Όταν το Κράτος διασώζει σταθερά τις Τράπεζες

Η πρόσφατη κατάρρευση τραπεζών σε ΗΠΑ και Ευρώπη ήρθε να επιβεβαιώσει, για πολλοστή φορά, ότι τα περί ελευθερίας της αγοράς και άλλα φιλελεύθερα φληναφήματα αποτελούν άχρηστες θεωρίες. Το Κράτος είναι και πάλι παρών, πατερναλιστικό και σωτήριο για τις κυρίαρχες οικονομικές δυνάμεις.

Σώζει, όχι ό,τι σώζεται αλλά ό,τι αυτό επιθυμεί, για διαφόρους λόγους, ανταγωνιστικούς, γεωπολιτικούς, οικονομικούς. Όταν μια τράπεζα καταρρέει, οι έννοιες περί αυτορρύθμισης της αγοράς και της ελευθερίας των συναλλαγών συνθλίβονται μαζί με το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Κράτος και τράπεζες πορεύονται μαζί και αποτελούν βασικές και κύριες όψεις του συστήματος εκμετάλλευσης που έχει στηθεί τα τελευταία εκατοντάδες χρόνια.

Το Κράτος εγγυάται τη λειτουργία τους και εκείνες, στο καπιταλιστικό περιβάλλον, αποτελούν την προμετωπίδα των οικονομικών λειτουργιών κατέχοντας ηγεμονικό ρόλο. Είναι εκείνες που, για μερικές χιλιάδες ευρώ πλειστηριάζουν ακίνητα, ζητούν ή εκβιάζουν πολλές φορές την κρατική βοήθεια. Το τραπεζικό σύστημα είναι δομημένο έτσι ώστε να εκπληρώνει τις πολιτικές βουλήσεις που λαμβάνονται σε παγκόσμιο ή περιφερειακό επίπεδο. Είναι ένας λειτουργικός θεσμός για το σύστημα, που αποφασίζει πότε θα ανοίξει ή θα κλείσει τις στρόφιγγες της χρηματοδότησης, πότε θα «κόψει» χρήμα, πότε ο πληθωρισμός θα χαρακτηριστεί εμπόδιο ανάπτυξης και πότε αναγκαίο κακό. Έχουν και το μαχαίρι και το πεπόνι. Οι πρόσφατες τραπεζικές καταρρεύσεις ήταν αναμενόμενες, όπως και οι μελλούμενες, αφού η ραγδαία αύξηση των επιτοκίων εντός μικρού χρονικού διαστήματος αποτελεί μονόδρομο ρευστοποιήσεων ομολόγων σε ένα αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον. Αλλά επιπλέον, δεν είναι μόνο αυτή η συνθήκη που δημιουργεί τις άτακτες φυγές κεφαλαίων, είναι και μια πληθώρα προϊόντων, τα οποία έχουν κατασκευαστεί από κοινού από κρατικές αρχές και τράπεζες, και όταν σκάνε χαρακτηρίζονται «τοξικά». Με απλά λόγια, έχουν φτιάξει ένα σύστημα που μόλις απορυθμιστεί στο ελάχιστο χιλιάδες επενδυτές χάνουν τα κεφάλαια τους. Και αυτό δεν είναι κάτι που αφορά μόνο όσους διαθέτουν κεφάλαια προς επένδυση αλλά και τους εργαζόμενους και εργάτες, εφ’ όσον τα συνταξιοδοτικά τους ταμεία αγοράζουν μερίδια από αυτά τα προϊόντα. 

