Άστεγοι: Οι "αόρατοι" άνθρωποι που ζουν ανάμεσά μας

Πολυδύναμο Κέντρο Αστέγων, Κοινωνικά Ιατρεία, streetwork και ξενώνας Εστία για ηλικιωμένους είναι μερικές από τις δράσεις του Δήμου Αθηναίων για τη στήριξη των αστέγων Οικογενειακά, οικονομικά προβλήματα και ανεργία οι βασικές αιτίες που τους οδήγησαν στον δρόμοΚάθε βράδυ στρώνουν το αυτοσχέδιο κρεβάτι τους οι… τυχεροί κοιμούνται πάνω σε παλέτες, οι υπόλοιποι σε χαρτόνια ή ακόμη και στο έδαφος έχοντας δίπλα τους τα ελάχιστα υπάρχοντά τους. "Σπίτι" τους έχει γίνει το τελευταίο διάστημα κάποια γωνιά στο πεζοδρόμιο ή ο ελάχιστος χώρος μπροστά από κάποιο κατάστημα.

Είναι οι "αόρατοι" άνθρωποι, εκείνοι που τα βλέμματα των περαστικών πάντα καρφώνουν αλλά λίγοι είναι αυτοί που κοντοστέκονται μπροστά τους, να τους βοηθήσουν ή έστω να τους μιλήσουν. Σε λίγες εβδομάδες το 2020 φεύγει, ωστόσο το χρόνιο πρόβλημα της αστεγίας, όπως φαίνεται, ήρθε για να μείνει, καθώς τα τελευταία χρόνια έχει οξυνθεί όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα.

Η αστεγία εξελίσσεται σε μεγάλο πρόβλημα για ολόκληρη την Ευρώπη, με περισσότερους από 700.000 να αντιμετωπίζουν την έλλειψη στέγης κάθε βράδυ. Μάλιστα, σε διάστημα 10 ετών ο αριθμός των αστέγων αυξήθηκε κατά 70%. Αυτά τα αποθαρρυντικά στοιχεία είναι που έκαναν και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την περασμένη Τρίτη να απευθύνει μια σειρά από συστάσεις προς τα κράτη – μέλη, σημειώνοντας ότι η στέγαση αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και ζητώντας παράλληλα την ανάληψη ισχυρότερης δράσης για την εξάλειψη του φαινομένου στην ΕΕ έως το 2030.

Σύμφωνα με τα στοιχεία ευρωπαϊκής έρευνας της FEANTSA (της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας των οργανώσεων που ασχολούνται με την καταπολέμηση της αστεγίας και την προώθηση του δικαιώματος της στέγης), που επικαλείται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο αριθμός των αστέγων στις ευρωπαϊκές χώρες αυξάνεται διαρκώς. Είναι ενδεικτικό πως στη Γερμανία ο αριθμός των αστέγων φτάνει τις 337.000, ενώ στη Γαλλία τις 143.000, αριθμός που διπλασιάστηκε μεταξύ 2001 και 2012. 

Καμιά καταγραφή

Κι ενώ η Ευρώπη σε μεγάλο βαθμό γνωρίζει πόσοι είναι οι άνθρωποι που αναγκάζονται να μένουν στον δρόμο, δεν συμβαίνει το ίδιο και στη χώρα μας. Πανελλαδική καταγραφή για τον αριθμό των αστέγων που βρίσκονται στους ελληνικούς δρόμους δεν υπάρχει, γι’ αυτό και η έρευνα της FEANTSA «δανείζεται» στοιχεία από παλαιότερη μελέτη που είχε πραγματοποιήσει το 2015 (!) το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ μόνο για την Αττική. Σε αυτή καταγράφονταν 17.720 άστεγοι στον δρόμο αλλά και άτομα στερούμενα κατοικίας, τα οποία διέμεναν σε καταλύματα για αστέγους. 

