Η επερχόμενη κανονικότητα

Όσο και αν πάσχιζαν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπινες ψυχές, στοιβαγμένες σ’ εκείνο τον στενάχωρο τόπο, να τον παραμορφώσουν, όσο κι αν τον είχαν βουλιάξει στην πέτρα για να μη φυτρώνει τίποτε πάνω στη γη συνθλίβοντας και το παραμικρό χορταράκι που ξεμυτούσε, όσο κι αν έπνιγαν τον αέρα στην αιθαλομίχλη του κάρβουνου και του πετρελαίου, όσο κι αν καταστρέφανε τα δέντρα και αποδιώχνανε όλα τα ζώα και τα πουλιά, τόσο περισσότερο η άνοιξη φανέρωνε το αιώνιο μεγαλείο της, ακόμα και μέσα στην πόλη.
Ο ήλιος ζέσταινε τη φύση, η χλόη ζωντανεμένη φύτρωνε και καταπρασίνιζε το χώμα, όπου είχε ακόμη απομείνει, όχι μονάχα στα παρτέρια, μα κι ανάμεσα στις πλάκες των λιθόστρωτων λεωφόρων. (ΛΕΩΝ ΤΟΛΣΤΟΪ, Ανάσταση, κεφ. Πρώτο)

Όσο πιο αλλόκοτα και βίαια εισβάλλουν νέα δεδομένα στις ζωές των ανθρώπων, τόσο αποκαλύπτεται η πνευματική ένδεια. Είτε με την επιβαλλόμενη οικονομική «κρίση», είτε με την λεγόμενη «πανδημία», παίρνονται διαρκώς αποφάσεις εις βάρος της μεγαλύτερης μερίδας των ανθρώπων. Προφανώς χωρίς την συναίνεσή τους, καθώς ο φόβος απώλειας της υλικής ή της φυσικής ζωής καραδοκεί. Οι περισσότεροι αδημονούν να επιστρέψουν στην πρότερη «κανονικότητα». Η κατάχρηση της λέξεως, που εντέχνως πλασάρεται από το σύνολο των ΜΜΕ, καταλήγει να φαντάζει, πως θα επιστρέψουμε σε κάποιον χαμένο παράδεισο. Ο εξοντωτικός ρυθμός, που αποξένωνε τους ανθρώπους της λεγόμενης «κανονικότητας» και συνεχίζει να απασχολεί μια μερίδα εργαζομένων, αναπολείται ως βάπτισμα και γέννηση, συνάμα. Ο ασυγκράτητα ταχύς ρυθμός που διαχώριζε τόσο τα άτομα της κοινωνίας, όσο και τα μέλη της οικογένειας σήμερα θεωρείται ως το μήλο της έριδος.

Η πραγματικότητα, βέβαια, απέχει παρασάγγας, καθώς οι προϋπάρχουσες ψυχικές δυσαρμονίες, τώρα, εντός των λίγων τετραγωνικών μέτρων, καθιστούν την συμβίωση δυσβάσταχτο φορτίο. Η αρμονική συνύπαρξη των μελών της οικογένειας, η ανταλλαγή απόψεων, οι δημιουργικές απασχολήσεις και η κατανομή εργασιών μοιάζουν ως κάτι το εξωπραγματικό, εξωτική ενασχόληση, εξαιρέσεις και εν τέλει αρρυθμία. Πλείστα εξ αυτών, έχουν αντικατασταθεί από την ακατάπαυστη χρήση του διαδικτύου και των ηλεκτρονικών συσκευών. Ο εκούσιος εγκλεισμός διαιρεί και τεμαχίζει ακόμη περισσότερο τις υπάρχουσες σχέσεις και συνθήκες ζωής.

Σχετικά με την προοπτική της σταδιακής επιστροφής στην κανονικότητα, ο Πέτσας είπε πως «η μετάβαση θα είναι σταδιακή, θα είναι σε φάσεις, θα είναι μακρόσυρτη, και θα είναι στοχευμένη, ώστε να μην έχουμε πισωγυρίσματα. Θα την μάθουν όλοι και μετά για να προγραμματίσουν τη ζωή τους, τις οικονομικές και κοινωνικές πτυχές της καθημερινής δραστηριότητάς τους. Ένα από τα βασικά στοιχεία της στρατηγικής μας ήταν να απλώσουμε σε βάθος χρόνου την κορύφωση της πανδημίας, για να μπορέσει να αντέξει το Σύστημα Υγείας… Θα πρέπει να προστατεύσουμε τις πιο ευάλωτες ομάδες πληθυσμού όπως τους ηλικιωμένους και αυτούς με υποκείμενα νοσήματα. Σίγουρα γι’ αυτούς θα καθυστερήσει η επάνοδος στην κανονικότητα. Η αρχή θα γίνει από ομάδες του πληθυσμού, οι οποίες έχουν λιγότερο κίνδυνο».