Κάποιος εύλογα θα αναρωτηθεί, «πως γίνεται και τα αυτονόητα δεν γίνονται αντιληπτά;». Καταρχήν έχουμε την πεποίθηση, ότι η φάρα των τραπεζιτών αποτελεί μια κάστα γκάγκστερ με κουστούμια και γραβάτες που περιδιαβαίνει αυτοβούλως στους διαδρόμους των κοινοβουλίων.  Δεν είναι τυχαίο, ότι στις τελευταίες γνωστές χρεοκοπίες τραπεζών τα υψηλόβαθμα στελέχη δεν έχασαν τα παχυλά μπόνους τους. Και χρεοκοπία και μπόνους! Έτσι, στη χρεοκοπημένη ελβετική τράπεζα Credit Suisse, παρ’ όλο που είχε  σωρευτική ζημία 3,2 δισεκατομμυρίων ελβετικών φράγκων από το 2013, τα κορυφαία στελέχη εισέπραξαν μπόνους 32 δισεκατομμύρια φράγκα, την ίδια περίοδο. Δέκα φορές πάνω από τα χρέη της! Είναι τα ίδια «ανθρωπίδια» που υπογράφουν για να πλειστηριάσουν, να εκβιάσουν και να τρομοκρατήσουν ανήμπορους δανειολήπτες. Όσοι πονηροί επικαλούνται τους «μπαταχτσήδες» για να δικαιολογήσουν τις πολιτικές και οικονομικές αποφάσεις, είναι βέβαιο ότι αυτοί είναι οι σταθεροί ομοτράπεζοι τους. Άλλωστε είναι προφανές, ότι τα κέρδη ιδιωτικοποιούνται και οι ζημίες μεταφέρονται στο κράτος, δηλαδή στους φορολογούμενους. Κάπως έτσι, λοιπόν, οι ελβετικές αρχές, για να σώσουν την Credit Suisse, διέγραψαν 16 δισεκατομμύρια σε ομόλογα υψηλού ρίσκου σε ένα Σαββατοκύριακο, με τους ομολογιούχους να απειλούν με μαζικές αγωγές, αφού η επίσημη αρχή ήταν ότι πρώτα αποζημιώνονται οι επενδυτές και μετά οι μέτοχοι. 

Αλλά, για πολλοστή φορά, τα θύματα είναι από την ίδια όχθη, κάτι ξέρουν αντίστοιχοι ομολογούχοι και καταθέτες σε Ελλάδα, Κύπρο, Λίβανο, για να αναφέρουμε μονάχα τις πιο πρόσφατες περιπτώσεις υφαρπαγής κεφαλαίων. Οφείλουμε, όμως, να τονίσουμε ότι το ίδιο το σύστημα, και μέσω της εκπαιδευτικής διαδικασίας, δημιουργεί εκείνες τις συνθήκες ώστε ο κάθε άνθρωπος να θεωρεί αυτονόητο, ότι οφείλει να είναι καταθέτης κεφαλαίων στις τράπεζες ή μεριδιούχος σε διάφορα τραπεζικά προϊόντα. Δεν αναφερόμαστε στη χρήση των τραπεζικών λειτουργιών για τη διεκπεραίωση συναλλαγών αλλά στις πεποιθήσεις που έχουν ενστερνιστεί οι περισσότεροι, ώστε μέσω του συγκεκριμένου συστήματος να πραγματοποιούνται αποταμιεύσεις, αγορά μετοχών, αμοιβαίων κεφαλαίων και λοιπών επενδυτικών προϊόντων. Για δεκαετίες οι μαθητές όλων των βαθμίδων στον ελλαδικό χώρο εκπαιδεύονταν πάνω στην έννοια της αποταμίευσης, μια έννοια καθοριστική για τη λειτουργία των τραπεζών, αφού από τις αποταμιεύσεις αυτές οι τραπεζίτες δανείζουν τις επιχειρήσεις και λοιπούς πελάτες. Αλλά εάν το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα στήθηκε για δεκαετίες σε αυτές τις σταθερές, παρατηρούμε ότι τα τελευταία είκοσι και πλέον χρόνια όλο το τραπεζικό σύστημα είναι παντελώς έωλο, λόγω των προϊόντων που παράγονται από τα πιστωτικά ιδρύματα και τα οποία είναι συνώνυμα του ρίσκου και του τζόγου. Η κοινή λογική δεν υπάρχει, αλλά μονάχα το «πόσα θα αρπάξει ο κώλος τους».

