Η σωματοποίηση του άγχους και τα δεινά της

Με τον όρο "σωματοποίηση" περιγράφονται συνήθως ορισμένες διαταραχές της υγείας των ατόμων που, όπως λέγεται, οφείλονται στις δυσβάσταχτες κοινωνικές-εργασιακές πιέσεις ή σε μη διαχειρίσιμα ατομικά-ψυχολογικά προβλήματα.
Ως ανθρώπινη παθολογική κατάσταση η σωματοποίηση ήταν γνωστή από την αρχαιότητα και αναγνωριζόταν μέχρι πολύ πρόσφατα από την Ιατρική.

Ωστόσο η σύγχρονη δυτική Ιατρική την περιγράφει ως μια συνήθη παθολογική κατάσταση, όπου το άτομο εκδηλώνει με μια σειρά από επαναλαμβανόμενα σωματικά συμπτώματα το άγχος ή τη ψυχολογική δυσαρέσκεια που βιώνει.

Για παράδειγμα, έντονοι πόνοι στην κοιλιά, ταχυκαρδία, συχνοί πονοκέφαλοι, δερματικοί ερεθισμοί, σεξουαλικές δυσλειτουργίες.

Σωματικά συμπτώματα τα οποία οι γιατροί δεν είναι σε θέση να τα εξηγήσουν αποδίδοντάς τα σε σαφή διαγνωστικά αίτια (π.χ. σε σωματικά, νευρολογικά αίτια ή στην κατάχρηση ουσιών).

Παρ' όλα αυτά τα άτομα που εμφανίζουν τα συμπτώματα σωματοποίησης δεν προσποιούνται ότι υποφέρουν, αντίθετα, βιώνουν πραγματικά αυτά τα συμπτώματα τα οποία και επηρεάζουν αρνητικά τη φυσιολογική τους ζωή.

Πρόσφατα μάλιστα η Ιατρική άρχισε περιγράφει όλα αυτά τα συμπτώματα ως «σωματόμορφες διαταραχές», θεωρώντας ότι σχετίζονται περισσότερο με ψυχικά αίτια.

Διαβλέπει κάνεις σε αυτή τη διαγνωστική στρατηγική τα απομεινάρια της πανάρχαιας οντολογικής διάκρισης της ψυχής από το σώμα, του ψυχολογικού από το βιολογικό.

Πρόκειται για μια δυϊστική μεταφυσική προκατάληψη που, μολονότι έχει ξεπεραστεί από τις επιστημονικές εξελίξεις, εξακολουθεί να επηρεάζει όχι απλώς την ανθρώπινη σκέψη αλλά και τις ιατρικές κατηγοριοποιήσεις.


Αραγε σε αυτές τις «σωματόμορφες διαταραχές» είναι ο νους ή η ψυχική μας διάθεση σε θέση να ελέγχει ή έστω να επηρεάζει το σώμα μας ή, αντίθετα, οι σωματικές και ανοσολογικές δυσλειτουργίες μας αντανακλώνται στην ψυχική μας διάθεση και υγεία;

Αν λοιπόν τα διαθέσιμα μέχρι σήμερα κλινικά δεδομένα αλλά και οι έρευνες των επιστημών του εγκεφάλου και του νου οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο νους και ο εγκέφαλος, η ψυχή και το σώμα είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, τότε και οι σωματοποιημένες ή σωματόμορφες διαταραχές θα πρέπει να αποτελούν τα συμπτώματα, δηλαδή τις εκδηλώσεις αυτής της βαθύτερης ενότητας ή έστω της βαθύτερης αλληλεπίδρασης του ψυχικού με το σωματικό.

Μάλλον επειδή αποδέχεται το παραπάνω εύλογο και επαρκώς επιβεβαιωμένο (κλινικά και ερευνητικά) επιχείρημα η επιτροπή ειδικών γιατρών που εξέδωσε το εγχειρίδιο «DSM V» αποφάσισε να εξαλείψει τον όρο «σωματοποίηση» από την αποδεκτή σήμερα Παθολογία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το «DSM» θεωρείται το πληρέστερο παγκοσμίως διαγνωστικό και στατιστικό εργαλείο για τις νοητικές-ψυχικές παθήσεις.

Ενας πλήρης κατάλογος των επίσημα αποδεκτών από τη σημερινή Ψυχιατρική νοητικών παθήσεων και των συμπτωμάτων τους.

Σπύρος Μανουσέλης
efsyn