Διατροφική ανισορροπία

Συντάκτης: Τάσος Σαραντής

Αν όλοι στον πλανήτη επιθυμούσαμε να ακολουθήσουμε μια υγιεινή διατροφή, δεν θα υπήρχαν αρκετά φρούτα και λαχανικά για να φτάσουν για όλους.

Το τρέχον παγκόσμιο γεωργικό σύστημα παράγει υπερβολικά δημητριακά, λιπαρά και σάκχαρα και έτσι, η παραγωγή φρούτων, λαχανικών και, σε μικρότερο βαθμό, πρωτεϊνών δεν θα επαρκούσε για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών του σημερινού πληθυσμού.

Τα ευρήματα αυτά προέκυψαν από μια νέα μελέτη του Πανεπιστημίου του Γκελφ, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Plos One, για την οποία ερευνητές συνέκριναν την παγκόσμια γεωργική παραγωγή με τις συστάσεις των διατροφολόγων και βρήκαν μια δραστική αναντιστοιχία.

Επί του παρόντος, η παγκόσμια παραγωγή τροφίμων υπερβαίνει τις 2.750 θερμίδες ανά άτομο την ημέρα, ποσότητα που υπερβαίνει και αυτήν που απαιτείται για τη διατροφή του παγκόσμιου πληθυσμού. Αν αφαιρέσουμε το ποσοστό των οικιακών απορριμμάτων τροφίμων, που εκτιμάται σε 20%, τότε οι διαθέσιμες θερμίδες είναι περίπου 2.200, που επίσης επαρκούν για τον σημερινό πληθυσμό του πλανήτη.

Η μελέτη υπολόγισε τον αριθμό των μερίδων ανά άτομο στον πλανήτη για κάθε ομάδα τροφίμων που βασίζεται στον οδηγό «Υγιεινή διατροφή» του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, η οποία συνιστά το μισό της διατροφής μας να αποτελείται από φρούτα και λαχανικά, 25% από δημητριακά και 25% από πρωτεΐνες, λιπαρά και γαλακτοκομικά προϊόντα.

Οπως διαπιστώθηκε, σήμερα παράγουμε 12 μερίδες δημητριακών ανά άτομο αντί των συνιστώμενων οκτώ, 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών αντί των συνιστώμενων δεκαπέντε, 3 μερίδες λιπαρών αντί για μία, 3 μερίδες πρωτεϊνών αντί για πέντε και 4 μερίδες ζάχαρης αντί για καμία. Οπως γίνεται φανερό, αυτό που παράγουμε σε παγκόσμιο επίπεδο δεν είναι αυτό που θα έπρεπε να παράγουμε, σύμφωνα με τους διατροφολόγους.

Επιπλέον, από την παγκόσμια παραγωγή λαχανικών, σχεδόν το 40% αποτελείται από αμυλούχα λαχανικά, όπως η μανιόκα και οι πατάτες, τα οποία, σύμφωνα με τα διατροφικά στάνταρ, δεν θα πρέπει να προσμετρώνται στις μερίδες λαχανικών λόγω της επίδρασής τους στο σάκχαρο του αίματος. Εξάλλου, σχεδόν τα δύο τρίτα των ζωικών πρωτεϊνών που καταναλώνονται είναι κόκκινο κρέας, που θεωρείται η λιγότερο επιθυμητή πρωτεΐνη για την ανθρώπινη υγεία και παράγει περισσότερα αέρια θερμοκηπίου σε σχέση με άλλες πρωτεΐνες.

Επειδή οι υδατάνθρακες είναι σχετικά εύκολο να παραχθούν και μπορούν να τροφοδοτήσουν πολλούς ανθρώπους, οι αναπτυσσόμενες χώρες επικεντρώνονται στην καλλιέργεια σιτηρών. Αλλά και οι ανεπτυγμένες χώρες επιδότησαν την παραγωγή σιτηρών και καλαμποκιού για δεκαετίες προκειμένου να καταστούν αυτάρκεις και να αποκτήσουν παγκοσμίως ηγετική θέση στην παραγωγή τους. Αυτές οι χώρες έχουν επίσης δαπανήσει πολύ περισσότερα χρήματα για την έρευνα και την καινοτομία γι’ αυτές τις καλλιέργειες, παρά για τα φρούτα και τα λαχανικά.