 Όμως, εάν η Credit Suisse τη «γλίτωσε» εξαγοραζόμενη από την UBS, έχει ενδιαφέρον να δούμε τι τερτίπια και μηχανορραφίες θα σκαρφιστούν οι «τεχνοκράτες» για να διασώσουν την, τεραστίων διαστάσεων, Deutsche Bank. Την τελευταία δεκαπενταετία βρέθηκε στο μικροσκόπιο αρχών, εντός και εκτός Γερμανίας, στο πλαίσιο ερευνών για διαφθορά, ξέπλυμα χρήματος, απάτη σε βάρος του δημοσίου, εξαπάτηση επενδυτών και χειραγώγηση των αγορών. Φυσικά, ας μη γελιόμαστε, τα ίδια κάνουν και πολλές άλλες τράπεζες διεθνώς, ελβετικές, ολλανδικές κ.ά..

Όμως, έχει ενδιαφέρον η περίπτωση της, διότι προέρχεται από το Κράτος εκείνο που αρέσκεται να «παραδειγματίζει» και να «συνετίζει» δήθεν παραστρατημένες οικονομίες, που πρωτύτερα το ίδιο το γερμανικό Κράτος, ως κυρίαρχη και ηγεμονική δύναμη στην ΕΕ, δωροδοκούσε τους εγχώριους «σάπιους» κοτζαμπάσηδες, βλέπε παράδειγμα Siemens. Η Deutsche Bank, λοιπόν, εμπλέκεται στο μεγαλύτερο σκάνδαλο χειραγώγησης διατραπεζικού επιτοκίου Libor, με το οποίο εξαπάτησε χιλιάδες επενδυτές. «Μαύρο χρήμα», σκάνδαλα και χειραγωγήσεις έρχονται να προστεθούν στην «μαύρη ιστορία» της Deutsche Bank, η οποία χρηματοδότησε αφειδώς την κατασκευή των κρεματόριων και των στρατοπέδων συγκέντρωσης των ναζί τη δεκαετία του ’40, όπως και της IG Farben, της χημικής βιομηχανίας που παρήγαγε μεταξύ άλλων και το ZyklonB για τους θαλάμους αερίων. Η συγκεκριμένη τράπεζα, μετά την ήττα των ναζί, έκανε μια «αγρανάπαυση» για λίγα χρόνια και από το 1957 και μετά επανήλθε δριμύτερη. Άλλωστε, υψηλόβαθμα μέλη του ναζιστικού ΔΣ της τράπεζας συνεργάστηκαν μια χαρά με τους δυτικούς, από κρατικές θέσεις στις οποίες είχαν μεταγραφεί και μάλιστα διαχειρίστηκαν και το  Σχέδιο Μάρσαλ(!), αποδεικνύοντας, για ακόμη μια φορά, ότι μεταξύ των εξουσιαστών δεν υπάρχουν διαφορές, γιατί απλούστατα αυτά που τους ενώνουν είναι πολύ πιο ισχυρά και σημαντικά.

Παράλληλα, ανεξαρτήτως πολιτικής ιδεολογίας, το Κράτος σώζει σταθερά τις τράπεζες, είτε υπάρχει φιλελεύθερη κυβέρνηση είτε σοσιαλδημοκρατική. Και αν για τους τελευταίους προβλέπεται πολιτικά, για τους νεοφιλελεύθερους τα πράγματα είναι διαφορετικά. Όμως, πως θα εμφανίζονταν διαφορετικοί, ενώ είναι το ίδιο και το αυτό; Στα δύσκολα, εφαρμόζουν τις ίδιες πολιτικές και τακτικές, ανεξαρτήτως ιδεολογικής αναφοράς. Επίσης, τα ίδια πάνω-κάτω εφαρμόστηκαν και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού πρόσφατα. Αλλά, εάν η καλιφορνέζικη SVB ήταν η αφορμή για τη χρεοκοπία άλλων τραπεζών, οι αιτίες βρίσκονται στις αποφάσεις των κεντρικών τραπεζιτών και τις ραγδαίες αυξήσεις επιτοκίων που πραγματοποιούν το τελευταίο διάστημα. Και αυτή η πολιτική είναι γνωστό ότι θα φέρει αυτά τα αποτελέσματα. Το ήξεραν και το ξέρουν, κεντρικές τράπεζες και Κράτος, απλά οι πρώτες εκτελούν τις αποφάσεις των δεύτερων, όταν αποφασίζουν ποιες χρονικές περίοδοι θα έχουν χαμηλά επιτόκια, δανεισμό, «ανάπτυξη» και πότε το αντίθετο.