Αντιλαμβανόμαστε την μεγάλης χρονικής διάρκειας ένταξη του πληθυσμιακού συνόλου στην υποτιθέμενη ομαλότητα. Τα όποια μέτρα στήριξης, είτε των ευπαθών ομάδων είτε στον ιατρικό τομέα που πάσχει από χρόνια ασθένεια, καταδεικνύουν, για μία ακόμη φορά, όχι μόνο την αδυναμία του κράτους να υπερασπισθεί τους ανθρώπους, αλλά και την ουσιαστική άρνησή του να το πράξει. Βρισκόμαστε μπροστά στην απογύμνωση της κρατικής ιδεολογίας. Έφτασε η στιγμή όπου με τον πιο ωμό τρόπο αναδεικνύεται πως η κατασκευή του κράτους εξυπηρετεί μόνο λίγους τακτοποιημένους, σε αυτό και από αυτό, που το υπερασπίζονται, τρέφονται και πασχίζουν να το ανασυντάξουν με κάθε ευκαιρία. Είναι καθοριστική η στιγμή που αντιλαμβάνεται ο καθείς εξ ημών ότι δεν προστατεύεται από το κράτος ή από τους πολιτικούς. Ουδεμία κρατική μέριμνα υπήρξε ούτε θα υπάρξει πλην της στοιχειώδους επιβίωσης.

Η μόνη παγκόσμια μνεία απέναντι στη λεγόμενη «πανδημία» ήταν να επιβληθεί ο «εγκλεισμός» ως μέσο επιβίωσης και διατήρησης της κοινωνικής υγείας. Όταν επιβάλλεται ένας τέτοιος ολοκληρωτικός τρόπος, χωρίς την παραμικρή αντίδραση ακόμη και από το υποτιθέμενο ριζοσπαστικό πολιτικό κομμάτι, αντιλαμβανόμαστε ότι η δύναμη που αποκτά το κράτος, το καθιστά σε θέση να το εφαρμόσει ξανά, όποτε αναδείξει μία περίσταση η οποία το βολεύει. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι να δηλωθεί δυσαρέσκεια απέναντι σε οποιαδήποτε επιβολή, ακόμα και με την «υγιεινή»­ ­-προσεγμένη οδό. Ο «εγκλεισμός» θα ανασύρεται από την εξουσιαστική φαρέτρα κάθε φορά που θα απειλείται η υγεία του κράτους ή θα δρομολογείται μία διαδικασία ελέγχου και καταπίεσης.

Η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, παρουσίασε μία ζοφερή εικόνα των οικονομικών επιπτώσεων λόγω του κορωναϊού, σημειώνοντας (…ότι οι κυβερνήσεις έχουν ήδη λάβει μέτρα δημοσιονομικής τόνωσης ύψους 8 τρισ. ευρώ, αλλά πιθανόν να χρειαστούν περισσότερα. Σήμερα, προβλέπουμε ότι περισσότερες από 170 χώρες θα βιώσουν αρνητική κατά κεφαλήν αύξηση του εισοδήματος φέτος…. Η επικεφαλής του ΔΝΤ τόνισε επίσης, ότι οι μεγάλοι επενδυτές έχουν ήδη προχωρήσει σε εκροές κεφαλαίων περίπου $100 δισ. ποσό που είναι υπερτριπλάσιο της εκροής την ίδια περίοδο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Η πανδημία που σαρώνει τον κόσμο θα γυρίσει την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη «έντονα αρνητική» το 2020, προκαλώντας τη χειρότερη πτώση από τη Μεγάλη Ύφεση του 1930…).

Κατά αυτόν τον τρόπο για το επόμενο χρονικό διάστημα οι οικονομικές επιπτώσεις φαντάζουν ανυπέρβλητες. Σε ένα ήδη κατασπαραγμένο πληθυσμό του μεγαλύτερου τμήματος της Ευρώπης, θα εμφανιστούν νέα μνημόνια και μέτρα που θα συνδέονται και θα συνδυάζονται με παγκόσμιες ανακατατάξεις.

Μέσα σε όλη αυτή την πανδημική αναταραχή, το μόνο το οποίο ησυχάζει και αναπνέει για πρώτη φορά ελευθέρα είναι η φύση. Το πάλαι ποτέ εναρμονισμένο φυσικό περιβάλλον συντονίζεται με το ανθρώπινο στοιχειό, με αποτέλεσμα να ανασαίνει, να ηρεμεί και μας κατευθύνει για τις μελλοντικές κινήσεις επιβίωσης. Αρκεί να ανεβεί κάποιος σε έναν μικρό γειτονικό αστικό λόφο και να αγναντέψει, όσο αντέχει η όρασή του και να κατέβει για να ξαποστάσει. Αίφνης, θα αντιληφτεί τον τρόπο και τα μέσα με τα όποια μπορεί να συμβιώσει με τους συνανθρώπους του.  

Χ. Μ. 

Από την ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 204, Μάϊος 2020 

via