Περί Τρέλας: Μεγάλοι Λογοτέχνες που υπέφεραν από ψυχικές ασθένειες. 2)

Περί τρέλας του Edgar Alan Poe

Για την ψυχική κατάσταση του γοτθικού Αμερικάνου ποιητή και συγγραφέα Edgar Alan Poe λίγα μπορούν να ειπωθούν με σιγουριά. Κατά την εποχή που έζησε (1809-1849) οι ψυχικές ασθένειες δεν ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένες. Οι άνθρωποι των οποίων το μυαλό παρέκκλινε από τη νόρμα αποκαλούνταν «τρελοί», μα ο Poe απέφυγε αυτόν τον χαρακτηρισμό, αφού συνδύασε την τρέλα του με μια θαυματουργή λογοτεχνική πένα.

Παρότι ο ίδιος συχνά υποπτευόταν την κατάστασή του, δεν αναζήτησε ποτέ θεραπεία. Εκείνο τον καιρό οι μέθοδοι καταπολέμησης των πνευματικών διαταραχών ήταν σκληρές και σε πειραματικό στάδιο.

Ο Poe ήταν γνωστός για τον αλκοολισμό του, ενώ έχασε αρκετές δουλειές εξαιτίας του προβλήματός του αυτού. «Κατά τη διάρκεια των κρίσεων πλήρους ασυνειδητότητας, έπινα, ένας Θεός ξέρει πόσο συχνά ή πόσο πολύ. Ως εκ τούτου, οι εχθροί μου απέδωσαν την τρέλα στο ποτό και όχι το ποτό στην τρέλα». [7]

Είναι γνωστό, επίσης, πως η αδερφή του έπασχε από σχιζοφρένεια, μια ασθένεια που είναι κληρονομική. Παρ’ όλα αυτά, οι πιο πολλοί σύγχρονοι ειδικοί απορρίπτουν το ενδεχόμενο να ήταν ο ίδιος ο Poe σχιζοφρενής και στρέφονται στη διπολική διαταραχή ως πιο πιθανή εξήγηση. Σε πολλά από τα γράμματά του ανέφερε ξεκάθαρα τις αυτοκτονικές του τάσεις και σκέψεις, ενώ είναι καταγεγραμμένες τουλάχιστον δύο απόπειρες αυτοκτονίας από την πλευρά του. [8] Η πρώτη απόπειρα έγινε πριν το γάμο του με την 13χρονη ξαδέρφη του και η δεύτερη μετά το θάνατό της από φυματίωση.

Η αυτοκαταστροφική του φύση τού προσέφερε επίσης περιόδους φαινομενικής ηρεμίας. Στην πραγματικότητα, καθόλου έτσι δεν ήταν, αφού αυτές οι περίοδοι δείχνουν τη μανιώδη πλευρά της διπολικής του διαταραχής. Σε γράμμα του προς φίλο, όταν ο τελευταίος τον ρώτησε για την ψυχική του υγεία, ο Poe απάντησε πως «Η υγεία μου είναι καλύτερα – άψογη. Ποτέ δεν ήμουν τόσο καλά». [9] Ακόμα, όμως, κι αν ήταν νοητικά άρρωστος, θεωρούσε πως αυτό του έδινε επιπλέον δημιουργικότητα. Το πιθανότερο είναι πως οι περίοδοι της μανίας του ήταν και οι πιο λογοτεχνικά εύφορες. Εξάλλου, έτσι συμβαίνει συνήθως στα άτομα με μανιοκατάθλιψη.

Το 1949, σε ηλικία 40 ετών, ο Poe βρέθηκε να κυκλοφορεί σε αγωνιώδη κατάσταση. Μεταφέρθηκε στο Ιατρικό Κολλέγιο της Ουάσινγκτον, όπου και πέθανε λίγες μέρες μετά. Τα πιθανά αίτια του θανάτου του είναι ποικίλα, χωρίς να είναι κανένα από αυτά βέβαιο. Μερικές από τις εκτιμήσεις θέλουν τον Poe να πέθανε από ντελίριο, καρδιοπάθεια, σύφιλη, επιληψία ή νευρικό κλονισμό.

Περί τρέλας της Sylvia Plath



Η προικισμένη Αμερικανίδα ποιήτρια Sylvia Plath υπέφερε όλη τη σύντομη ζωή της από κρίσεις κατάθλιψης. Γεννημένη το 1932, έζησε σε μία περίοδο κατά την οποία οι ψυχικές ασθένειες λαμβάνονταν σοβαρά υπόψιν. Οι θεραπείες, όμως, στις οποίες υπεβλήθη δεν κατάφεραν να σώσουν τη ζωή της, την οποία αφαίρεσε η ίδια το 1963, σε ηλικία 30 ετών.

Κατά το ξεκίνημά της στη Σχολή Καλών Τεχνών της Μασαχουσέτης η διάθεσή της ήταν εξαιρετική και αυτό τη βοήθησε να διαπρέψει ακαδημαϊκά. Αυτή η ευδαιμονία σταμάτησε απότομα όταν έχασε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά έναν από τους αγαπημένους της συγγραφείς. Τότε χάραξε τα πόδια της με ξυράφι, θέλοντας να δει αν είναι αρκετά γενναία για να αυτοκτονήσει. [10] Αυτό το γεγονός τάραξε τη μητέρα της, η οποία την οδήγησε στον ψυχίατρο. Τότε ήταν που η Plath υπεβλήθη σε μια σειρά από ηλεκτροσόκ, ώστε να θεραπευτεί από την έντονη κατάθλιψή της.

Το 1953, η Plath έκανε την πρώτη της απόπειρα αυτοκτονίας με σαράντα χάπια. Αργότερα περιέγραψε τις τρεις ημέρες ασυνειδησίας της ως στιγμές πλήρους ευδαιμονίας και περιπλάνησης στην αιώνια λήθη. Ακολούθησαν πολλές ακόμα απόπειρες αυτοκτονίας της ποιήτριας, καθώς η παραμικρή απόρριψη ή αποτυχία την διέλυαν ψυχικά.

Μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, η ποιήτρια παντρεύτηκε, έκανε δύο παιδιά, μετακόμισε στην Αγγλία, τη γενέτειρα του συζύγου της, χώρισε και εξέδωσε το πρώτο της μυθιστόρημα, The Bell Jar, χρησιμοποιώντας ψευδώνυμο. Στο αυτοβιογραφικό αυτό βιβλίο περιέγραφε την κλινική της κατάθλιψη. Εκεί έγραφε πως «όπου κι αν καθόμουν […] βρισκόμουν πάντα καθισμένη κάτω από ένα γυάλινο βάζο κι έβραζα στον ξινό μου αέρα». Η κατάσταση της υγείας της παρέμενε πάντα ασταθής, καθώς η Plath συνέχιζε να υποφέρει από τακτά καταθλιπτικά επεισόδια. Μια ημέρα του χειμώνα, κλειδώθηκε σε ένα δωμάτιο και αυτοκτόνησε αφήνοντας αναμμένο το γκάζι, με τα παιδιά της να κοιμούνται στο διπλανό αεριζόμενο δωμάτιο.

 

Συνεχίζεται...