Υπναράδες ή άγρυπνοι; Εξαρτάται και από τα γονίδιά μας

Η διάρκεια του ύπνου ενός ατόμου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία, το φύλο, και ευρύτερα από τον προσωπικό "υπνότυπο".
Αν σε ορισμένα άτομα αρκούν λίγες ώρες ύπνου, ενώ άλλα χρειάζονται πολύ περισσότερες, αυτό εξαρτάται από τα διαφορετικά εγκεφαλικά κυκλώματα που ρυθμίζουν τον ύπνο.


Αυτά τα εγκεφαλικά κυκλώματα, με τη σειρά τους, διαμορφώνονται από ομάδες κάποιων γονιδίων που οι ερευνητές κατάφεραν πρόσφατα να εντοπίσουν.

Πριν από λίγες ημέρες δημοσιεύτηκε μια έρευνα στο ειδικό περιοδικό «PLOS Genetics», η οποία όχι μόνο αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στην κατανόηση των γενετικών παραγόντων που εμπλέκονται και επηρεάζουν τις ανάγκες μας για ύπνο αλλά, στο μέλλον, ίσως αποδειχτούν καθοριστικές για την κατανόηση και τη θεραπεία νευρολογικών διαταραχών, όπως η αϋπνία και η ναρκοληψία, δηλαδή η ανεξέλεγκτη ημερήσια υπνηλία, παρά τις επαρκείς ώρες ύπνου.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο NHLBI (Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας για τη βιοϊατρική έρευνα των ΗΠΑ) από ομάδα ειδικών στη βιοϊατρική γενετική υπό τη διεύθυνση της Susan Tracy Harbison.

Αυτοί οι ερευνητές μελέτησαν 14 διαφορετικές γενεές της μύγας των φρούτων (Drosophila melanogaster) τις οποίες διασταύρωναν μεταξύ τους στο εργαστήριο μέχρι να δημιουργήσουν μύγες «υπναρούδες» (long sleeper) ικανές να κοιμούνται 18 ώρες την ημέρα ή, εναλλακτικά, μύγες άγρυπνες (short sleeper) που κοιμόντουσαν μόλις 3 ώρες κάθε μέρα.

Η γενετική ανάλυση αυτών των μυγών αποκάλυψε την ύπαρξη 126 πολυμορφισμών σε μια ομάδα 80 διαφορετικών γονιδίων που φαίνεται να σχετίζονται με τη διάρκεια του ύπνου.

«Ενα ενδιαφέρον στοιχείο αυτής της έρευνας είναι ότι το γενετικό υλικό που ανέλυσαν υπάρχει στη φύση, δεν ήταν δηλαδή γενετικά τροποποιημένο DNA στο εργαστήριο.

Μέχρι τώρα δεν είχε ποτέ διαπιστωθεί η παρουσία τόσο ακραίων περιπτώσεων σε φυσικούς πληθυσμούς», όπως επισημαίνει η Susan Tracy Harbison στο σχετικό άρθρο.

Ερευνα όπως αυτή, έκτος από τη σημασία της για την ενδεχόμενη μελλοντική διαγνωστική και θεραπευτική ορισμένων ακραίων νευρολογικών διαταραχών του ύπνου, προσπαθεί να διαφωτίσει το δυσεξήγητο βιολογικό πρόβλημα γιατί έχουμε ανάγκη να κοιμόμαστε;

Η πιο εύλογη, μέχρι σήμερα, απάντηση είναι ότι ο ύπνος συμβάλλει στη χαλάρωση και την ανανέωση του νευρικού συστήματος, καθώς και στην παγίωση των πρόσφατων μνημονικών ιχνών.

Και τα γονίδια της μύγας των φρούτων που σχετίζονται με τη διάρκεια του ύπνου φαίνεται πως εμπλέκονται επίσης στη φυσιολογική ανάπτυξη και λειτουργία του πολύ πιο απλού νευρικού συστήματος αυτού του εντόμου.

Εν τούτοις, όταν οι ερευνητές συνέκριναν τους δύο εργαστηριακούς πληθυσμούς (υπναρούδες και άγρυπνες) με φυσικούς πληθυσμούς μυγών δεν διαπίστωσαν ουσιαστικές διαφορές. Συνεπώς, στη φύση υπάρχει μια ευρεία γκάμα από «υπνότυπους».

Σπύρος Μανουσέλης

Πηγή: efsyn