Η μελέτη διαπίστωσε ότι η υιοθέτηση μιας πιο θρεπτικής διατροφής δεν θα ήταν μόνο θετική για εμάς, αλλά και για ολόκληρο τον πλανήτη. Αν μεταβαίναμε σε θρεπτικές διατροφές, θα παρατηρούσαμε μείωση της έκτασης της γης που απαιτείται για να τροφοδοτήσουμε τον αυξανόμενο πληθυσμό μας.

Οι ερευνητές υπολόγισαν πόση γη χρησιμοποιείται σήμερα για τη γεωργία και πόση θα χρειαζόταν αν όλοι ακολουθούσαν τις διατροφικές συστάσεις και διαπίστωσαν ότι η μετατόπιση της παραγωγής ώστε να ταιριάζει με τις κατευθυντήριες γραμμές για υγιεινή διατροφή θα απαιτούσε 51 εκατομμύρια λιγότερα εκτάρια καλλιεργήσιμης γης, επειδή τα φρούτα και τα λαχανικά χρειάζονται λιγότερη γη για να αναπτυχθούν σε σχέση με τα δημητριακά, τη ζάχαρη και τα λιπαρά.

Ωστόσο, για να επιτευχθεί αυτή η μείωση, οι καταναλωτές θα πρέπει να καταναλώνουν λιγότερο κρέας και ο τομέας των γεωργικών ειδών διατροφής θα πρέπει να παράγει περισσότερες φυτικές πρωτεΐνες.

Επιπρόσθετα, η διατροφή των 9,8 δισεκατομμυρίων ανθρώπων που υπολογίζεται ότι θα κατοικούν στον πλανήτη το 2050 θα απαιτήσει 12 εκατομμύρια επιπλέον εκτάρια καλλιεργήσιμης γης και τουλάχιστον ένα εκατομμύριο επιπλέον εκτάρια βοσκοτόπων.

Αντίθετα, με την καθολική υιοθέτηση του οδηγού «Υγιεινής διατροφής» του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, η παγκόσμια γεωργία θα χρειαζόταν 39 εκατομμύρια εκτάρια λιγότερης αρόσιμης γης και 2.017 εκατομμύρια εκτάρια περισσότερων βοσκοτόπων.

Αν συνδυάσουμε την καθολική υιοθέτηση της «Υγιεινής διατροφής» με μια διατροφή όπου μόνον το 20% των πρωτεϊνών θα προέρχεται από ζώα, τότε η παγκόσμια γεωργία θα χρειαζόταν 53 εκατομμύρια εκτάρια περισσότερης καλλιεργήσιμης γης και 209 εκατομμύρια εκτάρια περισσότερων βοσκοτόπων.

Αντιθέτως, με πλήρη στροφή προς μια χορτοφαγική δίαιτα, όπου η πρωτεΐνη προέρχεται από οσπριοειδή, η παγκόσμια γεωργία θα χρειαζόταν 80 εκατομμύρια εκτάρια περισσότερης αρόσιμης γης και 360 εκατομμύρια εκτάρια λιγότερα βοσκοτόπια για να τροφοδοτήσει τον παγκόσμιο πληθυσμό το 2050.

«Η διατροφή των επόμενων γενεών είναι μία από τις πιεστικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο 21ος αιώνας. Για έναν αυξανόμενο πληθυσμό, οι υπολογισμοί μας υποδεικνύουν ότι ο μόνος τρόπος για να ακολουθούμε μια ισορροπημένη διατροφή, να σώσουμε τη Γη και να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου είναι να καταναλώνουμε και να παράγουμε περισσότερα φρούτα και λαχανικά, καθώς να μεταβούμε σε διατροφή πλουσιότερη σε φυτικές πρωτεΐνες», συνέστησαν οι συντάκτες της μελέτης.

http://www.efsyn.gr/arthro/diatrofiki-anisorropia