του συνθέτη Σεργκέι Λιαπούνοφ το 1912.

https://www.youtube.com/watch?v=alZ9xnOTbJM