Φύση και σκοπός των φυσικών πραγμάτων

Πλάτων – Τίμαιος [27d-29d]

ΚΡΙΤΙΑΣ: Πρώτα απ’ όλα πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να κάνουμε την εξής διάκριση: τι είναι αυτό που υπάρχει πάντα και δε γεννιέται ποτέ, και τι είναι εκείνο που γεννιέται συνεχώς αλλά δεν υπάρχει ποτέ;


Το πρώτο μπορεί να γίνει αντιληπτό με τη σκέψη και τους λογικούς συλλογισμούς επειδή είναι αμετάβλητο.

Το δεύτερο γίνεται αντιληπτό με τη δοξασία και με την αίσθηση, χωρίς λογικούς συλλογισμούς, αφού γεννιέται και χάνεται χωρίς ποτέ να υπάρχει πραγματικά. Άλλωστε, όλα γίνονται κατ’ ανάγκη από κάποια αιτία· χωρίς αυτή είναι αδύνατο να δημιουργηθεί οτιδήποτε.

Επομένως, όταν ο δημιουργός φτιάχνει κάτι και του δείχνει σχήμα και λειτουργικότητα αποβλέποντας στο αιώνιο κι έχοντας αυτό για πρότυπό του, τούτο αναγκαίως θα είναι καλό.

Επομένως, ολόκληρο τον ουρανό ή τον κόσμο ή οποιοδήποτε άλλο όνομα θα μπορούσε να δεχτεί, ας τον ονομάζουμε έτσι.

Πρέπει λοιπόν πρώτα να εξετάσουμε αυτό που οφείλουμε να έχουμε ως βάση από την αρχή, όταν κάνουμε το ίδιο για οποιοδήποτε πράγμα· ποιο από τα δύο, δηλαδή, υπήρχε πάντα χωρίς να γεννηθεί ποτέ ή δημιουργήθηκε κάποτε ξεκινώντας από κάποια αρχή. Γεννήθηκε· γιατί είναι ορατός, απτός και έχει σώμα· όλα αυτά είναι αισθητά – και τα αισθητά πράγματα, που γίνονται αντιληπτά με τη δοξασία με τη βοήθεια των αισθήσεων, υποστηρίξαμε πως γεννιούνται και δημιουργούνται. Είπαμε επίσης ότι κάθε τι που γεννιέται προέρχεται κατ’ ανάγκη από κάποια αιτία. Είναι όμως δύσκολο να βρει κανείς το δημιουργό και πατέρα του σύμπαντος, κι αν ακόμα τον βρει δε θα μπορέσει να τον αποκαλύψει σε όλους. Τούτο λοιπόν πρέπει να εξετάσουμε πάλι σχετικά μ’ αυτό., σύμφωνα με ποιο από τα δυο πρότυπα τον έφτιαξε ο δημιουργός του.

Σύμφωνα με το αιώνιο και το αμετάβλητο ή σύμφωνα με εκείνο που γεννήθηκε; Αν ο κόσμος γύρω μας είναι όμορφος και ο δημιουργός τους αγαθός, τότε γίνεται φανερό ότι απέβλεπε προς το αιώνιο· διαφορετικά, κάτι που ούτε να το πει κανείς επιτρέπεται, αν ο κόσμος δεν είναι καλός ούτε ο δημιουργός του αγαθός, τότε απέβλεπε προς κάτι που γεννήθηκε.

Είναι όμως φανερό σε όλους ότι φτιάχτηκε σύμφωνα με το αιώνιο, επειδή ο κόσμος είναι ο ομορφότερος απ’ όλους όσοι γεννήθηκαν κι ο δημιουργός του είναι η ανώτερη απ’ όλες τις αιτίες.

Αφού λοιπόν φτιάχτηκε έτσι, σύμφωνα με τους λόγους μας, καταλαβαίνουμε ότι φτιάχτηκε σύμφωνα με το αμετάβλητο πρότυπο που γίνεται αντιληπτό από τη λογική και τη σκέψη. Αφού, επομένως, δεχόμαστε όλα αυτά, τότε αναγκαστικά αυτός ο κόσμος πρέπει να είναι εικόνα κάποιου άλλου.
Τώρα, σε σχέση με όλα τα θέματα, είναι πολύ σημαντικό ν’ αρχίζουμε από τη φυσική τους αρχή.

Κατά συνέπεια, όταν ασχολούμαστε με μια εικόνα και με το πρότυπό της, πρέπει να βεβαιωνόμαστε ότι τα επιχειρήματά μας οφείλουν να ταιριάζουν με τα διάφορα πράγματα που εξηγούν.

Όσα είναι μόνιμα, σταθερά και κατανοητά με τη βοήθεια της σκέψης, θα είναι και τα ίδια σταθερά και αμετάβλητα. Πρέπει λοιπόν να βασιστούμε σε σταθερούς και αμετάβλητους συλλογισμούς, που αποκλείεται ν’ αποδειχτούν λανθασμένοι, ώστε να μην υστερούν σε τίποτα· έτσι οι συλλογισμοί που εξηγούν εκείνο που δημιουργήθηκε με πρότυπο το αιώνιο και αποτελεί εικόνα του, πρέπει να είναι πιθανοφανείς και ανάλογοι με τους πρώτους, αφού όποια σχέση υπάρχει ανάμεσα στη γένεση και την ουσία η ίδια υπάρχει ανάμεσα στην πίστη και στην αλήθεια.

Μην απορήσεις λοιπόν, Σωκράτη, ενώ πολλοί έχουν πει πολλά σχετικά με τους θεούς και τη δημιουργία του σύμπαντος, αν δεν καταφέρουμε να διατυπώσουμε σωστούς και απόλυτα συνεπείς από κάθε άποψη συλλογισμούς.

Αν όμως κάνουμε υπολογισμούς που δεν είναι κατώτεροι από άλλους, θα πρέπει να νιώσουμε ικανοποίηση, έχοντας κατά νου ότι τόσο εγώ που μιλάω όσο και εσείς που με κρίνετε είμαστε άνθρωποι.

Αφού λοιπόν δεχτούμε κάποια πιθανή ερμηνεία γι’ αυτά τα θέματα δεν θα πρέπει να αναζητούμε τίποτα περισσότερο απ’ αυτό.

feltor.wordpress.com

https://physicsgg.me/2011/05/01/%cf%86%cf%8d%cf%83%ce%b7-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%83%ce%ba%ce%bf%cf%80%cf%8c%cf%82-%cf%84%cf%89%ce%bd-%cf%86%cf%85%cf%83%ce%b9%ce%ba%cf%8e%ce%bd-%cf%80%cf%81%ce%b1%ce%b3%ce%bc%ce%ac%cf%84%cf%89/

Lemmy