Το φύλο, η οικογένεια, η απελευθέρωση της επιθυμίας…

…και ο εαυτός μας ως πράγμα

Του Γιώργου Ρακκά από την Ρήξη φ. 137

Δεν αρκεί η επίκληση στα ατομικά δικαιώματα και τις λοιπές αξίες της ανοιχτής κοινωνίας για να δικαιολογήσει την αίγλη με την οποία η ίδια η παγκοσμιοποιητική εξουσία περιβάλλει διοργανώσεις όπως το Gay Pride, οι οποίες τείνουν να μεταμορφωθούν σε θεσμικό τελετουργικό που καλείται να υπηρετήσει η σύγχρονη φιλελεύθερη πολιτειότητα των ατομικών δικαιωμάτων.

Αυτή ακριβώς η αίγλη είναι που μας κάνει να πιστεύουμε ότι το Gay Pride εκπληρώνει άλλη λειτουργία, από εκείνη που επικαλείται η κυρίαρχη κατάσταση μέσα στην πολιτική ή τον πολιτισμό: Κι αυτό διότι, από τον ίδιο του τον χαρακτήρα, ως δημόσιας επίδειξης πρακτικών σεξουαλικής ελευθεριότητας, έρχεται να υπονομεύσει εκείνες ακριβώς τις προϋποθέσεις πάνω στις οποίες διασφαλίζεται η ελευθερία του κάθε ανθρώπου να ορίσει εκείνος την ερωτική του ζωή.

Υπάρχει μια θεμελιώδης διάκριση που εντοπίζεται στα θεμέλια του δημοκρατικού πολιτεύματος και συνιστά ουσιαστική ασφαλιστική δικλείδα για την αποτροπή κάθε μορφής ολοκληρωτικής διολίσθησης: Η διάκριση ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας.
Η προσωπική ελευθερία, που έχει να κάνει με την ερωτική αυτοδιάθεση του καθενός μας, είναι κάτι το οποίο αφορά στην ιδιωτικότητά μας: Αυτό ήταν εξ άλλου και το ουσιαστικότερο επιχείρημα του κινήματος για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων στη ριζοσπαστική του φάση, ότι, ακριβώς, η ελευθερία του καθενός μας συνιστά μια αξία με μεγαλύτερη βαρύτητα από την κυρίαρχη κοινωνική νόρμα.

Αυτή η άποψη, όμως, δεν διατηρεί καμία λογική σχέση και συνοχή, με μια άλλη σύγχρονη, που παρουσιάζεται μετά την ενσωμάτωση αυτών των κινημάτων στο σχέδιο της σύγχρονης κυριαρχίας, και τη μεταβολή των συλλογικών τους κινητοποιήσεων σε ένα είδος θεσμισμένου τελετουργικού, που θέλει να επιβάλει τα «εν οίκω» στον «δήμο», επιβάλλοντας μια εγωκρατική αντιμετώπιση του δημόσιου βίου, λες και είναι προέκταση της κρεβατοκάμαράς μας: Η άρνηση της διάκρισης του τι εμπίπτει στον δημόσιο χώρο και τι στον ιδιωτικό κρύβει μια αντίληψη ιδιωτείας με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου.

Η εποχή μας, όμως, είναι εποχή της ιδιωτείας. Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, ώστε αισθάνεται την επιτακτική ανάγκη να μεταβάλει τη διεξαγωγή του Gay Pride σε ενός είδους σύμβολο πίστεως στην απόλυτη ελευθερία του σχετίζεσθαι, την ίδια στιγμή που, στην πραγματική ζωή, η ίδια ιδιωτεία έχει περιορίσει τόσο πολύ το έδαφος των πραγματικών σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων, τη διάσταση της σωματικής τους επαφής, την ενεργή σεξουαλικότητα και την επικοινωνία τους. Υπάρχει, επομένως, αρκετή δόση υποκρισίας σε μια εποχή που θέλει να παρουσιάζεται «απελευθερωμένη», την ίδια στιγμή που έχει εκτοξεύσει τη μοναχικότητα και την αποξένωση του ανθρώπου σε άνευ προηγουμένου ιστορικά επίπεδα.

Υπάρχει, βέβαια, και άλλος λόγος για τον οποίο το Gay Pride ως τελετουργικό αποχαλίνωσης, ως διαδήλωση που διατρανώνει την απόλυτη προτεραιότητα στην ικανοποίηση της επιθυμίας κλείνοντας στο μάτι μέσω αυτής στην απελευθέρωση των ενστίκτων.

Στο επίπεδο των φαντασιακών θεσμίσεων της σύγχρονης κοινωνίας, αυτή η κατακτητική μανία «ιδιοποίησης» που ξεσπάει μέσα από τη νέα θεολογία της επιθυμίας, έρχεται να αμφισβητήσει τις πραγματικότητες του φύλου, τον καταμερισμό τους μέσα στην οικογένεια κ.ο.κ. Αυτό που προαναγγέλλεται είναι μια εκ βάθρων αντιστροφή: Δεν είναι το φύλο που ως βιοψυχοκοινωνική ολότητα συνεπάγεται κάποια πράγματα για τον χαρακτήρα και τη συμπεριφορά μας, πράγμα το οποίο μπορούμε να το δούμε να λειτουργεί ανεξαρτήτως των σεξουαλικών μας επιλογών, αλλά ο χαρακτήρας μας που έρχεται με τις «νέες ελευθερίες» που του επιτρέπουν η πρόοδος της Τεχνικής και οι αξίες της ανοιχτής κοινωνίας, να σαρώσει αυτό το βιοψυχοκοινωνικό υπόστρωμα της ανθρώπινης ύπαρξης.
Το ίδιο συμβαίνει και με την οικογένεια.

