Θύμιος Καρακατσάνης (1940-2012): "Αντιστάθηκα στον θάνατο μέσα από την τέχνη"

Mε πιέζετε να σας μιλάω στον ενικό…
Πιστεύω ότι ο πληθυντικός, κατ’ αρχήν είναι νεφελωτικός, γιατί περιμένεις να δεις πολλούς. Και ο σεβασμός είναι κάτι που κρύβεται κάτω από όλα αυτά. Θα σας πω όμως ένα παράδειγμα, που αποδεικνύει το αντίθετο. Κάποτε κάναμε πρόβες στον Αριστοφάνη με τον Ευαγγελάτο.
Eνας ηθοποιός πολύ νεαρότερος από εμένα, μου μιλούσε όλο στον πληθυντικό. Κύριε Καρακατσάνη και κύριε Καρατσάνη και όταν κάναμε πρόβα μέσα στο έργο, μου έδινε μια κλοτσιά η οποία με πέθαινε. Τη μια μέρα, αφού μου την έδωσε και πέθανα από τον πόνο, μετά ήρθε και μου είπε: «Συγνώμη σας πόνεσα; Με συγχωρείτε πάρα πολύ». Τη δεύτερη μέρα το ίδιο, την τρίτη το ίδιο, οπότε μια μέρα την έριξε πολύ δυνατά και τότε του λέω: «Δεν μου λες ρε φίλε, μπορείς να μου μιλάς στον ενικό και να με χτυπάς στον πληθυντικό»;

- Πρώτη αγάπη;

- Την πρώτη φορά που ένιωσα την έννοια αγάπη, ήταν με έναν περίεργο, βάρβαρο τρόπο. Επειδή ήμουν παιδί εξορίστου, είχα πάει στην Ασφάλεια με τη μητέρα μου να δούμε τον πατέρα μου, γιατί μετά θα τους πήγαιναν εξορία σε ένα νησί. Εγώ μετά έμαθα ότι στα νησιά υπάρχει και γηγενής πληθυσμός. Νόμιζα ότι τα νησιά κατοικούνται μόνον από εξόριστους. Είχαμε πάει κάτι τυροπιτάκια στον πατέρα μου και τα άνοιγαν αυτοί  με βάρβαρο τρόπο. O πατέρας μου μιλούσε γρήγορα «πήγαινε πες στο Γιάννη αυτό, να κάνει εκείνο» έλεγε στη μητέρα μου και εγώ δίπλα, παιδάκι, δεν μου είχε δώσει σημασία.

Όταν, λοιπόν, είπε ο φύλακας “εντάξει τελειώνετε και φύγετε”, πήγε να κατέβει σε μια πόρτα για να πάει στο υπόγειο – ήταν το κρατητήριο – του λέει η μάνα μου «Κώστα, το παιδί». Και μόλις γυρίζει, θυμάμαι έναν αστυφύλακα -τώρα φύλακας του άστεως περίεργος, με μια εγγλέζικη μπότα, τη θυμάμαι αυτή τη μπότα- του έριξε μια στο στέρνο και κουτρουβαλιάστηκε. Άκουγα το σώμα του να χτυπιέται στη σκάλα. Αυτή η αγάπη για αυτό το σώμα, για αυτόν τον άνθρωπο, κράτησε όλη μου τη ζωή και θα κρατήσει μέχρι να κλείσω τα μάτια μου.
 
-Εκφράζεις μοναδικά το τραγικό με το κωμικό.

-Το θεωρώ πολύ φυσικό. Δεν πιστεύω, δηλαδή, ότι υπάρχει κωμικό χωρίς τη ρίζα του τραγικού. Ας είναι μερικοί, ας πούμε, διασκεδαστές, δεν θα έλεγα ηθοποιοί, οι πλάθοντες ήθος, που νομίζουν ότι κωμωδία σημαίνει γαργάλημα για να γελάσω. Η κωμωδία έχει αφετηρία την τραγική ύπαρξη του ανθρώπου. Αν μιλάμε για ζωή, μιλάμε πρώτα από όλα για θάνατο. Χωρίς τον θάνατο δεν μπορείς να δεις τη ζωή. Κι έτσι, νομίζω, ότι εδώ το αστείο από μόνο του είναι τραγικό. Αν σκεφτείς πόσο αγωνιζόμαστε για μικροχαρές, για να αποκτήσουμε πράγματα, πόσο τραγικά γελοίοι είμαστε… Και όταν βλέπω αυτούς τους μεγάλους, αυτούς που θεωρούμε πετυχημένους του κόσμου, ειδικά αυτούς που έχουν μεγάλο πλούτο, φαντάζουν στα μάτια μου πολύ γελοίοι. Δεν έχω δει πιο κωμικά πρόσωπα.