Στους κεντρικούς δρόμους των μεγαλύτερων ελληνικών πόλεων η εικόνα των ανθρώπων που κοιμούνται στα πεζοδρόμια και στις στοές είναι δυστυχώς οικεία τα τελευταία χρόνια. Η πιο πρόσφατη έρευνα για συγκεκριμένους δήμους – μεταξύ αυτών και της Αθήνας – διεξήχθη τον Μάιο του 2018 από το υπουργείο Εργασίας με την επιστημονική ευθύνη του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου. Σύμφωνα με την εν λόγω έρευνα, είχαν καταγραφεί 793 άστεγοι εντός των ορίων του Δήμου Αθηναίων, άτομα, δηλαδή, που έμεναν στον δρόμο, σε δομές αλλά και σε υποστηριζόμενα διαμερίσματα. Αντίστοιχα, στον Δήμο Θεσσαλονίκης ο αριθμός των ανθρώπων σε αστεγία έφτανε τους 380, ενώ στον Δήμο Πειραιά τους 265. Οι άστεγοι οι οποίοι είχαν συμμετάσχει στην έρευνα απάντησαν πως πριν βρεθούν στον δρόμο έμεναν σε δική τους κατοικία, σε σπίτι μελών της οικογένειάς τους αλλά και σε σπίτι που νοίκιαζαν. 

"Πάνω σε αυτή την έρευνα και σε μια αντίστοιχη που είχε εκπονήσει το ΚΥΑΔΑ το 2017 στηριχθήκαμε για να "χτίσουμε" όλο το πρόγραμμα στήριξης των αστέγων", σημειώνει στα «ΝΕΑ" ο πρόεδρος του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων Γρηγόρης Λέων.

Σήμερα και εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού ο Δήμος Αθηναίων έχει δημιουργήσει 460 θέσεις για άστεγους μη τοξικοεξαρτημένους και άλλες 140 θέσεις για εκείνους που ζουν στην αστεγία και είναι τοξικοεξαρτημένοι. Μάλιστα, όπως εξηγεί ο Γρηγόρης Λέων, αυτές οι θέσεις είναι αρκετές για να καλύψουν τον αριθμό των αστέγων που βρίσκονται στον Δήμο Αθηναίων, με βάση και την ποσοτική καταγραφή της έρευνας. Είναι ενδεικτικό πως μέσα στον τελευταίο χρόνο ο δήμος έχει εντάξει από το πεζοδρόμιο σε κάποια δομή 250 ανθρώπους. 

Τα βήματα 

"Πρέπει να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη στηρίζοντάς τους αρχικά στον δρόμο"
Στο Πολυδύναμο Κέντρο Αστέγων παρέχεται σίτιση και διαμονή στους άστεγους μη τοξικοεξαρτημένους, οι οποίοι μπορούν με την καθοδήγηση των ειδικών να επανενταχθούν στην κοινωνία. Επιπλέον, μέσω των Κοινωνικών Ιατρείων βοηθά όχι μόνο τους άστεγους αλλά και τους άπορους, ένα σύνολο 26.000 ανθρώπων. Στην οδό Πατησίων λειτουργεί και ο ξενώνας Εστία, όπου φιλοξενούνται ηλικιωμένοι άστεγοι, άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν την προοπτική για επανένταξη στην κοινωνία και την αγορά εργασίας. Ενώ για τους τοξικοεξαρτημένους άστεγους λειτουργεί από τον περασμένο Απρίλιο ξενώνας στο ξενοδοχείο Ιονίς.

"Πρωταρχικά, όμως, δυναμώσαμε το streetwork, εκεί όπου πρέπει να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των αστέγων, στηρίζοντάς τους αρχικά στον δρόμο. Αξίζει να πούμε πως πρέπει να κάμψουμε πολλές αντιστάσεις των ανθρώπων αυτών. Στην αρχή υπήρχαν θέματα εμπιστοσύνης ως προς τον φορέα, πολλοί όμως άστεγοι που συνδύαζαν την αστεγία με την επαιτεία δεν ήθελαν να μπουν σε κάποια δομή για να μη χάσουν το πόστο της ημέρας", προσθέτει ο πρόεδρος του ΚΥΑΔΑ Γρηγόρης Λέων.

Εύη Σαλτού

πηγή