Ανεξάρτητα από τον ιστορικό τύπο, τη μορφή που ο κάθε πολιτισμός αποφάσισε να της δώσει μέσα στην εκάστοτε εποχή, υπήρχε μια σταθερά σε ό,τι αφορά στον καταμερισμό των φύλων, στους ρόλους που και τα δύο πρέπει να έχουν στην αναπαραγωγή των νέων γενεών. Τα μητρικά και πατρικά πρότυπα, άλλοτε πιο απτά, όπως λογουχάρη μέσα στην πυρηνική οικογένεια, και άλλοτε περισσότερο συμβολικά, σε κοινωνίες που επιλέγουν τη συλλογική ανατροφή των παιδιών τους, είναι πάντοτε παρόντα, μετέχουν ταυτοχρόνως στη διαμόρφωση της προσωπικότητας των ανθρώπων. Γι’ αυτό εξάλλου, γνωρίζουμε και επιστημονικά από την εποχή του Φρόιντ, ότι αυτή η ανδρική ή γυναικεία προσωπικότητα διαθέτει πάντοτε και μια αρσενική και μια θηλυκή πλευρά.

Η βιοψυχοκοινωνική πολυπλοκότητα του ανθρώπου αποτελεί πηγή του πλούτου, της πολυεκδοχικότητας και άρα της μοναδικότητας της ανθρώπινης ύπαρξης. Έτσι, υπό το πρόσχημα του να υπηρετήσουμε το σύνθημα «γίνομαι ό,τι θα επιθυμήσω», καταπατούνται χιλιάδες χρόνια ανθρώπινης, κοινωνικής και πολιτισμικής εξέλιξης.

Πρέπει να προσέξουμε τις τάσεις σύγχυσης της ανθρώπινης ελευθερίας, με την αποχαλίνωση της επιθυμίας, της χειραφέτησης των ενστίκτων, της πολιτικοποίησης των ορμών μας. Τελευταία φορά που ακούστηκε αυτό το «πολιτικό πρόγραμμα» ήταν στις παρελάσεις της νεολαίας των ναζί, υπό το άγρυπνο βλέμμα του Αδόλφου.

Και να αναμένουμε μια αναβίωση αυτής της σκοτεινής αποθέωσης του αυθορμητισμού, καθώς η πολιτικοποίηση των ορμών, στην οποία καλεί το Gay Pride, θα αγγίζει τις έσχατες συνέπειές της, δηλαδή μια γενίκευση της πολιτικοποίησης των ορμών. Αυτό δεν συνέβη στην Αμερική του Τραμπ, όπου, ως αντανακλαστική αντίδραση στην αυταναφορικότητα των Gay Pride, προέκυψαν οι διαδηλώσεις υπερηφάνειας του ανδρικού σοβινισμού, ή, από την άλλη, οι γκέι υποστηρικτές της «λευκής αρρενωπότητας», μεταξύ των οποίων εντάσσονται και οι πιο ακραίες φωνές της αμερικάνικης ακροδεξιάς;

Η ανάγκη του καθενός να διαμορφώσει τη σεξουαλική του ταυτότητα ελεύθερος από στιγματισμούς, διακρίσεις και παρεμβάσεις στην προσωπική του ζωή είναι υπαρκτή και την σεβόμαστε.

Ωστόσο, η ένταση με την οποία προπαγανδίζεται το «δικαίωμα στα πάντα» ενός αχαλίνωτου εαυτού –και σε αυτό το επίπεδο της κριτικής δεν μας ενδιαφέρει το φύλο ούτε οι σεξουαλικές προτιμήσεις του– έχει λάβει τις διαστάσεις μιας νέας θρησκείας: Υπηρετεί οικονομικές αναγκαιότητες, εκτονώνει ως «όπιο του λαού» βουβά δυναμικά της συλλογικής μας ψυχολογίας, καθώς ζούμε σε μια εποχή που στην πραγματικότητα στερείται σχέσεων, χτίζει έναν ανθρωπολογικό τύπο που συντηρεί τα γρανάζια της κατανάλωσης και οδηγεί σταδιακά στον Μετάνθρωπο, στη ριζική παρέμβαση της Τεχνικής πάνω στην ίδια την ανθρώπινη φύση που σήμερα προετοιμάζεται στα εργαστήρια, καθώς μόνον έτσι θα μπορέσουμε πραγματικά να γίνουμε εντελώς ό,τι επιθυμούμε.

Ποτέ άλλοτε η προώθηση μιας τόσο επικίνδυνης ολοκληρωτικής παγίδας δεν έχει πλασαριστεί με το περιτύλιγμα ενός λόγου, υποτίθεται φιλελεύθερου, τόσο ρηχού ωστόσο, τόσο αφιλοσόφητου και ανιστόρητου…

 ardin-rixi