Ο «άλλος»

Του Πιτσιρίκου

Φίλε Πιτσιρίκο,
Άνοιξε μια μεγάλη κουβέντα σχετικά με τα όνειρα και την αξία που έχει η ζωή που μπορείς ή δεν μπορείς να ζήσεις. Απαντώντας στις δύο κοπελιές –16 και 41 ετών– νομίζω πως έγραψες κάτι πολύ σπουδαίο και σημαντικό. Δεν υπάρχει ευτυχία, ούτε αυτογνωσία, ούτε νόημα στην ζωή ενός ανθρώπου, αν δεν υπάρχουν οι άλλοι. Ο άλλος που αποτελεί τον λόγο ύπαρξης και τον καθρέφτη του εαυτού μας.


Απλά, μας έχουν βυθίσει στην άβυσσο της μοναξιάς και της απαξίωσης των πάντων και μας περιφέρουν πάνω κάτω μέσα στην αίθουσα με τους παραμορφωτικούς καθρέφτες του καταναλωτισμού.
Νιώθουμε μόνοι πιστεύοντας πως ότι ζούμε είναι μοναδικό. Ξεχνάμε να δούμε τους γύρω μας. Αρνιόμαστε να μάθουμε από τις εμπειρίες και την συμπεριφορά των άλλων.
Το μάθημα της ζωής –η ζωή η ίδια– είναι η σχέση με τον «άλλο». Δεν υπάρχουν λάθη στην ιστορία αυτή. Δεν υπάρχουν λάθη γιατί τίποτα δεν είναι a priori «σωστό».


Οι ζωές όλων μας είναι το άθροισμα πολλών μικρών νικών και υπέροχων συντριβών. Οι ανατροπές πολλές και αναπάντεχες. Αρκεί να τις προσμένεις. Αρκεί να συνεχίζεις να βαδίζεις. Να μην σταματάς.
Υπήρξαν άνθρωποι στην ιστορία αυτής της χώρας, αυτού του μικρού πλανήτη που έζησαν καταστάσεις πολύ χειρότερες από τις σημερινές και μεγαλούργησαν.
Δεν είναι απαραίτητο να διαβάσει κάποιος βιογραφίες σπουδαίων ανθρώπων για να καταλάβει πως η ζωή είναι ταξίδι –συχνά μέσα σε φουρτουνιασμένη θάλασσα– και όχι λιμάνι.
Ρώτα έναν μετανάστη από αυτούς που προσπερνάς στον δρόμο. Ρώτα και μάθε την ιστορία της ζωής του.

Δες πως δεν υπάρχει μονάχα ο φόβος που τον παρακινεί. Υπάρχει κι ένα όνειρο, μια ελπίδα.
Εδώ που ζω είχα την ευκαιρία να γνωρίσω ανθρώπους που γεννήθηκαν και ήρθαν από χώρες και μέρη τρομακτικά. Άνθρωποι που στα 16 τους χρόνια δεν είχαν καμία κυριολεκτικά προοπτική αλλά δεν λύγισαν.
Καταλαβαίνω πως βλέπεις μπροστά σου την φωτιά της καταστροφής. Καταλαβαίνω πως ακούς τις φωνές και τα βογγητά μιας κοινωνίας που βρίσκεται στα όρια της και έχει να διαλέξει ανάμεσα σε δρόμους δύσκολους.
Δεν έχει πια την επιλογή του ψέματος. Μπροστά της υπάρχουν μονάχα σκληρές αλήθειες κι αυτό δεν είναι κάτι άσχημο –κι ας μοιάζει τέτοιο. Μπορεί να είναι υπέροχα λυτρωτικό.
Εγώ θα σου έλεγα να μην φοβηθείς. Να χιμήξεις μέσα στην φωτιά της καταστροφής, να λυτρωθείς.

Αν είσαι στα 16, μια συμβουλή ακόμα. Μην συμπεριφέρεσαι σαν είσαι στα 41 σου χρόνια. Μην σκέφτεσαι τις συνέπειες. Μην σκέφτεσαι τι θα μπορούσε να συμβεί και τι όχι. Δεν έχει την παραμικρή σημασία.