Ο πληθωρισμός χρησιμοποιείται ανάλογα με το τι θέλουν οι κρατιστές να πετύχουν σε συγκεκριμένες στιγμές, για παράδειγμα μεγαλύτερη φτωχοποίηση και εξαθλίωση άλλοτε τους εξυπηρετεί και άλλοτε όχι· δεν είναι πανάκεια, αν και η παγκοσμιοποιημένη οικονομία εντείνει περισσότερο το χάσμα. Είναι βέβαιο, όμως, ότι στη μετά κόβιντ εποχή και με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, το Κράτος εισπράττει από τους φόρους (ΦΠΑ) πολύ περισσότερες αξίες, διότι η ραγδαία αύξηση τιμών σε καύσιμα και τρόφιμα το ευνοεί. Γι’ αυτό και επιμένουμε και λέμε, ότι σε αυτές τις συνθήκες η πολιτική απόφαση διεθνώς για αύξηση των επιτοκίων και της αγοράς χρήματος αναδιατάσσει με άγαρμπο τρόπο τον πλούτο. Αυτές οι αναταράξεις πραγματοποιούνται στοχευμένα και οι ανταγωνισμοί που έχουν αναπτυχθεί από τις κυρίαρχες ελίτ διαμορφώνουν καταστάσεις τύπου Credit Suisse. Άλλωστε, δεν είναι λίγοι εκείνοι που μίλησαν για αμερικάνικη εμπλοκή στης κατάρρευση της ελβετικής τράπεζας. Ο λόγος; Ότι διαχειριζόταν τεράστια κεφάλαια Ρώσων.  Προ χρεοκοπίας, ελβετικές τράπεζες είχαν κλητευθεί, σχετικά, από την αμερικάνικη κυβέρνηση. Δεν είναι τυχαίο, ότι η αναπληρώτρια γενική εισαγγελέας των ΗΠΑ, Lisa Monaco, δήλωσε πρόσφατα: «Το εταιρικό έγκλημα και η εθνική ασφάλεια επικαλύπτονται σε βαθμό που δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ πριν, και το υπουργείο ανασυγκροτείται για να ανταποκριθεί σε αυτή την πρόκληση». Είναι γνωστό άλλωστε, ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες, μετά την κρίση του 2008, αναζήτησαν κεφάλαια από τους Άραβες και τους Ρώσους, και εκατοντάδες δις μπήκαν στα ταμεία τους. Ο πόλεμος στην Ουκρανία σταμάτησε(;), όμως, αυτή την αγαστή σχέση.

Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι στη δίνη των εσωτερικών ανταγωνισμών των κυρίαρχων και στις επιλογές που εφαρμόζουν τα Κράτη, λαμβάνονται σταθερά οι ίδιες αποφάσεις που έχουν να κάνουν με τη διάσωση του τραπεζικού συστήματος. Οι φορολογούμενοι, δηλαδή, προστατεύουν όλα αυτά τα κοράκια που έχουν δομήσει ένα σύστημα σαθρό, μεταβλητό και χειραγωγίσιμο. Πλασάρουν απάτες, τύπου κρυπτονομίσματα, για να υφαρπάζουν ό,τι περισσότερο υπάρχει διαθέσιμο από τον κάθε αδαή. Είναι εκείνοι που, ενώ δεν υπάρχουν απόλυτα ασφαλείς ψηφιακές συναλλαγές, έχουν ψηφιοποιήσει πληθώρα συναλλαγών, αποποιούμενοι την ευθύνη. Και ταυτόχρονα, σποτάρουν το πως θα προστατευθούν οι καταθέτες από τα κακόβουλα λινκ και μέιλς, ενώ ουσιαστικά είναι εκείνοι που έχουν παραδώσει βορά στους «ψηφιακούς ληστές» τις όποιες καταθέσεις του καθενός. Παντοτινοί νόμιμοι τοκογλύφοι με γραβάτες!

Αναρχικός Πυρήνας Χαλκίδας

Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.236, Απρίλιος 2023

πηγή