Δύσκολα χρόνια

Υπάρχει η γενική βεβαιότητα πως ζούμε σε πολύ δύσκολα χρόνια. Από την άλλη, δεν πρέπει να υπήρχαν ποτέ εύκολα χρόνια στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Αν σκεφτεί κάποιος τι έζησαν οι γονείς μας, οι παππούδες μας και οι προπαππούδες μας για να μην πάμε πιο παλιά-, θα διαπιστώσει πως μάλλον έζησαν σε πιο δύσκολα χρόνια από εμάς.

Ο παππούς μου και η γιαγιά μου από τον Πόντο ήταν πρόσφυγες, ενώ ο παππούς και η γιαγιά από τη Ζάκυνθο ήταν σέμπροι.

Ο πατέρας μου φόρεσε παπούτσια σε ηλικία 15 χρονών και η μητέρα μου ήταν το δέκατο παιδί -έζησαν τα πέντε, το ένα όχι για πολύ- μιας οικογένειας προσφύγων.

Στην διάρκεια του εμφυλίου, βρήκαν ένα νεκρό γειτονόπουλο 17 χρονών -από την πέρα γειτονιά- στην αυλή τους μέσα στα χιόνια, και έστειλαν την πεντάχρονη μητέρα μου να πει στους γονείς του πως ο Δημητράκης τους ήταν νεκρός στην δική τους αυλή.

Την πρώτη ημέρα της δικτατορίας, η μητέρα μου συνελήφθη και κρατήθηκε -εξαιτίας ενός ρουφιάνου- και χρειάστηκε η καίρια και γενναία παρέμβαση στο δικαστήριο ενός αστυνομικού και πολύ καλού ανθρώπου -που έμενε στην ίδια πολυκατοικία με τους γονείς μου-, για να αθωωθεί και να αφεθεί ελεύθερη.

Ελπίζω να μην φαίνονται λαϊκίστικα όλα αυτά γιατί είναι αλήθεια.

Όποιος δεν αγνόησε τους προγόνους του στα παιδικά του χρόνια, θα είχε την ευκαιρία να ακούσει πολύ σκληρές ιστορίες από πολύ δύσκολα χρόνια.

Δεν ήταν μόνο δύσκολα χρόνια· αυτά τα δύσκολα χρόνια ήταν οι ζωές κάποιων ανθρώπων.

Βέβαια, είναι λογικό οι άνθρωποι να θεωρούν πως τα δικά τους χρόνια είναι τα πιο δύσκολα.

Τώρα ζούμε εμείς, τώρα είναι δύσκολα.

Δεν είμαι εγώ αυτός που θα πει πως δεν υπάρχουν δυσκολίες σήμερα. Υπάρχουν.

Κανείς δεν είπε ότι η ζωή είναι εύκολη και σπαρμένη με ευτυχία.

Αν κάτι έμαθα από τις πραγματικά δύσκολες ζωές των προγόνων μου, ήταν πως οι δυσκολίες σε δοκιμάζουν για να σε κάνουν άνθρωπο.

Και τότε, και τώρα, και πάντα, ο άνθρωπος καλείται να γίνει ή να παραμείνει άνθρωπος μέσα σε απάνθρωπες συνθήκες.

Σκέφτομαι πάντα το γλυκό και καλοσυνάτο πρόσωπο της γιαγιάς Σοφίας, μετά από μια ζωή που ήταν κόλαση.

Στο πρόσωπο της γιαγιάς μου, μπορούσε κάποιος να δει όλη την νεότερη ελληνική ιστορία. Όλη.

Εγώ πάλι, στο πρόσωπο της γιαγιάς μου, είδα το νόημα της ζωής.

Το νόημα της ζωής είναι να σε ρίχνουν στο βούρκο και εσύ να βγαίνεις με το σταυρό στο χέρι.

(Στη φωτογραφία ο Νίκος Καζαντζάκης και η Ελένη Καζαντζάκη στην Αίγινα, στην διάρκεια της Κατοχής. Εκεί και εκείνη την περίοδο, που ο Καζαντζάκης έγραψε τον εμβληματικό Ζορμπά.)

 pitsirikos.