Πόση δημοκρατία "αντέχουν" τα social media;

Τρεις μέρες (και βάλε) έχουν περάσει από την περίφημη ανάρτηση του Γιώργου Φιλιππάκη για το Γιάννη Στουρνάρα, κι ακόμη να κατακάτσει ο κουρνιαχτός τον οποίο ξεσήκωσε. Χιλιάδες χρήστες των social media έχουν στήσει (τους συνήθεις πλέον) ανεπανάληπτους καβγάδες, άλλοι ζητώντας εν εξάλλω την εκπαραθύρωση του εν λόγω δημοσιογράφου από το ΔΣ της ΕΣΗΕΑ, άλλοι απαιτώντας (ούτε λίγο, ούτε πολύ) το δημόσιο λιθοβολισμό του κι άλλοι ρίχνοντας κατάρες σε όλους όσους του ρίχνουν κατάρες.
Πιθανότατα όλοι οι παραπάνω, όπως κι ο ίδιος ο κύριος Φιλιππάκης, να θεωρούν πως με αυτό τον τρόπο εκφράζουν την άποψή τους. Ίσως να τους απογοητεύσω, αλλά κατά την προσωπική μου άποψη, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση σήμερα στα social media, καμία προσοχή δε θα δοθεί στην ουσία της οπτικής τους (όποια κι αν είναι αυτή).

Είναι σαφές πως η ευρεία εξάπλωση της χρήσης των κοινωνικών δικτύων άλλαξε ριζικά πολλά πράγματα στο πεδίο άσκησης πολιτικής. Δεν αναφέρομαι μόνο στις επιπλέον (τεράστιες ομολογουμένως) δυνατότητες που παρείχε στις απανταχού πολιτικές δυνάμεις για επικοινωνιακές (κι όχι μόνο) παρεμβάσεις. Είναι κοινώς αποδεκτό, άλλωστε, πως πάρα πολλοί ήταν οι πολίτες που βρήκαν την ευκαιρία να εκφραστούν, να δικτυωθούν, αλλά και να παρέμβουν μέσω των social media. Ας μην ξεχνάμε την αποφασιστική συμβολή που είχαν στις κινητοποιήσεις των Αγανακτισμένων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ισπανία.

Από την άλλη, έχω την αίσθηση ότι η χρήση των κοινωνικών δικτύων υποκατέστησε τον πολιτικό διάλογο, και μάλιστα σε μια διόλου προωθητική κατεύθυνση. Ιδιαιτέρως στη χώρα μας, προϊούσας της μνημονιακής εποχής, οι ουσιαστικές δημόσιες παρεμβάσεις στα social media αντικαταστάθηκαν, ως επί το πλείστον, από ασκήσεις προσωπικής επιβεβαίωσης, επικίνδυνους αφορισμούς ή ακόμη κι από «αλαλαγμούς». Κάπως έτσι, λοιπόν, είναι καθημερινό φαινόμενο το δημόσιο ξεκατίνιασμα μεταξύ επωνύμων κι ανωνύμων.

Προφανώς βέβαια κι αποτελεί αναφαίρετο, δημοκρατικό δικαίωμα του καθενός να επιτίθεται αδιακρίτως, να προσβάλλει, να εξισώνει ισοπεδωτικά και να συμμετέχει σε πάσης φύσεως κοκορομαχίες στο facebook και το twitter. Τουλάχιστον, όμως, ας μη θεωρεί πως προβαίνει σε κάποιου είδους σοβαρή πολιτική ή κοινωνική παρέμβαση. Κι αυτό ισχύει, σε πολύ μεγάλο βαθμό, ακόμη και για πολλά επιφανή (ή κι ανερχόμενα) στελέχη του πολιτικού κόσμου.

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να ξαναγίνει σαφές πως η αντιπαράθεση με τον κάθε Παπαδήμο και τον κάθε Στουρνάρα, κι ό,τι εκπροσωπούν αυτοί, δε θα είναι ποτέ αποτελεσματική όσο εξαντλείται σε «εμπνευσμένες» αναρτήσεις ή σε «στοχευμένα» likes. Ή για το θέσω λίγο διαφορετικά, είναι μια κατάσταση που φαντάζει απόλυτα βολική για τους ίδιους. Στο κάτω-κάτω της γραφής, πόσο «ανεξέλεγκτος» μπορεί να αποδειχθεί κάποιος που ξεχαρμανιάζει στο πληκτρολόγιο;

Δεν ξέρω, λοιπόν, αν υπάρχει έστω κάποιος που να μπορέσει να ισχυριστεί σοβαρά πως η δημοκρατία απειλείται μέσω των αναρτήσεων στο facebook. Την ίδια στιγμή όμως, πολύ αμφιβάλλω κατά πόσο θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι η δημοκρατία προωθείται μέσω των κοινωνικών δικτύων. Ιδιαίτερα από τη στιγμή, που, όπως αποδεικνύεται, αυτά δεν την «αντέχουν» σε μεγάλες δόσεις.

Αλέξανδρος Ζέρβας

tvxs