Οι "αόρατες" γυναίκες που ράβουν τα επώνυμα παπούτσια

Kαθισμένες στα λυγισμένα πόδια τους, πάνω σε ένα κουρέλι, σκυμμένες πάνω από ένα μισοτελειωμένο παπούτσι, με μια βελόνα να τρυπάει το δάχτυλο Είναι οι "αόρατες" γυναίκες της Ινδίας. Αυτές που ράβουν με τα κατατρυπημένα χέρια τους τα επώνυμα παπούτσια του δυτικού κόσμου.
Οι εργάτριες αυτές προέρχονται συνήθως από τις κατώτερες κάστες της Ινδίας, είναι γυναίκες Dalit αλλά όχι μόνο. Από τη μια η κάστα και από την άλλη το φύλο τους, είναι καταδικασμένες σε ισόβιο κατ’ οίκον εγκλεισμό, με μόνες αρμοδιότητες να φροντίζουν το σπίτι, τα παιδιά και τους ηλικιωμένους συγγενείς τους. Το ράψιμο των παπουτσιών στο σπίτι είναι η μοναδική ευκαιρία που έχουν να βγάλουν μερικές ρουπίες…

Πολλές φορές δεν ξέρουν καν τι μάρκα είναι τα παπούτσια που ράβουν. [Σιγά που θα τους δώσουν και λογαριασμό…] Ο μόνος που τους είναι γνωστός είναι ο μεσάζων. Έτσι κι αλλιώς, για τις «αόρατες» γυναίκες αυτός είναι η μάρκα.

Οι πόλεις των παπουτσιών

Η Ινδία είναι η όγδοη μεγαλύτερη εξαγωγέας δερμάτινων υποδημάτων στον κόσμο. Εκτός από το Kanpur στον Βορρά, την περιοχή με τα περισσότερα βυρσοδεψεία, υπάρχει και στο νότιο μέρος της χώρας, στο Tamil Nadu, ένα σύμπλεγμα πόλεων που περιλαμβάνει τις πόλεις Chennai, Ambur, Vellore και Ranipet [ή αλλιώς: Ranipettai], με εργοστάσια που φτιάχνουν δερμάτινα παπούτσια για την απαιτητική αγορά της Δύσης. Μόνο στο Ranipet υπάρχουν 400 μικρές και μεσαίες μονάδες επεξεργασίας δέρματος.

Η Ινδική Κυβέρνηση προωθεί την ανάπτυξη του τομέα επεξεργασίας δέρματος. Η βιομηχανία δερμάτινων παπουτσιών και άλλων ειδών προβλέπεται να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο μέσα στα επόμενα χρόνια. Να αυξηθούν οι εξαγωγές και να ανοιχτούν νέες θέσεις εργασίας. Ωραία!

Αυτή η ακμάζουσα βιομηχανία [η χαϊδεμένη από την Κυβέρνηση] έχει μια μπροστινή όψη: τα εργοστάσια με τις εγκαταστάσεις, τη διοίκηση, τα προϊόντα, και ένα παρασκήνιο, ένα backstage, κρυμμένο από τα μάτια του κόσμου: ένα σύστημα που λειτουργεί με έναν υπο-εργολάβο που μοιράζει τη δουλειά του εργοστασίου σε μεσάζοντες οι οποίοι με τη σειρά τους στρατολογούν από τα διπλανά χωριά τις κατ’ οίκον εργάτριες που φυσικά, δεν περιλαμβάνονται στον κατάλογο υπαλλήλων της επιχείρησης ούτε σε καμία άλλη λίστα. Απλώς, δεν υπάρχουν. Η επιχείρηση δεν γνωρίζει – υποτίθεται – τίποτα από όλα αυτά. Την ίδια αθώα άγνοια έχει και η Κυβέρνηση.



Πολλές βελόνες για λίγες ρουπίες

Οι εργάτριες αυτές κάνουν μια ζόρικη δουλειά: ράβουν με το χέρι το δύσκολο πάνω μέρος των παπουτσιών. Παρόλο που η δουλειά τους είναι σημαντική, δεν αμείβονται με περισσότερα από 6 ρουπίες για κάθε ζευγάρι. Εξαρτάται βέβαια και από το σχέδιο, το πόσο σκληρό ή χοντρό είναι το δέρμα και το πόσο περίτεχνη η ραφή. Όσο επιδέξια και γρήγορη κι αν είναι μια τέτοια εργάτρια, δεν μπορεί να ράψει περισσότερα από 10 ζευγάρια παπούτσια την ημέρα, δουλειά για την οποία κερδίζει 60 ρουπίες [ EUR €0.87 ].