- Πότε ένιωσες για πρώτη φορά την έννοια του θανάτου;

- Στη Σουηδία.  Ήμουν απογοητευμένος ένα χρόνο εδώ από διάφορες εξετάσεις, που μου είχαν αλλάξει την Παναγία, με είχαν κόψει κομμάτια. Στη Σουηδία, λοιπόν, είχα πει στον Βασιλειάδη, έναν φίλο μου, θα πεις στο γιατρό ένα πράγμα θέλω. Nα μη μου βάλει -μπορώ να το πω στην τηλεόραση;- κωλοδάχτυλο. Είχα μια μανία, να μη φάω κωλοδάχτυλο. Μόλις μπήκα μέσα, αυτός βάζει ένα γάντι. E, λέω, γιατί βάζει το γάντι; Πες του το, του έλεγα.

Τέλος πάντων, μου έκανε νόημα ο γιατρός, είπε κάτι στα σουηδικά, να βγάλω το παντελόνι. Τι να κάνω; Το έβγαλα. Δεν ήξερα εγώ τίποτα. Tο μόνο που με ενδιέφερε ήταν το κωλοδάχτυλο. Eννοώ ερχόταν ολόκληρη σούβλα από πίσω, που δεν την ήξερα. Μου λέει να κατεβάσω το σλιπ. Bγάζω το σλιπ, μου κάνει στα γεννητικά όργανα μία έτσι και μου λέει “πίσω”. Eγώ σφιγγόμουν, γιατί όταν έβλεπα το γάντι αυτό και είχε και κάτι δάχτυλα τεράστια, τρόμαζα. Μου λέει “ντύσου” κι ενώ περίμενα αλλού την πίεση, ξαφνικά έλεγε, έλεγε, έλεγε αυτός και βλέπω το φίλο μου τον Βασιλειάδη να ιδρώνει.

“Ρε Κώστα, σε παρακαλώ τι λέει;” “Είναι όροι κύριε Καρακατσάνη, δεν μπορώ να τους μεταφράσω”, απάντησε. Άρχισα να ανησυχώ. Λέω, θα του πω κάτι πολύ ισχυρό, άγριο…Του λέω, “έλα μωρέ, το ξέρω, έχω καρκίνο, πες το μου, το ξέρω. Για να μου πει α, έχεις αυτό το πράγμα. Και μου λέει ναι. Και μόλις μου είπε ναι, φεύγει ένα ποτάμι όχι σαν αυτό που εννοείτε εσείς μεταφορικά, ένα πραγματικό ποτάμι από τη ράχη μου και από το κεφάλι μου και περνάει από τη ραχοκοκαλιά μου και όπως καθόμασταν σε κάτι καρέκλες σαν αυτές τις ορθοπεδικές, μια κανονική καρέκλα με ύφασμα, έχει γίνει μούσκεμα.

- Ήθος…
-Ο λαός λέει σαφέστατα, “το ράσο δεν κάνει τον παπά”. Εγώ το πιστεύω απόλυτα.
 
-Mίσος;
-Ναι. Για έναν συνάδελφο. Mε είχε αδικήσει κατά κόρον. Μου είχε πάρει την άδεια για έξι μήνες, με είχε με δόλο βάλει να υπογράψω και μου είχε πάρει την άδεια, μέσα στην εφταετία ήταν, είχε και τα μέσα.
 
-Δεν είναι μικρόψυχο το μίσος;
-Ναι. Όμως, δεν μπορούσα να κάνω αλλιώς. Aκόμα και τώρα, εμφανίζεται κάπου στην τηλεόραση και δείχνει κάτι οδοντόβουρτσες, οδοντόκρεμες και τέτοια και μόλις τον βλέπω την κλείνω. Δεν μπορώ να τον δω.
 
-Θεωρείς τον εαυτό σου μνησίκακο;
-Δεν θέλω να το βλέπω. Ειλικρινά, άμα πάθει τίποτα, θα στενοχωρηθώ. Αλλά δεν θέλω να τον βλέπω. Δηλαδή, είναι ορισμένα πράγματα σιχαμένα σε αυτόν τον κόσμο. Ας πούμε το ποντίκι μου έχει κάνει τίποτα; Δεν το μισώ. Αλλά, άμα το δω, θέλω να πετάξω. Κάπως έτσι, μόλις τον βλέπω το κλείνω, γιατί μου θυμίζει κατσαρίδα, ξέρω εγώ…

Ένα μικρο απόσπασμα από αυτή την υπεροχη συνεντευξη δειτε την συνεχεια
http://fractalart.gr/thymios-karakatsanis/