Αν είσαι στα 41, δεν αξίζει να σκέφτεσαι τις περασμένες σου αποτυχίες, δεν έχει νόημα να μετράς τις δεκάρες που έχεις στην τσέπη σου. Σκέψου αλλιώς. Ψάξε και βρες να κάνεις μια όμορφη μεγάλη τρέλα. Δημιούργησε τετελεσμένα που θα σε βοηθήσουν να μην υποταχθείς ξανά στην δύναμη της συνήθειας, της λανθασμένης συμπεριφοράς.

Όταν ήμουν μικρός, διάβασα ένα υπέροχο βιβλίο για την αξία και τον ρόλο του άλλου στην ευτυχία. Ένα βιβλίο του Μισέλ Τουρνιέ με τον τίτλο «Παρασκευάς ή Στις μονές του Ειρηνικού».
Επίσης, κάπου, κάποτε -δεν θυμάμαι πού- διάβασα μια ιστορία που συνηθίζω να την λέω στον εαυτό μου τις δύσκολες στιγμές:

Κάποτε, ένας μεγάλος Αμερικανός γκόλφερ είχε ένα σοβαρό ατύχημα κι έχασε το ένα του χέρι. Λίγα χρόνια μετά, με τεχνητό μέλος επανήλθε στα γήπεδα και κατάφερε να κερδίσει έναν αγώνα.
Όταν τον ρώτησαν, τι ήταν αυτό που τον έκανε να επιστρέψει στην δράση και τον βοήθησε να νικήσει τον αγώνα, απάντησε ως εξής: «Η βαθιά μου πεποίθηση ότι πάντοτε η σωστή συμπεριφορά και το ένα χέρι, θα κερδίζουν την λανθασμένη συμπεριφορά και τα δυο χέρια».
Και δεν είναι ακριβώς συμπεριφορά. Είναι πριν από όλα νοοτροπία που γεννά συγκεκριμένη συμπεριφορά.

Φιλιά πολλά από την Εσπερία
Ηλίας

Υ.Γ. Αγαπητέ Πιτσιρίκο, έχω την εντύπωση ότι «η διαπραγμάτευση» δεν πρόκειται να τελειώσει ποτέ. Θα «συνεχίζεται» ανεξάρτητα από την υιοθέτηση νέων μέτρων και «μεταρρυθμίσεων». Σαν την διαρκή κατάσταση πολέμου στην οποία βρισκόταν η Οσεάνια του Όργουελ στο «1984». Ήταν τρομακτικός ο κόσμος του Όργουελ όταν τον πρωτοδιάβασα. Τώρα μου φαίνεται σαν παιδική χαρά.
(Αγαπητέ Ηλία, οι ζωές των ανθρώπων που θαύμασα περισσότερο στη ζωή μου μοιάζουν με κόλαση. Δεν είναι, όμως. Είναι αυτές οι δυσκολίες που τους έκαναν αυτό που θαύμασα. Όταν τα πράγματα πάνε χάλια, σκέφτομαι πάντα έναν αγαπημένο μου άνθρωπο που ήθελε πάρα πολύ να ζήσει αλλά δεν τα κατάφερε. Και σκέφτομαι πως πρέπει να παλεύω και να ζω και για αυτόν. Όποιος δεν βλέπει τους άλλους ανθρώπους, όποιος δεν καταλαβαίνει πως ο άλλος άνθρωπος είμαστε εμείς οι ίδιοι, όποιος δεν αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως μέλος της ανθρωπότητας -σε αυτό το υπέροχο και περιπετειώδες ταξίδι της μέσα στους αιώνες-, θα είναι πάντα δυστυχισμένος και ανικανοποίητος. Όχι, δεν είμαι ο βασιλιάς της γης, δεν είμαι ο πρίγκιπας που νόμιζε η μάνα μου· είμαι ένα μυρμηγκάκι που ξύπνησε σήμερα το πρωί αλλά έχει την δυνατότητα να βλέπει τον ήλιο. Ηλία, με συγκίνησε αυτό το κείμενό σου. Να είσαι καλά.)