Το ποσόν αυτό είναι ό,τι μένει για την εργάτρια αφού αφαιρεθεί το ποσοστό του μεσάζοντα. Πόσο χαμηλό είναι αυτό το «ημερομίσθιο» στην Ινδία; Ένα κιλό ρύζι στοιχίζει 50 ρουπίες. Οι ίδιες γνωρίζουν ότι αμείβονται με ψίχουλα. Κάποιες από αυτές έχουν δουλέψει παλιότερα στα εργοστάσια ή έχουν κάποιον στην οικογένεια που δουλεύει σε εργοστάσιο οπότε ξέρουν ότι τις εκμεταλλεύονται… «Αν είχα κάποιο άλλο εισόδημα, σίγουρα δεν έκανα αυτή τη δουλειά». – Shanti, εργάτρια από την πόλη Tamil Nadu.

Εννοείται ότι δεν έχουν καμία ασφάλιση. Η δουλειά προκαλεί συχνά στις εργάτριες προβλήματα υγείας, στην πλάτη και τη μέση, στα χέρια, στα μάτια… Παράπονα για μουδιάσματα και εξανθήματα ακούγονται σε καθημερινή βάση. Δεν είναι μόνο η κακή στάση και οι πολλές ώρες δουλειάς αλλά και οι βαφές των παπουτσιών και τα άλλα χημικά. Το ξέρουν. «Θα αποκτήσουμε πόνο στο στήθος. Τα χέρια μας θα μολυνθούν από τα μικρόβια του δέρματος. Μπορεί επίσης να πάθω και ίνωση από τη δουλειά αυτή… Αυτό είναι δέρμα, έτσι δεν είναι; Κι είναι γεμάτο χημικά»- Sumitra*

* Το όνομα έχει αλλάξει. Οι εργάτριες δεν δίνουν το πραγματικό τους όνομα από φόβο για τους μεσάζοντες. Αλλά τι σημασία έχει το όνομά τους; Έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχουν. Αόρατες και ανώνυμες…



Ποιος θα ξηλώσει το σύστημα;

Βελτίωση συνθηκών εργασίας; Αύξηση Ημερομισθίου; Ασφάλιση; Δικαιώματα; Για ποιον; Τα εργοστάσια κάνουν τα στραβά μάτια. Δεν αναγνωρίζουν τις εργάτριες που ράβουν κατ’ οίκον , ως υπαλλήλους του εργοστασίου αφού δεν τις προσέλαβαν ποτέ. «Δεν είναι δική μας ευθύνη» απαντούν οι διοικήσεις των εργοστασίων. Δεν αναγνωρίζουν καν τη διαδικασία outsourcing που γίνεται μέσω του μεσάζοντα. Ποιος τα ράβει τότε τα παπούτσια ένα-ένα; Μάλλον μόνα τους, με ένα μαγικό τρόπο, τη νύχτα!

Το ένα κλειστό μάτι είναι των εργοστασίων και το άλλο της Κυβέρνησης. Καιρός δεν είναι να ανοίγουν ένα-ένα; Όλες οι γνωστές μάρκες θα έπρεπε -αν μην τι άλλο- να ελέγχουν πλήρως και να μπορούν να εκθέτουν ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής των παπουτσιών τους από τους προμηθευτές των πρώτων υλών π.χ.: των δερμάτων μέχρι τους εργάτες που ράβουν τα παπούτσια. Κι αυτό πρέπει να γίνει με διαφάνεια και σε συνεργασία με τα σωματεία, τους εργάτες και τις συνεργαζόμενες εταιρείες.

Στο πλαίσιο αυτό, οι εργάτριες που ράβουν τα παπούτσια θα πρέπει να πάψουν να είναι «αόρατες», να αναγνωρίζονται ως μέρος της αλυσίδας παραγωγής και φυσικά να έχουν κάποια minimum δικαιώματα, να λαμβάνουν έναν αξιοπρεπή μισθό, να τους παρέχεται ασφάλιση και να τηρούνται κανόνες ασφαλείας. Από την κυβέρνηση [που κάνει σχέδια για ακόμη περισσότερες εξαγωγές και νέες θέσεις εργασίας] και από τις μάρκες, ή αλλιώς τα brands [που καμαρώνουν για τα χειροποίητα παπούτσια τους] θα πρέπει να ξεκινήσει το ξήλωμα όλου του συστήματος και όλων αυτών που δρουν ως μεσάζοντες. Από πού περιμένουν; Από τις εργάτριες; Αυτές έχουν χέρια μόνο για να ράβουν, όχι για να ξηλώνουν.

Οι φωτογραφίες είναι το Labour behind the Label.

Πηγές:

1. έρευνα Annie Delanay
2. Labour behind the Label. report.