Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2021

Η ιστορία του πιο αιρετικού τραγουδιού του Τζίμη Πανούση

 

Το τραγούδι του Τζίμη Πανούση που, με την κατηγορία της «εξύβρισης των θείων», οδήγησε σε δικαστικές περιπέτειες, αλλά και στη δημοφιλία των Μουσικών Ταξιαρχιών.

Το τραγούδι «Ερωτικό», αυτό με τον γνωστό και μη εξαιρετέο στίχο «Κι εγώ σ' αγαπώ, γαμώ το Χριστό μου», αντικειμενικά είναι μία υπέροχη rock μπαλάντα. Την τραγούδησε ο δημιουργός της, ο Τζίμης Πανούσης, τόσο σε αμέτρητα live μέσα στα χρόνια, όσο και στη δισκογραφία. Μάλιστα στη δισκογραφία το τραγούδι ηχογραφήθηκε δύο φορές: Η πρώτη ήταν το 1980 στη διαβόητη κασέτα με τίτλο «Disco Tsoutsouni», όπου εκεί υπήρχε καμουφλαρισμένο ως «Οικογενειακή συνωμοσία», από την ομότιτλη ταινία του Χίτσκοκ. Η εν λόγω κασέτα κυκλοφόρησε σε CD το 1996 μαζί με το βιβλίο του Πανούση, «Υγιεινή διαστροφή».

Η δεύτερη «επίσημη» εγγραφή έγινε για τον πρώτο μεγάλο δίσκο των Μουσικών Ταξιαρχιών, το 1982, από την κραταιά EMIAL. Οι δύο εκτελέσεις παρουσιάζουν διαφορές: Η πρώτη διαρκεί τριάμισι λεπτά και εξελίσσεται ως μία ρυθμική και πιο «συμβατική» ηλεκτρική μπαλάντα. Η δεύτερη διαρκεί σχεδόν εφτά λεπτά και έχει χωριστεί σε δύο μέρη ακριβώς ίσης διάρκειας: Στο πρώτο ακούμε ολόκληρο το στιχούργημα και στο δεύτερο το instrumental «άπλωμα» της μελωδίας με τις ηλεκτρικές και ακουστικές κιθάρες των Γιάννη Δρόλαπα - Σπύρου Πάζιου, τα τύμπανα του αείμνηστου Βαγγέλη Βέκιου και το ηλεκτρικό μπάσο του Δημήτρη Δασκαλοθανάση. Κατά τη γνώμη μου, η ερμηνεία του Πανούση στη δεύτερη εκτέλεση παραμένει αξεπέραστη. 

Επειδή όμως εδώ δεν θα μας απασχολήσει η μελωδία του «Ερωτικού» του Πανούση, αλλά οι στίχοι του - και πιο πολύ το «Γαμώ το Χριστό μου» - θα ανατρέξω σε μία κουβέντα που κάναμε με τον εκλιπόντα πριν δύο χρόνια στο περιθώριο μιας συνέντευξης για το εβδομαδιαίο περιοδικό «Down Town». Εκείνο το απόγευμα στο σπίτι του Πανούση, αφού τελείωσε η συνέντευξη, μας είχε δοθεί η ευκαιρία να κάτσουμε ο ένας απέναντι απ' τον άλλο και για πολλή ώρα να συζητήσουμε θέματα, τα οποία πάντα με απασχολούσαν σχετικά με την περίπτωση του. Μιλάω για ιστορίες περισσότερο: Για την επεισοδιακή συναυλία τους στην Καρδίτσα το '80, για τον Μάνο Χατζιδάκι και φυσικά για το πώς του ήρθε να γράψει αυτόν τον εξαιρετικά αθυρόστομο στίχο στο «Ερωτικό» του.  

Σύμφωνα με τον Τζίμη Πανούση, λοιπόν, το τραγούδι δεν «φωτογράφιζε» τον ίδιο, δεν αποτελούσε δηλαδή προσωπική του ιστορία, αλλά «συνελήφθη» στο πλαίσιο μιας νεανικής επαναστατικότητας. Γράφτηκε, άλλωστε, μεταξύ 1976 και '77, όταν ο ίδιος ήταν 22 - 23 ετών και ένιωθε «διαφορετικός» κάπως. Ανατρέχω στα δικά του λόγια: «Ήταν η περίοδος της Μεταπολίτευσης που μπορεί να παίζαμε rock, την ίδια στιγμή παίζαμε και αντάρτικα όμως. Εμένα τα μαλλιά μου ήταν μακριά από τότε, για τα οποία είχα ήδη αντιμετωπίσει προβλήματα από το σχολικό περιβάλλον. Ήμουν "το φρικιό'', ενώ οι άλλοι ήταν οι ''ορθοί'', οι ''σωστοί'', αυτοί που θα μπορούσαν να παντρευτούν κανονικά και να κάνουν οικογένεια. Εγώ δεν είχα αυτό το δικαίωμα».

Στην ερώτηση μου αν τό'θελε κιόλας αυτό τη συγκεκριμένη περίοδο, ο Πανούσης ήταν κατηγορηματικός: «Καμία σχέση, τότε ο ένας άλλαζε γκόμενα με τον άλλον συνειδητά, ηθελημένα, έτσι ζούσαμε. Έπρεπε όμως να έγραφα κάτι που θα χτυπούσε ότι πιο συντηρητικό εκπροσωπούσε η ελληνική οικογένεια αμέσως μετά τη χούντα. Το τραγούδι βγήκε απλό, δεν πρόκειται δηλαδή για καμία μεγάλη σύνθεση, αλλά το φροντίσαμε πολύ στην ενορχήστρωση ειδικά για τον πρώτο μας δίσκο. Εννοείται πως πριν βγει ο δίσκος, εξαιτίας του ''Γαμώ το Χριστό μου'', τραβήξαμε και ότι τραβήξαμε»

Μικρογραφία
Photo: Αρχείο Τζίμη Πανούση

Για την ιστορία να πούμε - για πολλοστή φορά ενδεχομένως - πως τον Απρίλιο του 1980, σε μια συναυλία των Μουσικών Ταξιαρχιών στην Καρδίτσα, παρενέβη η αστυνομία και συνέλαβε σύσσωμο το συγκρότημα για εξύβριση της αρχής και, κυρίως, καθύβριση των θείων. Ορίστηκε δικάσιμος, οι Μουσικές Ταξιαρχίες άσκησαν έφεση και δικαιώθηκαν, έχοντας και την υποστήριξη σημαντικών ανθρώπων του πολιτισμού, όπως του Μάνου Χατζιδάκι και του Διονύση Σαββόπουλου. Φυσικό ήταν να αποκτήσουν τεράστια δημοσιότητα απ' όλη αυτή την αρνητική διαφήμιση και οι δισκογραφικές να επιδοθούν σε ένα πραγματικό κυνηγητό τους. Ίσως γι' αυτό τελικά ο πρώτος δίσκος τους να κυκλοφόρησε από μία μεγάλη εταιρεία σε παραγωγή, βέβαια, του Μάνου Ξυδούς

Ενδεικτικό είναι πως αν και το «Ερωτικό» ουδέποτε κυκλοφόρησε με «μπιπ» στο επίμαχο σημείο, τα στελέχη της EMIAL, ο Γιώργος Πετσίλας (σύζυγος της Νάνας Μούσχουρη) και ο Μάνος Ξυδούς, κυνηγήθηκαν και πάλι από την αστυνομία βάσει αυτόφωρου για την παραγωγή ενός «έργου που πρόσβαλε τη δημόσια αιδώ»

Ανατρέχω σε ένα απόσπασμα από συνέντευξη που μου είχε παραχωρήσει ο Μάνος Ξυδούς τον Μάρτιο του 2009 σε ένα πέρασμα του από το «Κύτταρο» της οδού Ηπείρου: «Ο Τζίμης έπρεπε να περιμένει σχεδόν δέκα χρόνια από τότε που έγραψε το ''Ερωτικό'' για να το ακούσει χωρίς τα κοψίματα της λογοκρισίας. Τα ''μπιπ'' παρέμειναν στις επανεκδόσεις άλλων τραγουδιών του, όπως σ' αυτό με την ''πρώτη μάνα - τραβεστί'', βγήκαν όμως από το ''Ερωτικό'' και έτσι βρίσκεται μέχρι σήμερα στην αγορά, ''ελεύθερο''». Πιθανώς ο Ξυδούς να μη θυμόταν καλά, εφόσον το «Ερωτικό», όπως ήδη είπαμε, ποτέ δεν κυκλοφόρησε με «μπιπ». 

Σε ότι αφορά την προσωπική του εμπλοκή στις περιπέτειες με τη δικαιοσύνη, ο Ξυδούς αρκέστηκε στα εξής: «Λειτουργούσαμε τελείως επαναστατικά τότε, είχαμε την αίσθηση ότι ένα ηχογράφημα ισοδυναμούσε με ανατρεπτική πράξη. Εγώ δεν είχα συλληφθεί, μας έκρυβαν στα σπίτια τους διάφοροι μουσικοί, όπως ο Πορτοκάλογλου, μέχρι να περάσει το αυτόφωρο. Ο Πετσίλας, όμως, είχε συλληφθεί κανονικά, το φύσαγε και δεν κρύωνε...» 

Εκείνη η κουβέντα με τον Τζίμη Πανούση περί του «Ερωτικού» του είχε βάλει στην κουβέντα μας έως και τους Black Sabbath. «Ήταν της μόδας και ο σατανισμός τότε» του είπα, «στο πλαίσιο χαζών μάλλον εφηβικών μεταφυσικών αναζητήσεων, του τύπου ''τραπεζάκι'' και επίκληση πνευμάτων». «Έχεις δίκιο, έτσι ακριβώς ήταν» μου απάντησε, «και σίγουρα το αντιμετωπίζαμε με πλάκα. Νιώθαμε κάπως σαν τους Black Sabbath με όλη αυτή τη μυθολογία του Alistair Crowley. Εξακολουθώ όμως να το αγαπώ πολύ αυτό το κομμάτι, όχι μόνο γιατί έγινε σήμα - κατατεθέν του συγκροτήματος και εμού προσωπικά, αλλά και γιατί πάντα με πηγαίνει πίσω στα πρώτα χρόνια με τα πρώτα ψαξίματα, την πρώτη αντίδραση απέναντι στα πάντα. Και στο Χριστό τον ίδιο»! 

Μικρογραφία
Τζίμης Πανούσης - Αντώνης Μποσκοΐτης, Νοέμβριος 2016

 https://www.koutipandoras.gr/article/i-istoria-toy-pio-airetikoy-tragoydioy-toy-tzimi-panoysi

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Το blog ΟΛΑ ΛΑΘΟΣ ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει σχετικά σε άρθρα που αναδημοσιεύονται από διάφορα ιστολόγια. Δημοσιεύονται όλα για την δική σας ενημέρωση.